ΑΠΟΨΕΙΣ

Η υπό εκκόλαψη κρίση στις ρωσοτουρκικές σχέσεις ήταν αναμενόμενη. Τα μέτωπα στα οποία βρίσκονται αντιμέτωπες οι δύο χώρες είναι σημαντικά, καθώς και στη Συρία και στη Λιβύη η Ρωσία είχε, παραδοσιακά, στρατηγικά συμφέροντα και επιθυμεί να τα διατηρήσει.

Η Τουρκία του Ερντογάν είναι προφανές πως επιθυμεί, σε βάθος χρόνου, αυτήν τη ζώνη ελέγχου που έχει δημιουργήσει στη Συρία τελικά να την προσαρτήσει στο εθνικό έδαφός της. Αποβλέπει, τελικά, σε απόσπαση εδάφους από ξένη χώρα. Επειδή οι Σύροι αυτό το έργο το έχουν ξαναδεί στο παρελθόν με την Αλεξανδρέττα, δεν είναι διατεθειμένοι σήμερα να παραχωρήσουν συριακό έδαφος στους Τούρκους.

Πού θα οδηγήσει αυτή η κατάσταση τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία; Είναι γνωστό πως η Τουρκία εξαρτάται στα ενεργειακά ζητήματα από τη Ρωσία, ενώ ο Πούτιν στο πρόσωπο του Ερντογάν βλέπει τον άνθρωπο που μπορεί να εξασθενήσει τη νατοϊκή συμμαχία.

Συνεπώς, υπάρχει σύμπτωση τακτικών συμφερόντων, αλλά διάσταση στρατηγικών συμφερόντων μεταξύ των δύο κρατών.

Υπάρχουν περιθώρια συμβιβασμού μέσω αμοιβαίων υποχωρήσεων;

Στη Συρία ο Πούτιν δεν θα εγκαταλείψει ποτέ τον Άσαντ. Τον στήριξε, μαζί με το Ιράν, όταν όλοι τον θεωρούσαν «τελειωμένο» και σήμερα χάρη στη ρωσική παρέμβαση, σε όλα τα επίπεδα, είναι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Συνεπώς, αν η Τουρκία κλιμακώσει τη δράση των στρατιωτικών της δυνάμεων, τότε πολύ δύσκολα θα αποφύγει τη σύγκρουση με τη Ρωσία.

Βέβαια, επιχειρησιακά οποιαδήποτε εισβολή του τουρκικού στρατού έχει υψηλό ρίσκο, καθώς τον εναέριο χώρο της Συρίας τον ελέγχουν ρωσικά ραντάρ τελευταίας τεχνολογίας. Και επιχείρηση εδάφους χωρίς αεροπορική υποστήριξη ουδεμία πιθανότητα επιτυχίας έχει.

Όλα αυτά δεν τα γνωρίζει ο Ερντογάν και οι σύμβουλοι του; Φυσικά και τα γνωρίζουν, αλλά κατά παγία τακτική φτάνουν μιαν υπόθεση στα άκρα, ώστε να επιτύχουν τελικά μέσω διαπραγματεύσεων κάποια οφέλη.

Στη Λιβύη η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη, καθώς εκεί κάνουν παιχνίδι η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία, που έχουν συγκροτήσει μιαν αντιτουρκική συμμαχία. Με απλά λόγια, δεν επιθυμούν την επικράτηση του εκλεκτού της Άγκυρας στη Λιβύη, καθώς τότε δημιουργείται ένα κράτος που το ελέγχουν οι Αδερφοί Μουσουλμάνοι.

Είναι λογικό η Αίγυπτος -κυρίως- να μην επιτρέψει ποτέ να δημιουργηθεί ένα τέτοιο κράτος στα δυτικά της.

Παρατηρούμε δηλαδή πως στη Λιβύη, επειδή οι ενδιαφερόμενοι παίκτες είναι περισσότεροι, οι δυνατότητες της Τουρκίας να καθορίσει τις εξελίξεις είναι περιορισμένες.

Η στρατιωτική υπεροχή του Χαφτάρ, που τον εξοπλίζουν με σύγχρονα όπλα και η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος, πολύ δύσκολα ανατρέπεται. Αν σήμερα έχουν περιορισθεί οι εχθροπραξίες, αυτό δεν οφείλεται στο συσχετισμό δυνάμεων των δύο αντιμαχόμενων παρατάξεων, αλλά στις προσπάθειες που γίνονται από το διεθνή παράγοντα να βρεθεί ειρηνική λύση στο πρόβλημα.

Μια άμεση παρενέργεια της τουρκικής ανάμειξης στον εμφύλιο της Λιβύης είναι το γεγονός πως η αποστολή φιλοτουρκικών παραστρατιωτικών ομάδων στην Τρίπολη εξασθένησε το μέτωπο του Ιντλίμπ στη Συρία, που το ελέγχουν αυτές οι ομάδες. Αυτό φάνηκε από τις πρόσφατες επιτυχίες του συριακού στρατού στη Βορειοδυτική Συρία.

Συμπερασματικά, ο Ερντογάν συνεχίζει να ακροβατεί χωρίς προστατευτικό δίχτυ ασφαλείας. Τα ανοικτά μέτωπα που έχει, κυρίως αυτό της Συρίας, μπορεί τελικά να τον οδηγήσουν σε μιαν ήττα πολιτική, διπλωματική και στρατιωτική.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 16 Φεβρουαρίου 2020