Ο κόσμος μετά την πανδημία
Είναι στιγμές που σκέφτομαι μήπως θα ήταν καλύτερα να πέφταμε σε μια χειμερία νάρκη και να ξυπνούσαμε τις ζεστές ημέρες του 2021 με ένα ισχυρό εμβόλιο, που, όπως όλοι μας διαβεβαιώνουν, μέχρι τότε θα είναι διαθέσιμο. Και να γιορτάσουμε μαζί με το 1821 και την απελευθέρωση από τον κορονοϊό. Έτσι κι αλλιώς τίποτα δεν φαίνεται να δουλεύει. Τι έχουμε να χάσουμε; Όταν το σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας υπολειτουργεί, η θέση μας δεν θα είναι χειρότερη όταν ανοίξουμε ξανά τα μάτια μας.
Έτσι φαίνεται. Αλλά είναι έτσι; Σταμάτησε η πρόοδος του ανθρώπου; Έκανε ένα pause σε μια παγκόσμια συμφωνία και συναποφασίστηκε ότι όταν ξεμπερδέψουμε με την πανδημία θα αρχίσουμε από εκεί που σταματήσαμε; Κάθε άλλο. Οι καταστάσεις που ζούμε επιταχύνουν την αλλαγή σελίδας του ανθρώπινου είδους. Εάν φαίνεται ότι χάνουν οι οικονομικοί κολοσσοί που είχαμε συνηθίσει να θεωρούμε παντοδύναμους, είναι κάποιοι άλλοι που πλουτίζουν με αδιανόητους ρυθμούς. Εάν πιστεύαμε ότι υπάρχουν υπερδυνάμεις που κουμαντάρουν τον κόσμο, τώρα βλέπουμε να ζουν μιαν ολοφάνερη σταδιακή παρακμή και να εμφανίζονται άλλοι παίκτες.
Εάν πιστεύαμε ότι η Ελλάδα έχασε το τραίνο της «βιομηχανικής επανάστασης» αλλά και του τρίτου κύματος της λεγόμενης μέχρι πρότινος «μεταβιομηχανικής εποχής», τώρα βλέπουμε να εμφανίζονται δυνατότητες ανάπτυξης που δεν είχαμε υποπτευθεί. Είναι σα να κλειστήκαμε σε ένα καταφύγιο και έξω αλλάζουν όλα χωρίς ήχο. Και η απειλή που όλο και μεγεθύνεται στην ουσία κρύβει τον θόρυβο της ανακατασκευής. Όταν ανοίξουμε τα μάτια μας μετά το τέλος της πανδημίας, ο κόσμος θα είναι άλλος. Όχι εξαιτίας της. Απλά γιατί άλλαζε όσο εμείς κρυβόμασταν. Επιτέλους, τις ευκαιρίες αυτής της αλλαγής, δεν πρέπει να τις χάσουμε.
Η τηλεργασία ήρθε για να μείνει. Δεν είναι μόνον οι εταιρείες νέων τεχνολογιών. Είναι πολλοί στους αυτοματισμούς, στην εκπαίδευση, στο εμπόριο και βέβαια στη δημόσια διοίκηση. Είναι βέβαιο ότι σύντομα θα ανοίξει μια τεράστια αγορά παρατεταμένης διαμονής σε διαφορετικά σημεία του κόσμου με δυνατότητες να εργάζεσαι χιλιάδες μίλια μακριά. Ήδη τα εμβληματικά ξενοδοχεία των θερμών ωκεανών οργανώνουν προσφορές. Και στην Ελλάδα κάτι ξεκινά. Αλλά αυτό, όπως και πολλά άλλα που αφορούν στις ευκαιρίες της επόμενης μέρας χρειάζονται μπαγκέτα κεντρικής καθοδήγησης.
Η αγορά των συνταξιούχων, η silver economy, η αγορά της ενέργειας από τον ήλιο και τον άνεμο, ο πολιτισμός, η φιλοσοφία, οδηγός καλής ζωής του σύγχρονου ανθρώπου, που από όπου και εάν την προσεγγίσεις θα βρεις ρίζες στην Ελλάδα, αυτά θα έπρεπε να είναι τα μεγάλα εθνικά Προγράμματα με το βλέμμα στην επόμενη μέρα. Δεν χρειάζονται άλλες επιτροπές σοφών. Τα αυτονόητα μαζί με τις εσωτερικές τους διαφοροποιήσεις, λιγότερο-περισσότερο νεοφιλελεύθερα, τα γνωρίζουν όλοι.
Αυτές είναι οι εύκολες λύσεις οι οποίες και δεν έχουν μέχρι σήμερα αποδώσει. Όσο φθηνή και΄εάν κάνεις την εργασία στην Ελλάδα (πόσο περισσότερο;), ανταγωνιστικός δεν γίνεσαι. Το έδειξαν τα μέτρα των Μνημονίων, το δείχνουν και οι χώρες της Σκανδιναβίας με την ακριβή εργασία που βρίσκονται στην κορυφή. Άλλα έργα παίζονται. Άλλους ρόλους χρειαζόμαστε. Άλλα σχέδια.
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Περί της τηλεργασίας, τους κινδύνους και τις χάρες της, γνωρίζουμε εδώ και αρκετά χρόνια.
Στην Ελλάδα ρυθμίστηκε ως είδος απασχόλησης από το 2010 με άρθρο του νόμου 3846/2010, ενώ αναφορά γινόταν πολλά χρόνια νωρίτερα, το 1998, στο νόμο 2639/1998. Τη χρονιά που διανύουμε προέκυψαν κατεπείγοντα ζητήματα που έπρεπε να διευθετηθούν με επιμέρους αποφάσεις και το θέμα έτσι κι αλλιώς επανέρχεται για ευρύτερη ρύθμιση στη Βουλή.
Οι εξελίξεις στις αλλαγές των εργασιακών σχέσεων τον τελευταίο χρόνο είναι τέτοιες, που καμία ρύθμιση, κανένας ορισμός, κανένα “δεδομένο” δικαίωμα ή υποχρέωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι θα ισχύει την επόμενη διετία. Μέχρι πριν λίγο καιρό αναφερόμασταν στους «νομάδες εργαζομένους» ( που προβάλλονταν ως εξαίρεση) για όσους δούλευαν κινούμενοι από τόπο σε τόπο. Σήμερα αυτό γίνεται ή μπορεί να γίνει σχεδόν από όλους. Επανέρχομαι στους μεγάλους κερδισμένους, γιατί εκεί μπορεί κάποιος να κάνει ανάγνωση του άμεσου μέλλοντος. Η Τwitter Inc. δήλωσε ότι θα επιτρέψει την εργασία από το σπίτι για πάντα εφόσον δεν απαιτείται κάτι άλλο από τον ρόλο του εργαζομένου.
Σε ανάλογο δρόμο και η Google που για αρχή έστειλε για έναν χρόνο τους υπαλλήλους της στα σπίτια τους, ενώ η Microsoft που επέμενε σε υβριδική μορφή εργασίας, θεωρώντας ότι η απόσταση μπορεί να δημιουργήσει ψυχολογικά προβλήματα με δυσμενείς επιπτώσεις στις αποδόσεις, άλλαξε ρότα. Σε λίγο καιρό μπορεί περπατάμε και να δουλεύουμε ή να κοιμόμαστε και να επικοινωνούμε. Κι εμείς ακόμα περιμένουμε τους «επενδυτές» να φτιάξουν καζίνο…..
Ο ΤΡΑΜΠ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΕΡΦΥΣΙΚΟ
Επειδή ήταν ο Τραμπ, τα Μέσα Ενημέρωσης ασχολήθηκαν σε μια προσπάθεια κατανόησης της ιδιοτυπίας της ασθένειάς του. Καλά να είναι σούπερ οργανισμός, αλλά να έχει συμπτώματα και μάλλον σοβαρά, που υποχώρησαν σε δύο μέρες, να έχει εξαφανιστεί αμέσως το ιικό φορτίο και να κυκλοφορεί ελεύθερα, έ, αυτό αγγίζει την περιοχή του θαύματος. Στην καταιγιστική αλλαγή εικόνων το θέμα υποχώρησε γρήγορα.
Και δεν αναδείχθηκε όσο θα έπρεπε το τεράστιο θέμα ηθικής που προκύπτει. Που αφορά στην έρευνα, στη βιομηχανία παραγωγής φαρμάκων, στη διάκριση πλουσίων φτωχών ή μάλλον δημοσίων και μη προσώπων. Οι απαντήσεις που δόθηκαν όχι απλώς δεν αρκούν αλλά πολλαπλασιάζουν τα ερωτήματα. Πώς πήρε μη εγκεκριμένη θεραπεία ως παρηγορητική τις πρώτες μέρες των συμπτωμάτων; Πώς αποφάσισαν οι γιατροί να πολλαπλασιάσουν τη δόση του πλανητάρχη, όπως ανέφεραν οι επιστήμονες της εταιρείας παρασκευής του φαρμάκου, με προφανή διακινδύνευση;
Ποια η αλήθεια για την προέλευση των αντισωμάτων; Πόσοι έχουν δυνατότητα ανάλογης θεραπείας και άλλα πολλά σε μία παράσταση που παίχτηκε μπρος στα μάτια της έντρομης και κρυμμένης ανθρωπότητας που περνά στα ψιλά γράμματα όλα όσα συμβαίνουν, καθώς ο φόβος προσβολής και η προσδοκία ανακάλυψης εμβολίου τα καλύπτει όλα.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25 Οκτωβρίου 2020