ΑΠΟΨΕΙΣ

Ένα από τα βασικά επιχειρήματα της κυβέρνησης για τις θυελλώδεις αντιδράσεις που προκαλεί το νομοσχέδιο για την ανώτατη εκπαίδευση, στερείται λογικής, πολιτικής και ηθικής βάσης. Νομοθετεί εν μέσω σκληρής απομόνωσης και τρομακτικής υγειονομικής κρίσης για ένα θέμα που γνωρίζει ότι θα πυροδοτήσει συγκεντρώσεις, δηλαδή δημόσιο και ανεξέλεγκτο συνωστισμό, επικαλούμενη τις προεκλογικές της δεσμεύσεις. Επιχείρημα που δεν αντέχει ούτε σε κοινωνική, ούτε σε πολιτική, ούτε σε τεχνοκρατική κριτική. Να τα προσεγγίσουμε ένα ένα. 

Η κυβέρνηση, όπως και κάθε κυβέρνηση, συνήθως πορεύεται με βάση τις θέσεις που προβάλλει προεκλογικά , αλλά επιλέγει τον τρόπο και τον χρόνο αλλαγής των κανονιστικών ρυθμίσεων. Έχει πολιτική υποχρέωση να εφαρμόσει προγραμματικές της δεσμεύσεις, όπως έχει υποχρέωση να συνυπολογίσει τα κοινωνικά αποτυπώματα και, εάν χρειαστεί, να επιλέξει εναλλακτικούς δρόμους νομοθετικών ή διοικητικών αλλαγών. Η προνομοθετική διαβούλευση που επιβάλλεται στο Open.gov, δεν γίνεται για τα μάτια του κόσμου. Αλλά, ακόμα και εάν θεωρεί την άποψή της ως τον μοναδικό δρόμο, είναι αστείο να πιστεύει ότι θα εφαρμοστεί αποτελεσματικά ένας νόμος, με δεδομένες τόσες αντιδράσεις. Ως προς τον χρόνο, δεν υπάρχουν λόγια. 

Τι νόημα έχουν οι παραινέσεις για εγκλεισμό και συγκράτηση, τα πρόστιμα, τα προκαλούμενα αδιέξοδα στους επιχειρηματίες του λιανεμπορίου και της εστίασης, όταν από την άλλη πόρτα, πολιτικά και λογικά κυβερνητικές ελλιποβαρείς πρωτοβουλίες προχωρούν χωρίς έναν ενδοιασμό, μια συστολή, έναν αναστοχασμό, ακυρώνοντας τα μέτρα. Μια είναι η απάντηση. Να προλάβουμε όσο τα πανεπιστήμια είναι κλειστά. Αυτό δεν περιποιεί τιμή σε κανέναν. Ένα κόμμα που εμπιστεύεται την αλήθεια των θέσεών του, δεν αρκείται στην εντολή που πήρε στις εκλογές. Ειδικά για ένα τόσο ταλαιπωρημένο θέμα όπως αυτό των ελληνικών πανεπιστημίων –ταλαιπωρημένο και θεμελιώδες για την πορεία της χώρας- έχει υποχρέωση να δουλέψει με άλλον τρόπο. Να συμφωνήσουμε ότι είναι απαράδεκτα όσα συμβαίνουν στον πανεπιστημιακό χώρο. Στους τοίχους, στις αυλές τους και στα γραφεία των καθηγητών. 

Μπροστά στα μάτια όλων μας. Άλλο τόσο απαράδεκτα είναι και όσα διαδραματίζονται πίσω από τις κλειστές πόρτες. Εξουσιομανείς διδάσκοντες, εύνοιες, αποκλεισμοί, ομάδες και, εξαιτίας και της πολύχρονης οικονομικής κρίσης, γεροντοκρατία. 

Σε ό,τι αφορά στην αποκλειστική ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας διαχρονικά, συνεχείς τροποποιήσεις στα συστήματα εξετάσεων, παράλογες συγχωνεύσεις σχολών, ανυπαρξία απολογισμών, χαώδεις διαφορές ανάμεσα στους πτυχιούχους και την αγορά εργασίας, αλλαγές που διαδέχονται η μία την άλλη σε κάθε κυβέρνηση και δεν προλαβαίνουν να εφαρμοστούν, μια παιδεία που παιδεύει λαμπρά μυαλά και τα ετοιμάζει για εξαγωγή στην εσπερία. Αλλά, ακόμα και για αυτήν την περιβόητη αστυνόμευση, γιατί δεν ξεκινούν από τους γύρω χώρους των πανεπιστημιακών σχολών της Αθήνας όπου δεν υπάρχει το εμπόδιο του ασύλου; 

Ενδεικτικές οι αναφορές για ένα πλήθος ζητημάτων που χρονίζουν, που οδηγούν σε παρακμή, που απογοητεύουν και εξοργίζουν. Είχε λοιπόν πολλά άλλα για να ξεκινήσει άλλη μία «μεταρρύθμιση» για τα πανεπιστήμια. Δυστυχώς δεν στερούμαστε αφορμών. Από την αστυνόμευση έπρεπε να ξεκινήσει;

Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΜΕΡΑΣ

Λίγο πολύ έχουμε συμφωνήσει όλοι ότι ο κορωνοιός λειτουργεί ως επιταχυντής για την αλλαγή εποχής στην Ιστορία της Ανθρωπότητας. Οι τεχνολογικές εφαρμογές στην πληροφορική, στη βιολογία, στην ιατρική, στη φαρμακολογία, στην ενέργεια είναι, ή μάλλον ήταν μέχρι πριν λίγο, αδιανόητες. Όταν ανοίξει η κουρτίνα τίποτα δεν θα είναι ίδιο. Οι επιπτώσεις στην εργασία, στην εκπαίδευση, στην παραγωγή, στις μεταφορές, στη διατροφή, στην κατανάλωση, στην καθημερινότητα, θα είναι τέτοιες που δεν θα μπορούμε εύκολα να τις διαχειριστούμε. Αυτά είναι τα θέματα για τα οποία έπρεπε να αδράξουμε την ευκαιρία του εγκλεισμού, για να τα επεξεργαστούμε, για αυτά να διαβουλευτούμε, να προετοιμαστούμε, να αναζητήσουμε δρόμους μέλλοντος. 

Και σ αυτή την αναζήτηση τον πρώτο λόγο έχουν τα πανεπιστήμια. Και οι καθηγητές και οι φοιτητές και οι απόφοιτοι, με συγκλονιστικό αριθμό από αυτούς να έχουν στήσει τη ζωή τους στο εξωτερικό. Σύμμαχός μας η τεχνολογία, η επάρκεια των επιστημόνων μας, τα «συγκριτικά πλεονεκτήματα» που με καθυστέρηση δεκαετιών ανακαλύπτουμε αλλά δυστυχώς μόνο λεκτικά αναμασάμε. Αντί λοιπόν να σηκώσουμε τα μανίκια για να δουλέψουμε την αυριανή μέρα, αναλωνόμαστε σε εμμονές αστυνομικού τύπου για να περιφρουρήσουμε τους τοίχους.

Γιατί, σίναι πολύ πιθανό, με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τα 5G και τα 6G, όλα να γίνονται από απόσταση και ελάχιστα να χρησιμοποιούνται οι κτιριακές υποδομές. Υπερβολή; Μπορεί. Ίσως σε ένα δύο χρόνια να ξαναγίνουν τα μαθήματα σε αμφιθέατρα. Αλλά, σίγουρα, τίποτα δεν θα είναι ίδιο. Ούτε οι πόλεις της επαρχίας θα ζουν από τους φοιτητές με τον τρόπο που ζούσαν, ούτε οι τσιμεντένιες υποδομές θα είναι το ίδιο αναγκαίες. Θα δημιουργηθούν καινούργιες ανάγκες και καινούργιες προοπτικές. Όποιος από σήμερα ξεκινά την προετοιμασία, θα βρεθεί μπροστά.

Η οργάνωση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης από ιδρύματα κολοσσούς έχει ξεκινήσει χρόνια πριν την εμφάνιση του ιού. Δεν αλλάζει απλώς ο κόσμος. Δημιουργείται ένας άλλος κόσμος.

Είναι κρίμα για την Ελλάδα, να αναλώνεται σε αντιπαραθέσεις για το εάν ο φρουρός θα φορά στολή. Ακόμα και εάν αυτό είναι ζήτημα μιας κάποιας σημασίας, θα έπρεπε να βρίσκεται πολύ χαμηλά στην ημερήσια διάταξη της επόμενης μέρας. Εκεί στο αχανές υπουργείο του Αμαρουσίου, με την υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων, εάν πιστεύουν ότι πρέπει να κριθούν για την ικανοποίηση των προεκλογικών τους δεσμεύσεων, ας κοιτάξουν την μεγάλη εικόνα. Με περισσότερη έμπνευση, περισυλλογή, εγκράτεια και συναίσθηση ευθύνης. 

Γιατί και οι οικονομία και η κοινωνική συνοχή και η καθημερινότητα και η οικοδόμηση χαρακτήρων, όλα έχουν αρχή μια διδαχή. Ένα σχολείο. Ας φροντίσουν να μην τελειώσουν τη θητεία τους, εγκλωβισμένοι σε αποσπασματικές παρεμβάσεις, παραγνωρίζοντας τους πραγματικούς κινδύνους και τις ενδιαφέρουσες ευκαιρίες για την Ελληνική Παιδεία, που παραμένει επίκαιρη ή τουλάχιστον ενδιαφέρουσα, ακόμα και στην εποχή της διεπαφής ανθρώπου-μηχανής. Όλη αυτή η παρακμιακή προσέγγιση στα προβλήματα των πανεπιστημίων μόνο θλίψη και οργή μπορεί να προκαλέσει.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 7 Φεβρουαρίου 2021