ΑΠΟΨΕΙΣ

Η περίοδος αυτή του κορονοϊού μεταξύ άλλων είχε και σημαντικές επιπτώσεις στην περιστολή των ατομικών δικαιωμάτων και ιδιαίτερα της ελευθερίας υπό τις πολλές και ποικίλες συνταγματικές κατηγορίες-εκφάνσεις της. Επλήγησαν σημαντικά η ελευθερία μετακίνησης, το δικαίωμα του συνέρχεσθαι - συνεταιρίζεσθαι, η ελευθερία του εμπορίου, των μεταφορών, της άσκησης ελευθέρου επαγγέλματος. Μία ενδοσκόπηση όμως θα μας έπειθε πως τα δικαιώματα των πολιτών είχαν ήδη περισταλεί σημαντικά και στην πρωθύστερη χρονική περίοδο. 

Το δικαίωμα στην εργασία και οι συλλογικές συμβάσεις είχαν πεταχτεί στον κάλαθο των αχρήστων. Επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες δεινοπαθούσαν από φόρους και εισφορές αμφισβητούμενης νομιμότητας ενώ οι περικοπές σε συντάξεις και μισθούς πραγματοποιήθηκαν δίχως την απαιτούμενη νομιμοποίηση. 

Το δημοψήφισμα επίσης του 2015 ως έκφραση λαϊκής κυριαρχίας δεν λήφθηκε καθόλου υπ’ όψιν, όχι βέβαια από τα κόμματα που στην πράξη επιδίωξαν να το καταργήσουν αλλά κυρίως από τη δικαστική εξουσία που κώφευσε όταν αποφάσιζε για νευραλγικές διατάξεις των μνημονίων. 

Το ζήτημα όμως είναι ευρύτερο και επαχθέστερο για τη δημοκρατία και τους θεσμούς της. Η κρίση είχε καίριες επιπτώσεις στα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Η Ελλάδα κατόρθωσε να παραμείνει στο ευρώ με μία βαθιά όμως ύφεση, με καλπάζουσα ανεργία, με υποβάθμιση της ασφάλειας των πολιτών, με πτώση του βιοτικού επιπέδου κάτω από το εκείνο που θεωρείται επαρκές κατά το διεθνές δίκαιο. Ο πολίτης έχει τώρα περιορισμένη πρόσβαση σε στοιχειώδεις κοινωνικές παροχές (υγεία, παιδεία) το κράτος αδυνατεί να ανταπεξέλθει, με αποτέλεσμα η οργή και η δυσπιστία κατά της κυβέρνησης να διογκώνεται παρά το ότι η εξουσία έχει τον τρόπο να αποπροσανατολίζει κάθε τόσο την προσοχή των πολιτών. 

Οι αρχές λειτουργούν χωρίς δημοκρατικό έλεγχο και η νομιμοποίησή τους στηρίζεται ολοένα και σε πιο σαθρά θεμέλια. Αν σε όλα αυτά προστεθεί και η ανέλεγκτη αστυνομική βία τότε η κατάσταση δείχνει όλο και περισσότερο εκτός ελέγχου. Αγνοούν ίσως οι κυβερνώντες ότι έτσι στρέφουν τον κόσμο σε ακραίες επιλογές και δίνουν έδαφος σε εξτρεμιστικά στοιχεία που αντιμάχονται το δημοκρατικό πολίτευμα στη σύγχρονη έστω ελλειμματική εκδοχή του. Η Δημοκρατία νοσεί. Κάποιοι για να τονώσουν το ηθικό τους την συγκρίνουν με ανώμαλες περιόδους του παρελθόντος. Η κατάσταση πάντως είναι εξαιρετικά κρίσιμη και δυσοίωνη και αυτό θα φανεί εναργέστερα στο τέλος της υγειονομικής κρίσης.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13-14 Μαρτίου 2021