ΑΠΟΨΕΙΣ

Αν σήμερα υπάρχει ελληνική Μακεδονία αυτό οφείλεται, εν πολλοίς, στον αγώνα που δόθηκε εν ονόματι του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μετά την αναγνώριση από το σουλτάνο της Βουλγαρικής Εξαρχίας. Και αρκετά αργότερα στην έλευση και εγκατάσταση προσφύγων στη Βόρειο Ελλάδα.

Μεγάλο μέρος του πληθυσμού της περιοχής ήταν σλαβόφωνοι, αλλά ανήκαν στο Πατριαρχείο και είχαν, ή απέκτησαν, ελληνική συνείδηση.

Αυτά είναι τόσο πολύ γνωστά, ώστε προκαλεί κατάπληξη ο τρόπος που αντιμετωπίζεται το Πατριαρχείο από την ελλαδική εκκλησία και πολιτεία.

Ο προκαθήμενος της εκκλησίας Ιερώνυμος ακύρωσε συνάντησή του με τον οικουμενικό πατριάρχη, την ύπαρξη και το κύρος του οποίου έπρεπε να φυλάσσει ως κόρην οφθαλμού. Φαίνεται, όμως, ότι προέχουν άλλα.

Ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος έχει επιτελέσει ένα μεγάλο έργο. Σκεφτείτε τι θα συμβεί όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου και δεν θα μπορεί να επιτελέσει τα καθήκοντά του και αποσυρθεί.

Το ίδιο θα μπορούσε να υποστηριχθεί και για άλλες εκκλησίες που, προς το παρόν, διάκεινται ευνοϊκά προς την ελληνική και κατ’ επέκταση έχουν και μία θετική στάση προς την Ελλάδα.

Πέραν του πόσο αποδέχεται κανείς το θρησκευτικό φαινόμενο, οι θρησκείες και οι εκκλησίες διαδραματίζουν και έναν διπλωματικό ρόλο επιρροής. Αλλά είναι και παράμετροι γεωπολιτικής.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα μπορούσε να ήταν ο θεσμός που με υψηλή πολιτική και λεπτή βυζαντινή διπλωματία θα δημιουργούσε ευνοϊκό κλίμα στον ορθόδοξο χριστιανικό κόσμο για τον ελληνισμό. Αντί να βοηθηθεί ο πατριάρχης στο ρόλο αυτό, φοβάμαι πως, υπονομεύεται.

Από τότε που οι ορθόδοξες εκκλησίες των χωρών που βρίσκονταν υπό κομμουνιστικό καθεστώς απέκτησαν την ελευθερία τους, έχει περάσει αρκετός χρόνος. Σε αντίθεση με την Ελλάδα όπου ο ρόλος των ανθρωπιστικών σπουδών, άρα και των θεολογικών, συρρικνώνεται, στις χώρες αυτές και κυρίως στη Ρωσία, για τους δικούς τους ιδιαίτερους λόγους οι σπουδές αυτές διευρύνονται.

Υπάρχει ένας οργασμός πνευματικής δραστηριότητας στον τομέα αυτό σε χώρες όπως η Ρωσία αλλά και η Ρουμανία καθώς και η διάθεση σημαντικών οικονομικών πόρων για την άσκηση επιρροής στους ορθόδοξους λαούς. Σε αντίθεση με την Ελλάδα.

Η έκδηλη αυτή αδυναμία θα μπορούσε να αναπληρωθεί με την υποστήριξη των ενεργειών του Πατριαρχείου αντί της υπονόμευσής του.

Ένα, ακόμη, παράδειγμα. Το Άγιον Όρος ανήκει πνευματικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο πολιτικός διοικητής του ορίζεται από την ελληνική πολιτεία. Με παρέμβαση του Τσίπρα, διοικητής ορίσθηκε άνθρωπος του Ιερώνυμου. Παλαιός δημοσιογράφος και προσφιλής, αλλά ο συμβολισμός του διορισμού του δείχνει προς τα πού επιθυμεί η πολιτεία να γύρει η πλάστιγγα.

Βεβαίως, στο Όρος δεν καταλαβαίνουν και πολλά όταν ξεπερνούν τα δικά τους όρια. Αλλά ας μη λησμονούμε το πολύπλοκο παιχνίδι που εξελίσσεται με την παρέμβαση και της Ρωσίας.