ΑΠΟΨΕΙΣ

Το Διπλωματικό Σώμα είναι μία από τις σημαντικότερες υπηρεσίες του κράτους. Μαζί με τις Ένοπλες Δυνάμεις, διασφαλίζουν, με συμπληρωματικό τρόπο, την ύπαρξή μας.

Η συμβολή τους στην συνδιαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας πρέπει να είναι αποφασιστική. Οι κυβερνήσεις δίνουν το στίγμα τους στην συνέχεια της εξωτερικής πολιτικής και οι διπλωμάτες βοηθούν τις εκάστοτε κυβερνήσεις στην διαμόρφωση αυτού του στίγματος και στην υλοποίησή του. Η διπλωματική υπηρεσία ως θεσμός έχει την θεσμική μνήμη της εξέλιξης των θεμάτων. Και τα παρακολουθεί στις λεπτομέρειές τους.

Οι διπλωμάτες εντάσσουν τις κυβερνητικές παρεμβάσεις στην εξέλιξη των υποθέσεων. Ο ρόλος τους είναι αναντικατάστατος. Μόνο κυβερνήσεις ύποπτων σκοπιμοτήτων απομειώνουν τον ρόλο αυτό. Με βάση τον τελευταίο συλλογισμό, η απομείωση του ρόλου της διπλωματικής υπηρεσίας από την σημερινή κυβέρνηση, με το τελευταίο νομοσχέδιο, κάπου αποβλέπει. Ελπίζω να μην διαπιστώσουμε με οδυνηρό τρόπο που αποβλέπει.

Στην περίοδο από το 1991 ως σήμερα, που η ελληνική εξωτερική πολιτική δοκιμάστηκε, η διπλωματική υπηρεσία διαχειρίστηκε ορισμένες υποθέσεις που δεν είχαν αίσιο πέρας και γι αυτό πρέπει να τεθούν, να προβληματίσουν και να εξαχθούν τα αναγκαία συμπεράσματα.

- Στις σχέσεις με την Αλβανία η κρισιμότερη στιγμή στην τριακονταετία που πέρασε ήταν η υπογραφή της Συμφωνίας για τις Θαλάσσιες Ζώνες. Από ό,τι καταλαβαίνω, ήταν το αντάλλαγμα για την ελληνική συναίνεση στην ένταξη της Αλβανίας στο ΝΑΤΟ. Ανάλογη ευκαιρία δε θα παρουσιαστεί. Δεν προβλέφθηκε από ελληνικής πλευράς η παρέμβαση του Αλβανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου ώστε να διασφαλιστεί η ισχύς της Συμφωνίας. Η Αλβανία κέρδισε αυτό που ήθελε και η Ελλάδα περιπαίχθηκε. Έχει ευθύνη η διπλωματική υπηρεσία η οποία παρακολουθεί τις σχέσεις των δύο χωρών και τους θεσμούς που τις επηρεάζουν; Ή οι ευθύνες είναι, μόνο, πολιτικές;

- Και στις δύο δικαστικές διαμάχες με τα Σκόπια στη Χάγη χάσαμε. Υπάρχουν ευθύνες της Δ.Υ. ή οι ευθύνες είναι, μόνο πολιτικές;

-Το τουρκολιβυκό σύμφωνο δεν προέκυψε εν μια νυκτί. Υπήρξε προεργασία. Στην αντίδραση προς αυτήν την προεργασία η ευθύνη είναι μόνο πολιτική, ή έχει ευθύνες και η Υπηρεσία;

Με άλλα λόγια, οι διπλωμάτες βλέπουν τον ρόλο τους ως αόρατων γραφειοκρατών ή είχαν και έχουν συγκεκριμένο ρόλο στην διαμόρφωση, και όχι μόνο στην υλοποίηση, πολιτικής;

- Υπάρχει μια υπηρεσία στο ΥΠΕΞ γι’ αυτήν την δουλειά. Για την διαμόρφωση πολιτικής. Λειτουργεί; Αν δεν λειτουργεί γιατί υπάρχει;

- Προσφάτως πέρασε από το ΥΠΕΞ καθηγητής που τοποθετήθηκε, ακριβώς, στην θέση να κάνει προτάσεις διαμόρφωσης πολιτικής. Στην πρώτη του σχετική προσπάθεια, του είπαν πως «δε σε έχουμε εδώ για να μας λες τι να κάνουμε». Αν δεν χρειάζεται, γιατί οι διπλωμάτες ανέχονται να επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός με έξοδα, για αυτήν την θέση, που δεν είναι αναγκαία;

Για όλα αυτά οι πολιτικές ευθύνες είναι αναμφισβήτητες. Το ότι βρίσκεται στην σημερινή κατάσταση η αποτελεσματικότητα του ΥΠΕΞ ευθύνονται τα πολιτικά κόμματα που κυβέρνησαν. Η εξωτερική πολιτική είναι μια πολύ σύνθετη διαδικασία για να μην λαμβάνεται υπόψη η συμμετοχή στην διαμόρφωσή της, της υπηρεσίας που είναι αρμόδια για την υλοποίησή της.

Δεν μπορεί οι παρέες των εκάστοτε υπουργών να φέρνουν τα πάνω κάτω επειδή έτσι τους αρέσει.

Μαθαίνω πως η μόνη που διατήρησαν σε αποτελεσματική λειτουργία είναι η Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης. Γι’ αυτό κανένας δεν την θέλει. Δεν θέλουν να παράγουν άξιους διπλωμάτες διότι ο άξιος άνθρωπος, κάποια στιγμή θα αντιδράσει. Και οι πολιτικοί δεν θέλουν αντιδράσεις. Θέλουν να μεταφέρουν μαζί τους τον κομματικό εσμό ο οποίος, συνήθως, αποτελείται από μετρίου αναστήματος στελέχη. Η αθλιότητα του κομματικού συστήματος στην Ελλάδα εστιάζεται στην κατάληψη του κράτους και τον έλεγχο των θεσμών του με το καλημέρα της ανάληψης κυβερνητικής διαχείρισης. Η πολιτική προς όφελος της χώρας και του λαού της δεν βρίσκεται στην λίστα ενδιαφερόντος τους. Θα βρεθεί αν αμφισβητηθεί η εξουσία τους.

Και κάτι τελευταίο:

Η εκάστοτε πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΞ δεν επιθυμεί την συνδιαμόρφωση και χάραξη μακρόχρονης εξωτερικής πολιτικής και υποβιβάζει τα τελευταία χρόνια συστηματικά τους Έλληνες διπλωμάτες επιβραβεύοντας τους άφωνους και εξοντώνοντας με πειθαρχικές διώξεις, δυσμενείς μεταθέσεις και περιθωριοποίηση τους άξιους.

Ο Δένδιας πήγε στην Κύπρο για να παραστεί στην καθιερωμένη συνάντηση των πρέσβεων που οργανώνει το κυπριακό υπουργείο εξωτερικών.

Το ίδιο έκανε ο κ. Παπανδρέου ως ΥΠΕΞ όταν πήγε σε σχετική συνάντηση των τούρκων πρέσβεων στην Άγκυρα.

Γιατί οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν διοργανώνουν ανάλογη συνάντηση κάθε χρόνο στο ελληνικό ΥΠΕΞ, κάτι που για άλλες χώρες σε όλον τον κόσμο αποτελεί θεσμό;

Όταν, πριν μερικά χρόνια, ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Διπλωματικών Υπαλλήλων, άσκησε ανοικτή κριτική για το ζήτημα αυτό στον τότε ΥΠΕΞ Γιώργο Παπανδρέου, ρωτώντας τον δημοσίως γιατί πάει στη συνάντηση Τούρκων πρέσβεων στην Άγκυρα και δεν οργανώνει μια και ο ίδιος για τους Έλληνες πρέσβεις, ο Παπανδρέου οργίστηκε τόσο πολύ που ασκήθηκε πειθαρχική δίωξη στον Πρέσβη διότι τόλμησε να κάνει δηλώσεις χωρίς την άδεια του υπουργείου.

Πρόκειται για πραγματικό Μεσαίωνα. Και επειδή συνεχίζουν να υπάρχουν στην πλειοψηφία τους σκεπτόμενοι διπλωμάτες με μεγάλη αφοσίωση στα εθνικά θέματα, καταλαβαίνετε πόσο δύσκολο είναι το έργο τους.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 31.07.2022