ΑΠΟΨΕΙΣ

Η εκτίμηση της τουρκικής προεδρίας είναι ότι η Τουρκία πέτυχε τον στόχο της.

Η εκτίμηση της στήλης είναι ότι περιορίστηκε στα αυτονόητα. Και, ίσως, έχασε.

1. Καταρχάς πρόκειται για memorandum, (μνημόνιο) όχι συμφωνία. Και επετεύχθη την παραμονή της Συνόδου της Συμμαχίας. Όχι στο πλαίσιο των εργασιών της.

2. Διαβάζοντας προσεκτικά τις δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων το προηγούμενο διάστημα, φαινόταν ότι η Τουρκία θα διεύρυνε τις απαιτήσεις της πέραν των δύο Σκανδιναβικών χωρών. Η εικόνα έδειχνε πως θα έθετε και θέματα που άπτονται Ελλάδας και Κύπρου.

Δεν το έκανε. Το κλίμα δεν την παίρνει. Και από αυτό συνάγονται πολλά.

3. Τι περιλαμβάνει, λοιπόν, το memorandum;

Η Τουρκία θεωρεί τρομοκρατικές ομάδες το PKK, το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν, μία ένοπλη οργάνωση της Τουρκίας αλλά και το People’s Protection Units (Μονάδες Προστασίας του Λαού) (YPG) και το Democratic Union Party (PYD) Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα. Και τα δύο δρουν στη Συρία.

Το πρώτο (YPG) είναι στρατιωτική οργάνωση που βοήθησε πολύ, και συνεχίζει να βοηθά, τις ΗΠΑ στην καταπολέμηση του ISIS και το δεύτερο είναι η πολιτική του έκφραση. Η Τουρκία θεωρεί ότι και τα δύο συνεργάζονται με το PKK και τα καταδιώκει.

Στην ουσία, αποτελούν τον εφιάλτη της Τουρκίας διότι η δράση τους στη Συρία, στο πλευρό των ΗΠΑ, τους έχει δώσει υπόσταση πολιτειακού μορφώματος στη Βόρειο Συρία και η Τουρκία ανησυχεί μήπως σε μία ομοσπονδιακού χαρακτήρα λύση του συριακού αποκτήσουν προϋποθέσεις κρατικής δομής.

Στο memorandum το PKK χαρακτηρίζεται τρομοκρατική οργάνωση. Αλλά από όλους θεωρείται ως τέτοια. Δεν θεωρούνται, όμως, ως τρομοκρατικές στο τριμερές μνημόνιο ούτε το YPG/PYD, ούτε το FETO, η οργάνωση του Γκιουλέν. Αναφέρεται ότι «Φινλανδία και η Σουηδία δεν θα παράσχουν υποστήριξη στο YPG/PYD και στην οργάνωση που περιγράφεται ως FETO στην Τουρκία». Άρα η Τουρκία δεν κατάφερε να περάσει τον χαρακτηρισμό για τις δύο αυτές οργανώσεις ως τρομοκρατικών. Η ίδια τις θεωρεί ως τέτοιες. Το αν θελήσουν να βοηθήσουν κάποιο μέλος τους οι σκανδιναβικές χώρες έχουν πολλούς τρόπους να το κάνουν.

4. Τα άρθρα που ακολουθούν στο τριμερές μνημόνιο, είναι γενικού φιλοσοφικού δικαίου.

5. Αίρεται το εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας. Η σχετική αναφορά λέει «στο μέλλον, οι εξαγωγές αμυντικών συστημάτων από τη Φινλανδία και τη Σουηδία θα πραγματοποιούνται σύμφωνα με την αλληλεγγύη της Συμμαχίας και σύμφωνα με το γράμμα και το πνεύμα του άρθρου 3 της Συνθήκης της Ουάσιγκτον». Οι ίδιες δεσμεύσεις ισχύουν και για τις ΗΠΑ. Όταν χρειάστηκε, απέβαλαν την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35.

6. Στη συνέχεια ακολουθεί μια έκθεση ιδεών κατά της τρομοκρατίας στην οποία θα μπορούσε να συμφωνήσει ο καθείς. Από τις δεσμεύσεις της μπορεί να ξεφύγει καθένας άνετα.

7. Οι δύο σκανδιναβικές χώρες, με την νομοθεσία τους και την νοοτροπία τους, αποτέλεσαν καταφύγιο διωκόμενων από το τουρκικό καθεστώς κούρδων αγωνιστών.

Ακόμη και με τις μικρές δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν πρέπει να δούμε πως θα συμβιβάσουν τις συνταγματικές τους επιταγές με την αλλαγή, αν γίνει, της νομοθεσίας τους.

8. Αυτό που συμφωνήθηκε είναι ένα trilateral memorandum ένα τριμερές μνημόνιο. Όχι, κάτι που αφορά και δεσμεύει το ΝΑΤΟ.

Αν εξαιρέσουμε το PKK το οποίο είναι χαρακτηρισμένο ως τρομοκρατική

οργάνωση από ΗΠΑ και ΕΕ οι συριακές κουρδικές οργανώσεις δεν θεωρούνται τρομοκρατικές ούτε στις ΗΠΑ, ούτε στην ΕΕ. Οι ΗΠΑ, μάλιστα συνεργάζονται στενά με το YPG στη Συρία στο οποίο προμηθεύουν και εξοπλισμό που δεν προορίζεται για καταπολέμηση του ISIS αλλά μιας χώρας που μπορεί να εισβάλει με τακτικό στρατό στη Συρία.

Εν ολίγοις, πρόκειται για ένα τριμερές μνημόνιο και εκεί εξαντλείται η ισχύς του. Εάν το περιεχόμενό του γίνει αποδεκτό και από τις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να το δούμε στα συμπεράσματα της Συνόδου. Δεν πιστεύω ότι θα συμβεί.

Στο πλαίσιο, δε, συμμαχιών οι πολυμερείς συμφωνίες που αποκαλούνται συνθήκη, υπερισχύουν των διμερών ή τριμερών συμβολαίων. Πολύ περισσότερο

υπερισχύουν των μνημονίων.

9. Οι ΗΠΑ, ευφυώς, δεν ενεπλάκησαν ως μεσολαβητές για να μην θέσει προς αυτές η Τουρκία προϋποθέσεις για την άρση του βέτο της. Υπάρχει, μάλιστα, και δήλωση αμερικανού αξιωματούχου που λέει πως οι ΗΠΑ δεν δεσμεύθηκαν σε τίποτε απέναντι στην Τουρκία.

10. Ποια είναι τα ευρύτερα συμπεράσματα;

α.-Η Τουρκία πήρε τα απολύτως αυτονόητα. Και ήρε το βέτο της. Που σημαίνει πως το κλίμα στο NATO είναι αρνητικό για την Άγκυρα.

β.-Οι συνεχείς δηλώσεις του Ερντογάν ως απάντηση σε υποβολιμιαία, σε δημοσιογράφο, ερώτηση ότι δεν θα συναντηθεί με τον Μητσοτάκη, δείχνει, ακριβώς, την επιθυμία του τούρκου προέδρου για συνάντηση. Θα ήταν λάθος του Έλληνα πρωθυπουργού να την αποδεχθεί.

γ.-Η άρση του τουρκικού βέτο θα δυσαρεστήσει την Ρωσία. Η ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο ΝΑΤΟ, δευτερευόντως, έχει να κάνει με ζητήματα ασφαλείας τους. Περισσότερο ενδιαφέρει τις ΗΠΑ διότι θέλουν να ενισχύσουν την ΝΑΤΟϊκή παρουσία στον αρκτικό κύκλο. Οι πάγοι λιώνουν και ο αρκτικός πόλος αποτελεί μια θαλάσσια οδό εξόδου της Ρωσίας προς τον Ατλαντικό. Το μέγιστο πρόβλημα ασφαλείας για τις ΗΠΑ είναι ο έλεγχος των δύο ωκεανών. Εκεί που φάνηκε να ελέγχουν τον Ατλαντικό και ενδιαφέρονταν, μόνο για τον Ειρηνικό και την Κίνα, τώρα της προκύπτει και η δυνατότητα στρατιωτικής παρουσίας, από βορράν, της Ρωσίας στον Ατλαντικό. Σπάει στο βορρά η Rimland.

Η Μόσχα ήλπιζε στην δυνατότητα του Ερντογάν να ελέγξει την ΝΑΤΟϊκή παρουσία στο βορρά. Τώρα, φαίνεται να χάνει αυτήν την ελπίδα. Και αυτό θα έχει συνέπειες στην συνολική θεώρηση της από την Ρωσία του Πούτιν.

Με βάση όλα αυτά, ορθά η Αθήνα εξέφρασε την ικανοποίησή της.