ΑΠΟΨΕΙΣ

Αναμφίβολα η εκλογή Μπάιντεν -όπως έχει αναλυθεί επαρκώς- αναταράσσει το τοπίο στην ΝΑ Μεσόγειο, προκαλώντας έναν εκνευρισμό σχεδόν σε όλους τους βασικούς παίκτες.

Στον Ερντογάν γιατί δεν θα υπάρχει πλέον στην άλλη γραμμή του τηλεφώνου ο φίλος του Τραμπ που θα διευθετεί τις διαφορές του με το κατεστημένο των ΗΠΑ. Στον Νετανιάχου γιατί φοβάται μήπως ο Μπάιντεν επαναφέρει τον διάλογο και αναστείλει τις κυρώσεις προς το Ιράν, που αποτελεί τη βασική απειλή για το Ισραήλ. 

Και τέλος τον Αλ Σίσι της Αιγύπτου γιατί υπάρχει ο φόβος μήπως -υπό την πίεση μΊας ισχυρής ομάδας μέσα στο Δημοκρατικό κόμμα που υποστηρίζει την Μουσουλμανική Αδελφότητα- εξαναγκασθεί να προβεί σε παραχωρήσεις προς αυτήν την εξτρεμιστική οργάνωση, αποσταθεροποιώντας έτσι το κοσμικό καθεστώς της χώρας του.

Επί πλέον μεγάλο ερωτηματικό είναι αν η προεδρία Μπάιντεν θα ακολουθήσει την πολιτική των Ομπάμα και Τραμπ που συνίστατο στην απαγκίστρωση των ΗΠΑ από την Μέση Ανατολή. Είναι ολοφάνερο πως σήμερα, σχεδόν σαράντα ημέρες πριν την ορκωμοσία του νέου προέδρου, υπάρχει μία αβεβαιότητα που κρύβει πολλές παγίδες. Πιθανόν όλοι όσοι πιστεύουν πως η θέση τους θα επιδεινωθεί από την πολιτική των Δημοκρατικών να επιχειρήσουν να δημιουργήσουν τώρα τετελεσμένα ώστε στην συνέχεια να διαπραγματευθούν από καλύτερες θέσεις.

Στα καθ’ ημάς, σε πρώτο επίπεδο, η εκλογή Μπάιντεν ακούγεται θετικά. Γνωρίζει τα ελληνοτουρκικά προβλήματα καθώς και το Κυπριακό, ενώ έχει δεχθεί μία προσωπική επίθεση από τον Ερντογάν, κάτι που θα δυσκολέψει ακόμα πιο πολύ τις σχέσεις τους.

Βέβαια, να μην περιμένουμε θεαματική ρήξη των ΗΠΑ με την Τουρκία, καθώς η θέση πως είναι ένας πολύτιμος σύμμαχος που δεν πρέπει να χαθεί έχει μετατραπεί πλέον σε δόγμα. Συγχρόνως όμως ο Τζο Μπάιντεν θα επιχειρήσει να πειθαναγκάσει τον Ερντογάν τόσο να εγκαταλείψει το οπλικό σύστημα των S-400 όσο και να περιστείλει την επιθετικότητα του σε όλα τα ανοικτά μέτωπα που διατηρεί.

Τι θα πράξει ο Ερντογάν; Έχει περιθώρια υποχωρήσεων; Αντέχει το σύστημα το οποίο οικοδόμησε όλα αυτά τα χρόνια -και κυρίως μετά το 2016- μία τέτοια αναδίπλωση; Αναμφίβολα ο Τούρκος πρόεδρος θα κληθεί να πάρει δύσκολες αποφάσεις.

Ενώ η πατρίδα μας θα βρεθεί σε μία καλύτερη θέση με την εκλογή του Τζο Μπάιντεν, ενδέχεται να χάσει αυτό το πλεονέκτημα αν οι άλλοι δύο φίλοι της, ο Νετανιάχου και ο Αλ Σίσι δουν την ισχύ τους να εξασθενεί. Έτσι το τετράγωνο Αίγυπτος-Ελλάδα-Ισραήλ-Κύπρος, στο οποίο έχουμε επενδύσει, θα έχει περιορισμένες δυνατότητες παρεμβάσεων σε όλα τα επίπεδα.

Όσον αφορά το ΝΑΤΟ εκεί η κατάσταση μάλλον δεν έχει σχέση με το ποιος κυβερνά τις ΗΠΑ, αλλά κυρίως με το γεγονός πως ο ρόλος της Συμμαχίας έχει περιοριστεί σημαντικά. Με την υπάρχουσα μορφή της πολύ λίγα έχει να προσφέρει. Αυτό το εντόπισαν και ο Εμ. Μακρόν και ο Ντ. Τραμπ. Τι θα πράξει ο νέος πρόεδρος; Θα αφήσει το ΝΑΤΟ να εκφυλίζεται; Τι περιθώρια κινήσεων έχει και ποιες είναι οι εναλλακτικές προτάσεις;

Τα ερωτήματα είναι πολλά και εννοείται πως οι απαντήσεις σε αυτά θα δοθούν επί σκηνής. Εμείς ας κρατήσουμε την εκτίμηση πως εισερχόμαστε σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο σαράντα περίπου ημερών που ίσως διαμορφώσουν νέες καταστάσεις και νέους συσχετισμούς στην περιοχή μας.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 6 Δεκεμβρίου 2020