Το μέλλον βρίσκεται πίσω μας
Εδώ και μήνες οι αρχιτέκτονες και θιασώτες της συμφωνίας με τα Σκόπια αναφέρονται στα «οφέλη» για την ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας, στην προσπάθειά τους να επηρεάσουν την κοινή γνώμη. Επαναφέρουν το στόχο να γίνει η Θεσσαλονίκη «το κέντρο των Βαλκανίων». Ολοταχώς προς τα πίσω στο όνειρο της δεκαετίας του ’90. Τι όμως είχε συμβεί τότε και τι μας εμπόδισε να εξελίξουμε ένα τέτοιο σχέδιο; Ας γυρίσουμε δύο δεκαετίες πίσω, όσοι τουλάχιστον έχουμε παραστάσεις της εποχής. Τα χρόνια 1995 - 2000 πολλοί από τους επαγγελματικούς και επιστημονικούς φορείς της Θεσσαλονίκης συνειδητοποίησαν εναργώς τη σημασία που θα μπορούσε να έχει η καινούργια γεωστρατηγική αρχιτεκτονική της περιοχής για την ανάπτυξη της Βόρειας Ελλάδας. Οι έννοιες της βαλκανικής και της παρευξείνιας συνεργασίας συγκίνησαν και κινητοποίησαν πολλούς στη Θεσσαλονίκη, οργανώθηκαν διαβαλκανικές ενώσεις, συνέδρια, υπεγράφησαν συνεργασίες. Να θυμίσω την «Ένωση Βαλκανικών Δικηγορικών Συλλόγων», το «Βαλκανικό Κέντρο Τύπου», το «Διαβαλκανικό και Παρευξείνιο Επιχειρηματικό Κέντρο» (ΔΙΠΕΚ), το «Ινστιτούτο Ερευνών / Μελετών Τηλεπικοινωνιών και Πληροφορικής Χωρών Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΝΑ), το Σχέδιο του ΣΒΒΕ για την Εγνατία Ανάπτυξη». Να θυμίσω, σε επίπεδο διεθνών δράσεων, ότι στη Θεσσαλονίκη εγκαταστάθηκαν τμήμα του «Οργανισμού Ανασυγκρότησης των Βαλκανίων» αλλά και η «Τράπεζα Παρευξείνιας Συνεργασίας». Μπορεί όλα αυτά να μην είχαν αρθρωθεί σε ένα ενιαίο αναπτυξιακό σχέδιο, αλλά ήταν οργανισμοί με προοπτική που συγκέντρωναν πλήθος επαγγελματιών της Βαλκανικής αλλά και διεθνών ινστιτούτων που, σε πολλές περιπτώσεις, επικοινωνούσαν μεταξύ τους με ένα πλέγμα συνεργασιών. Ήταν η εποχή που η Θεσσαλονίκη είχε συνειδητοποιήσει τις μεγάλες ευκαιρίες και την ευθύνη της Ελλάδας ως μόνου κράτους-μέλους της Ε.Ε. στη μεγάλη μας γειτονιά. Επιχειρώντας έναν απλό απολογισμό με μόνα τεκμήρια αυτά της μνήμης, τολμώ να πω ότι η Θεσσαλονίκη είχε αρθρώσει, με πρωτοβουλία των Θεσσαλονικέων, σαφείς τους στόχους της ανάπτυξής της για τα επόμενα χρόνια, προσβλέποντας στη διαβαλκανική και παρευξείνια συνεργασία καθώς και στην ανάδειξή της σε πόλη αναφοράς για τον απόδημο ελληνισμό.
Τι απέμεινε από όλα αυτά; Ελάχιστα.
Υπάρχει έστω και ένας που να πιστεύει ότι αυτή η πορεία ανακόπηκε εξαιτίας της στασιμότητας του θέματος των Σκοπίων; Προφανώς κανείς. Ο ενθουσιασμός υποχώρησε τη δεκαετία του 2000, όταν η Αθήνα μεθούσε με τις δόξες των Ολυμπιακών, ενώ η Βόρεια Ελλάδα προσπαθούσε να αντιμετωπίσει την αιμορραγία της αποβιομηχάνισης και σήμερα ελάχιστα από όλα αυτά που χτίστηκαν τότε έχουν διασωθεί. Και πάλι κανένας απολογισμός, καμία επιμέτρηση κερδών και απωλειών.
ΣΧΕΔΙΟ ΟΥΣΙΑΣ ΓΙΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
Στη σύσκεψή του με φορείς της πόλης ενόψει της ΔΕΘ, ο πρωθυπουργός δήλωσε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι η «συμφωνία των Πρεσπών» αποτελεί την προϋπόθεση, για να αναδειχθεί η Θεσσαλονίκη σε «πρωτεύουσα των Βαλκανίων».
Προκαλεί θλίψη όταν ένας πρωθυπουργός -και ο κ. Τσίπρας δυστυχώς δεν είναι ο πρώτος- αγνοεί ή υποτιμά τις πρωτοβουλίες που η Θεσσαλονίκη διά των φορέων της ανέλαβε πριν από λίγα χρόνια, με αξιοσημείωτα αποτελέσματα στην εμπέδωση συνεργατικού πνεύματος στα Βαλκάνια.
Αντί των παρωχημένων χαρακτηρισμών, χρήσιμος θα ήταν ένας ουσιαστικός απολογισμός και η κατάθεση ενός σχεδίου με στόχους, συγκεκριμένες δράσεις και φορείς υλοποίησης.
Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Το ίδιο χρήσιμο θα ήταν να αναληφθεί από τους φορείς της Θεσσαλονίκης / Βόρειας Ελλάδας μία αντίστοιχη πρωτοβουλία επιστημονικής καταγραφής των αναπτυξιακών απωλειών της τελευταίας εικοσαετίας, όπως και ένα σαφές σχέδιο προτεραιοτήτων και διεκδικήσεων.
Η Θεσσαλονίκη «ville convoite», πόλη που τη θέλουν και την αγαπούν πολλοί, έχει όλες τις προϋποθέσεις να ορίσει το μέλλον της με εφικτούς αλλά ταυτοχρόνως μεγάλους σχεδιασμούς.
Την ευνοούν η Ιστορία, η θάλασσα και το λιμάνι, τα πανεπιστήμια, η επιχειρηματική της κοινότητα, οι άνθρωποί της.
Πάντα στην πόλη το πρόβλημα ήταν η διάρκεια των εγχειρημάτων και ο συντονισμός.
Δεν γνωρίζω εάν η επικαιροποίηση του θέματος της αναπτυξιακής προοπτικής της πόλης με αναφορά στα Βαλκάνια της δίνει καινούργιες δυνατότητες. Το σίγουρο είναι ότι η Ιστορία δεν είναι ανεξάντλητη πηγή ευκαιριών.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
Στα τηλεοπτικά ρεπορτάζ για τις τελευταίες εξελίξεις στα Σκόπια βλέπουμε πολλούς κατοίκους να μιλούν καλά τα ελληνικά. Σε κάποιες πόλεις της περιοχής, όπως άλλωστε και στην Αλβανία, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό νέων και μεγαλύτερων σε ηλικία γνωρίζουν ή θέλουν να μάθουν καλύτερα την ελληνική γλώσσα.
Η ομογένεια, η μετανάστευση, η δραστηριοποίηση ελληνικών επιχειρήσεων και η ιστορική παράδοση ανέδειξαν τις τελευταίες δεκαετίες την ελληνική γλώσσα, περιζήτητη στα Βαλκάνια.
Παρά τις επιμέρους πρωτοβουλίες, όπως αυτή της «Επιτροπής Διάδοσης Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού» από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (1995 - 2005), η Ελλάδα δεν συνειδητοποίησε ποτέ την εξαιρετική αυτή ευκαιρία για την ενίσχυση του ρόλου της και τη διάδοση της γλώσσας.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ"
