ΑΠΟΨΕΙΣ

Οι προεκτάσεις της μαρτυρίας της Σοφίας Μπεκατώρου μπορεί να είναι μεγάλες και να αποκαλύψουν προσωπικές ιστορίες γυναικών, που ζουν με βαθιά και δια βίου ψυχολογικά τραύματα. Η σεξουαλική επίθεση δεν προσομοιάζει με άλλη σωματική βία. Η μάλλον της μοιάζει σε ό,τι αφορά στον φόβο. Όταν σου έχουν επιτεθεί για να σε ληστέψουν, φοβάσαι για χρόνια να περπατάς μόνη σου, κοιτάζεις συνέχεια πίσω, μεταφέρεις τον τρόμο στα παιδιά σου. Διαταράσσονται πολλές ισορροπίες και χρειάζεται αγώνας για να το ξεπεράσεις. Χαρακτηρίζεσαι ωστόσο θύμα από όλους, δεν βιώνεις το γεγονός ως προσωπική σου ευθύνη και έχεις τη συμπαράσταση οικείων και αρχών. 

Στη σεξουαλική επίθεση και φοβάσαι και ντρέπεσαι. Διστάζεις να μιλήσεις και ζεις με τους φόβους, τη διαρκή καχυποψία απέναντι στην κοινωνία και κουβαλάς την ευθύνη της αδυναμίας αποκάλυψης σαν μια αμαρτία. Πιστεύω ότι τώρα πρέπει να μιλήσουμε για πολλά. Για την τιμωρία αυτών που καταγγέλλονται, η ευθύνη μεταφέρεται στη Δικαιοσύνη και αναμένουμε την εξέλιξη. Πρέπει ωστόσο να μιλήσουμε και γι' αυτόν τον τραγικό συνδυασμό εξουσίας και κοινωνικών όρων ανδρικής καταξίωσης. 

Εάν η επίθεση σε έναν τυχαίο χώρο είναι πράξη αποτρόπαια, η επίθεση σε χώρο συνεργασίας με άνισους όρους εξουσίας είναι χυδαία, απάνθρωπη και πρέπει να εγείρει αντανακλαστικά αποκάλυψης και απομόνωσης με αυτόματο τρόπο. Όχι μόνον από το θύμα αλλά και από όσους γνωρίζουν, υποπτεύονται, έχουν ακούσει αλλά δεν θέλουν «να μπλέξουν», κουνάνε το κεφάλι τους και παίρνουν αποστάσεις ή κλείνουν το μάτι στον δράστη επιβραβεύοντάς τον για την ανδρική του ολοκλήρωση. Τώρα πρέπει να μιλήσουν οι δικηγορικοί σύλλογοι για περιπτώσεις καταγγελιών σε επαγγελματικούς χώρους, που οδήγησαν τα θύματα σε ατελείωτες περιπέτειες με τη συνδρομή και της συναδελφικής αλληλεγγύης της επαγγελματικής κάστας του κόκορα. 

Η υπόθεση Μπεκατώρου πήρε διαστάσεις γιατί αφορά σε αθλήτρια υψηλού κύρους, έγινε σε δημόσια εκδήλωση, διαδόθηκε από μέσα ενημέρωσης, ξύπνησε τα αντανακλαστικά της κοινωνίας και βρήκε ανοιχτές τις πόρτες της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας. Και γι’ αυτό έχει μια μεγάλη αξία. Υπάρχουν εκατοντάδες υποθέσεις γυναικών που βρήκαν το θάρρος να καταγγείλουν και χάθηκαν σε κυκεώνα γραφειοκρατίας, επαναλαμβανόμενων ανακρίσεων και αλυσιτελών διαδικασιών που τις έκαναν να ζουν και να ξαναζούν το γεγονός, εμπλουτισμένο από την απογοήτευση της ματαιότητας, καθώς αισθάνθηκαν ότι αυτά, κάτω από την επιφάνεια των νόμων προστασίας, ίσως εν τέλει να είναι κοινωνικά αποδεκτά. Να μιλήσουμε λοιπόν για τον προσδιορισμό της ανδρικής καταξίωσης, που διδάσκεται, που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, που λειτουργεί ως πρότυπο για τους νεότερους, που καλύπτει άλλες ανδρικές ανασφάλειες. Ταυτοχρόνως, ας τολμήσουμε να μιλήσουμε και για τον επαγγελματικό αθλητισμό και όλες αυτές τις δομές του, τις οποίες χρόνια τώρα αδυνατώ να κατανοήσω. 

Τι σημαίνει «παράγοντας»; Είναι μια παλιά μου απορία. Στην πολιτική όταν λέμε για κάποιον ότι είναι «παράγοντας», τουλάχιστον στην μεταπολίτευση, επιτιμούμε και ειρωνευόμαστε κάποιον που εμφανίζεται με όλες τις καταστάσεις να φωτογραφηθεί, χωρίς να γνωρίζουμε τι ακριβώς εκπροσωπεί. Στον αθλητισμό τι σημαίνει; Μπορεί κάποιος να είναι πρόεδρος, ταμίας, έφορος. Αλλά τι σημαίνει παράγοντας; Μήπως συνδυάζεται με κάποιες δια βίου, και προφανώς εκ Θεού, ιδιότητες εξουσίας; 

Μήπως στη συζήτηση πρέπει να τεθεί το θέμα λόγο πιο ανοιχτά; Γιατί, ειδικά στον αθλητισμό, υπάρχουν παιδιά. Εύθραυστα, προσηλωμένα, με προσωπικές διαδρομές εφηβικών στερήσεων προκειμένου να πετύχουν στόχους, πολλές φορές προερχόμενα από σπίτια μακριά από τους χώρους προπόνησης. Ποιοι είναι αυτοί οι «παράγοντες» που αναλαμβάνουν την ευθύνη της διαπαιδαγώγησής τους; 

Αυτό που με συγκλόνισε ήταν όταν κατάλαβα ότι αυτόν που κατήγγειλε η αθλήτρια για την επίθεση 23 χρόνια πριν, βρίσκεται ακόμα ακίνητος, αναντικατάστατος, στην ίδια θέση. Στην Πολιτική γίνεται μεγάλη συζήτηση για όρια επανεκλογής και δεινοσαυρισμούς. Προσοχή: εκλογής με συνταγματικούς όρους. Στον αθλητισμό, τι ακριβώς συμβαίνει; Γιατί δεν μπορώ να φανταστώ ότι κάποιος που ασκεί βία εκμεταλλευόμενος τους όρους ανισοτιμίας, είναι άμεμπτος στις υπόλοιπες δραστηριότητές του. Αλλά και έτσι να είναι, η εξουσία από μόνη της λειτουργεί διαβρωτικά, όταν δεν ελέγχεται, δεν αξιολογείται, δεν ασκείται με διαυγείς όρους αντιπροσώπευσης. Όταν ακούγεται ο εθνικός ύμνος στις αρένες του αθλητισμού, να θυμόμαστε ότι πίσω από τα δάκρυα χαράς των αθλητών μπορεί να κρύβονται ιστορίες πόνου. Και, το σημαντικότερο, υπάρχουν χιλιάδες παιδιά, που, παρά τις προσπάθειες, δεν κατάφεραν να αποζημιωθούν ούτε με μετάλλιο. Χιλιάδες! Ανοίξτε αγαπημένοι μου άνδρες αυτήν τη δύσκολη συζήτηση!

ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ

Παλιά υπήρχαν προσδιορισμοί για τους κατ’ επάγγελμα σεξουαλικά αχαλίνωτους. Θυμάμαι τη λέξη «μουρντάρης» που είχε μόνον απαξιωτική χροιά. Μας την έλεγαν οι δικοί μας για κάποιους στη γειτονιά που έπρεπε να προσέχουμε και που ήταν κοινωνικά απομονωμένοι. Τώρα πώς τους λέμε; Μάλλον δεν μου επιτρέπεται εδώ να γράψω τις λέξεις που μου έρχονται στο μυαλό, αλλά, σκέφτομαι ότι εμπεριέχουν μιαν ειρωνεία, με κάποιον ωστόσο υπόρρητο θαυμασμό για το θάρρος αυτού που χαρακτηρίζουν. Τουλάχιστον για τη γενιά μας. Άντε να γράψω την πιο απλή. «Μπήχτης». Τι σημαίνει αυτό; Στο Πανεπιστήμιο, στον επαγγελματικό χώρο; Είναι λίγο προσβλητικός ο χαρακτηρισμός αλλά φέρει και μιαν αναγνώριση. 

Για αυτό που έχω άγνοια, είναι τι συμβαίνει στις νεότερες γενιές και θα είχε ενδιαφέρον να μάθουμε. Αλλά, καθώς οι εξουσίες παραμένουν στη χώρα των δεινοσαύρων στα χέρια της γενιάς μας, ας αναμετρηθούμε με την επιπλέον ευθύνη μας. Παλαιότερα, ήταν μεγάλη ταλαιπωρία για ένα κορίτσι στην εφηβεία να μπαίνει σε λεωφορείο σε ώρες αιχμής ή να παρακολουθεί απογευματινή προβολή σε χειμερινό κινηματογράφο. Τα σκέφτομαι τώρα και τρομάζω για τη συχνότητα με την οποία όλα αυτά γίνονταν. 

Ήταν σπάνιες οι περιπτώσεις να δούμε κοριτσοπαρέα των δύο, τριών, ολόκληρη την ταινία στην ίδια θέση της πλατείας (ποτέ στον εξώστη) του σινεμά ή να κάνουμε τη διαδρομή Κέντρο- Καλαμαριά χωρίς να μετακινηθούμε ή, αργότερα, όταν ξεθαρρέψαμε, να βρίσουμε κάποιον. Ήταν πολλοί. Υποθέτω ότι τώρα τα πράγματα είναι αλλιώς. Αλλά φοβάμαι ότι οι συνήθειες δεν αφορούν πλέον σε αμαθείς και στερημένους που ανεβοκατεβαίνουν στις στάσεις ή χάνονται στο σκοτάδι, αλλά σε εκπαιδευμένους, σε κάποιους που απολαμβάνουν με ευκολία ό,τι επιθυμούν αλλά που κάτι τους κάνει να πιστεύουν ότι ολοκληρώνονται με την επιβολή της εξουσίας τους επιτιθέμενοι και επιδεικνύοντας τα σπάνια προσόντα τους σε φοιτήτριες και εκπαιδευόμενες. 

100 καταγγελίες για το ΑΠΘ και 30 χρόνια απόκρυψης είναι πάρα πολλά για να πιστεύουμε ότι το θέμα αφορά μόνο στον θύτη, στα θύματα και στη Δικαιοσύνη που επικαλούμαστε θεσμικά όταν το πράγμα παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Εν τέλει μιλάμε για ακαδημαϊκό χώρο.