ΑΠΟΨΕΙΣ

Είναι περίπου δύσκολο έως αδύνατο να δει κάποιος ψύχραιμα το δημοψήφισμα στα Σκόπια λίγες μέρες αφότου έκλεισαν οι κάλπες.

Όμως, αν κάτι είναι δεδομένο, είναι ότι εκεί απερρίφθη στο δημοψήφισμα η λογική του συμβιβασμού, που εδώ έχει απορριφθεί στις δημοσκοπήσεις. Το «κάτι δίνω, κάτι παίρνω, άρα ισοπαλία» δεν έπεισε. Μπορεί οι ίσες αποστάσεις να συγκινούν τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους, αλλά δεν συγκινούν τους λαούς. Αυτή η λογική του συμβιβασμού έχει αποτύχει. Και αν συνεχίσει κάποιος να την προωθεί, θα καταλήγει σε περιβάλλοντα τα οποία θα επιδεινώνονται συνέχεια.

Αυτοί λοιπόν που δούλεψαν το συμβιβασμό απέτυχαν. Κι αυτοί που πίστεψαν στο συμβιβασμό είναι σε πολιτικό αδιέξοδο. Είναι καιρός να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την υπόθεση των διμερών σχέσεων οι «άλλοι». Πρέπει να προτείνουν έναν τρόπο συνοίκησης, ο οποίος δεν θα θίγει τις εκατέρωθεν βεβαιότητες, αλλά δεν θα επιτρέπει στις διαφωνίες να εμποδίζουν την επικοινωνία με πλήρη εκατέρωθεν σεβασμό. Προφανώς είναι πολύ πιο δύσκολο από έναν συμβιβασμό. Όμως, άλλη διέξοδος δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει κανένας σοβαρός άνθρωπος, σε καμία πλευρά, που να θεωρεί ότι μπορεί να υπάρξει λύση διά της επιβολής. Με το ζόρι, με όποιον τρόπο κι αν επιβάλλεται το ζόρι.

Οι συμβιβασμοί που επιβάλλονται με puppets που αγκαλιάζονται και ισχυρίζονται ότι αγαπήθηκαν, διότι ξαφνικά είδαν το αληθινό φως, δεν μπορούν να πείσουν, διότι είναι υποκριτικοί. Αποπνέουν καχυποψία και πολλές φορές ιδιοτέλεια. Κυρίως πολιτική, αλλά ίσως και όχι μόνο.

Όμως, σε κάθε περίπτωση, οι αιώνιες έχθρες δεν μπορούν να συνεχιστούν. Στη ζωή δεν μιλάμε μονάχα με αυτούς που συμφωνούμε. Συνδιαλεγόμαστε και με αυτούς με τους οποίους δεν συμφωνούμε. Ας συμφωνήσουμε με ειλικρίνεια πού διαφωνούμε. Όσο προλαβαίνουμε. Διότι οι άνωθεν επιβαλλόμενοι συμβιβασμοί οδηγούν σε επικίνδυνα αδιέξοδα. Για εκείνους που τους επιβάλλουν είναι απλώς πολιτική. Για εκείνους που τους υφίστανται, είναι κίνδυνος. Γιατί κανείς δεν ξέρει τι παράπλευρες απώλειες μπορεί να έχουν.

Κι όσο η επικοινωνία τους στηρίζεται στην καλλιέργεια ανόητων προσδοκιών ότι «η Θεσσαλονίκη θα γίνει πρωτεύουσα των Βαλκανίων», απειλούν σπέρνοντας ψέματα, να θερίσουν απελπισία.