ΑΠΟΨΕΙΣ

Δεν καταλαβαίνουν Θεό τα κυκλώματα των κερδοσκόπων και οι αλυσίδες του «καπιταλισμού της απληστίας». Η ακρίβεια κάνει πάρτι τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ και οι κυβερνήσεις μαζί με τους λαούς τους έχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά.

Ο Τραμπ, που είναι μία κατηγορία μόνος του, κάνει μεγάλο παιχνίδι με τους δασμούς και την επίθεση κατά της παράτυπης μετανάστευσης, περιμένοντας πτώση τιμών και αύξηση απασχόλησης, αλλά κορυφαίοι οικονομολόγοι δεν αποκλείουν να καταφέρει το ακριβώς αντίθετο. Την περαιτέρω διόγκωση, δηλαδή, της ακρίβειας, που δεν αποκλείεται να μείνει στην ιστορία της περιόδου που διανύουμε ως serial killer κυβερνήσεων και ως βασικός λόγος της ανόδου της ακροδεξιάς.

«Ίσως είναι καιρός οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες να επανεξετάσουν τις προτεραιότητές τους στη νομισματική πολιτική», έγραψε ο Ian Harnett, δίνοντας τίτλο στο άρθρο του στους Financial Times «Είναι οι τιμές, ηλίθιε», αλλάζοντας το διεθνώς χιλιοτραγουδισμένο σλόγκαν «Είναι η οικονομία, ηλίθιε» (It’s the Economy, stupid).

Τι δεν καταλαβαίνουμε;

Στον δικό μας πολιτικό μικρόκοσμο των μέγα ισχύουν ακριβώς τα ίδια. Οργή λαού για την ακρίβεια κυριαρχεί στη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών.

Σε πρόσφατη δημοσκόπηση της GPO, το 91% ζητά μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα (πράγμα που αρνείται στερεοτυπικά η κυβέρνηση), ενώ επτά στους δέκα τονίζουν ότι η ακρίβεια δεν είναι εισαγόμενη, αλλά οφείλεται σε στρεβλώσεις της ελληνικής οικονομίας. Και το πιο ενδιαφέρον πολιτικά στοιχείο είναι πως το 54,3% πιστεύει ότι φταίει η κυβέρνηση για τις αυξήσεις στο ρεύμα.

Ακόμα, σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση της GPO για τα «Παραπολιτικά 90,1», το 89,3% δηλώνει ότι η ακρίβεια δυσκολεύει σημαντικά την καθημερινότητά τους, ενώ μόλις το 10,7% θεωρεί ότι δεν αντιμετωπίζει σοβαρή δυσκολία.

Το αξιοπερίεργο είναι πως η κυβέρνηση, ελάχιστα ή καθόλου, δεν δείχνει να ανησυχεί για το γεγονός ότι η ακρίβεια «ροκανίζει» τα δημοσκοπικά της ποσοστά.

Το πόσο σώφρων είναι αυτή η στάση της κυβέρνησης την ώρα που η ακρίβεια θερίζει και το 50% του κόσμου δεν έχει λεφτά ούτε για τα βασικά, θα φανεί το προσεχές διάστημα.

Το κυριότερο μάθημα που παίρνουν οι πολιτικοί είναι ότι οι άνθρωποι δεν θέλουν να πληρώνουν όλο και περισσότερα για τα καθημερινά τους έξοδα. Πολύ περισσότερο μισούν την ιδέα πως τα λεφτά θα τελειώσουν στις 18-20 του μηνός. Όταν ο πληθωρισμός απογειώνεται, οι πολιτικοί που βρίσκονται στην εξουσία συχνά την πληρώνουν.

Οι άνθρωποι έχουν πολλούς λόγους να ψηφίζουν όπως ψηφίζουν -μετανάστευση, πολιτιστικοί πόλεμοι, woke κουλτούρα κ.λπ.- αλλά αναμφίβολα, η μεγαλύτερη έγνοια τους είναι πάντα το πόσο εύκολα αδειάζει το πορτοφόλι τους.

Μήπως όμως ερμηνεύοντας την -ιστορικών διαστάσεων- ανθεκτικότητα της ακρίβειας, θα πρέπει να σκεφτούμε πως αυτό που λέμε «πορτοφόλι» αδειάζει με τρόπο πολύ διαφορετικό από αυτόν πριν από δυο δεκαετίες;

Τελευταία πυκνώνουν οι έρευνες για το πόσο αλλάζει την καταναλωτική συμπεριφορά του κόσμου το γεγονός ότι εξαφανίζονται από τις καθημερινές αγορές τα μετρητά και γενικεύεται η χρήση της κάρτας και η πληρωμή μέσω του κινητού.

Ο ρόλος της πτώσης της χρήσης μετρητών, που συμπίπτει απόλυτα με την ανεξήγητη παραμονή της ακρίβειας στα ράφια όλης της Ευρώπης, είναι ένας νέος δυσεπίλυτος γρίφος.

Για σκεφτείτε το απλά: Πότε πονάει πιο πολύ; Όταν φεύγει από τα χέρια σου ένα χαρτονόμισμα των είκοσι ευρώ για μία πληρωμή ή όταν κάνεις μία αγορά 100 ευρώ ηλεκτρονικά με την κάρτα ή με το κινητό;

Μία περίεργη αίσθηση ιδιοκτησίας ένιωθες με ένα χαρτονόμισμα στην τσέπη και μία αίσθηση απώλειας, όταν το ξόδευες.

Μήπως ψωνίζουμε πιο παρορμητικά και ανέμελα, όταν το κάνουμε χωρίς μετρητά; Σε σχετικές πανευρωπαϊκές έρευνες η Ελλάδα δεν δείχνει ιδιαίτερα προετοιμασμένη να μπει σε ένα μέλλον χωρίς μετρητά. Στην κατάταξη προηγούνται βόρειες και κυρίως σκανδιναβικές χώρες, ενώ σημειώνεται και ένα παράδοξο:

Η πιο «πεισματάρα» χώρα που τάσσεται υπέρ της διατήρησης μίας παράλληλης χρήσης μετρητών είναι η Γερμανία! Μία από τις πιο ισχυρές οικονομίες του κόσμου είναι η λιγότερο προετοιμασμένη για μία οικονομία χωρίς μετρητά.

Ένα δεύτερο παράδοξο έρχεται από τη Βρετανία, όπου έρευνες αποδεικνύουν ότι τμήματα του πληθυσμού, κυρίως οι φτωχότεροι και οι γηραιότεροι, πιστεύουν ότι τα μετρητά πρέπει να διατηρηθούν «γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι θα γίνει με την «ψηφιακή εγκληματικότητα».

Για την ιστορία: Η σταθερή και ραγδαία μείωση των πληρωμών σε μετρητά εκδηλώθηκε κυρίως τα χρόνια της πανδημίας του 2020-21, όπου σημειώθηκαν και οι πιο πολλές αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών και τη γενίκευση των διαδικτυακών αγορών.

Συμπέρασμα: Η μείωση χρήσης φυσικού νομίσματος φαίνεται ότι οδηγεί στην υπερκατανάλωση και στις «παρορμητικές αγορές». Μένει να αποδειχθεί ότι συντελεί και στη διόγκωση της ακρίβειας, που γονατίζει τα νοικοκυριά.