Πολεμώντας τον εγχώριο «εθνικισμό»
Κατηγορηματικά αντίθετη η διοίκηση του Συλλόγου Εκτάκτων Αρχαιολόγων στην προσεχή δημοπρασία αρχαίων ελληνικών αντικειμένων από τον οίκο Christie’s. «Κανένα δημόσιο αγαθό σε χέρια ιδιωτών αγοραστών!» ανακοινώνει, προφανώς επειδή θεωρεί όλα τα δημοπρατούμενα αντικείμενα κατά τεκμήριο
«προϊόντα λεηλασίας και αρπαγής». Είναι οπωσδήποτε αξιοσημείωτο ότι αγωνιούν για το ζήτημα πρόσωπα που αλλού τοποθετούνται κατηγορηματικά εναντίον των συνόρων, εναντίον οποιουδήποτε -σύμφωνα με τη δική τους ερμηνεία- «εθνικισμού». Και είναι αξιοσημείωτο επειδή ακριβώς χάρη στον εθνικισμό προέκυψε η ευαισθητοποίηση γύρω από ζητήματα πολιτιστικής κληρονομιάς. Εμφανίστηκε σα συνέπεια της συγκρότησης καινούριων κρατών πάνω στα ερείπια των παλαιών αυτοκρατοριών, και στην ανάγκη τους για μορφοποίηση διακριτής και διαχρονικής εθνικής ταυτότητας. Δε νοείτο έθνος δίχως ιδιαίτερη γλώσσα, θρησκεία και πολιτισμό, κατά προτίμηση παλιό. Κύρια συνέπεια αυτής της -ακόμη ζωντανής- αντίληψης ήταν να τεθεί υπό διωγμό το διεθνές εμπόριο αρχαιοτήτων, δραστηριότητα ήδη υφιστάμενη κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους μία εξέλιξη υπέρ των αρχαιολογικών μουσείων σε νεοσύστατες χώρες και κατά των καθιερωμένων αποικιοκρατικων μεγαθήριων, σα το Λούβρο και το Βρετανικό Μουσείο, μα και νεώτερων κολοσσών, όπως εκείνα σε Νέα Υόρκη και Βερολίνο. Σήμερα, μόνο θρασείς μεγιστάνες απευθύνονται σε δίκτυα αρχαιοκαπηλίας όταν θέλουν να εμπλουτίσουν τις συλλογές τους. Για όσους προτιμούν τη νομιμότητα υπάρχουν οι γνώστες δημοπρασίες, οι οποίες υποχρεωτικά αφορούν τεχνουργήματα ανήκοντα σε ιδιωτικές συλλογές εδώ και αιώνες, ή έστω ποτέ καταγεγραμμένα από κρατικές υπηρεσίες.
Πλέον σε κάθε γωνιά της Ελλάδας έχουμε αξιόλογα αρχαιολογικά μουσεία, έχουμε και μπόλικες ανασκαμμένες εκτάσεις, έχουμε και αποθήκες κάργα με κάθε λογής κειμήλιο, όμως οι συνδικαλιστές του κλάδου απαιτούν να μαζέψουμε και οτιδήποτε διακινείται νόμιμα για να το καταχωνιάσουμε κάπου, και κατόπιν να προσλάβουμε καινούρια άτομα για να το καταγράψουν και άλλα για να το φυλάνε. Βλέπετε, πολεμώντας τον εγχώριο «εθνικισμό», οι ίδιοι επιλεκτικά ευαίσθητοι συμπολίτες αποτρέπουν την τοποθέτηση προθηκών με μικρές αρχαιότητες στη συντριπτική πλειοψηφία των δημοσίων κτιρίων, έναν απλό τρόπο διατήρησης και ανάδειξης μέρους του συγκεντρωμένου πλούτου. Οι ίδιοι απορρίπτουν την -ακόμη και μέσω νόμιμων διαδικασιών- έκθεση αφανών μα αξιόλογων ευρημάτων σε χώρους μαζικής επισκεψιμότητας όλου του πλανήτη, που θα προσέφεραν πολύτιμη προβολή στο πολιτιστικό προϊόν μας. Οι ίδιοι αντιμάχονται την αναβάθμιση -μέσω ιδιωτικοποίησης- των πωλητηρίων στα μουσεία. Οι ίδιοι αντιμετωπίζουν κάθε αρχαιολογικό χώρο ως πεδίο αέναης ανασκαφικής έρευνας. Οι ίδιοι θα εξεγείρονταν αν ποτέ παραχωρούνταν σε μη κρατικούς φορείς παραμελημένοι αρχαιολογικοί χώροι, μην τυχόν και μοιραστούν η Δήλος και οι Δελφοί την καλή τύχη της αρχαίας Μεσσήνης. Κρατική αρχαιολογία μόνο όπως αρέσει στους συνδικαλιστές. Για τους υπόλοιπους Έλληνες, αδιαφορία μασκαρεμένη σε πατριωτισμό.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 26.06.2022