ΑΠΟΨΕΙΣ

Από τον Τραμπ και τον Ερντογάν στην κβαντική Ελλάδα.

Αν δεν υπήρχε η τραγωδία της απώλειας ανθρώπινων ζωών και της αποκάλυψης -για άλλη μια φορά- της τουρκικής βαρβαρότητας, θα παρακολουθούσαμε μια ενδιαφέρουσα επιθεώρηση με πολύ γέλιο. Θα τα είχε όλα: την κωμωδία των αλλοπρόσαλλων δηλώσεων Τραμπ και Ερντογάν που παραπέμπουν σε ανθρώπους που χρήζουν ιδιαίτερης παρακολούθησης, την τραγωδία μιας χώρας όπως η Ελλάδα, που νομίζει πως παρακολουθεί πολεμική ταινία στον ελληνικό κινηματογράφο των χρόνων της δικτατορίας, αλλά και την ύβρη των ηγετών Τουρκίας και ΗΠΑ, πρωτίστως, αλλά και άλλων δυνάμεων που εμπλέκονται στο συριακό δράμα.

Για τις ΗΠΑ είναι ατύχημα να έχει σε μια τέτοια κρίσιμη στιγμή πρόεδρο με τα χαρακτηριστικά του Τραμπ. Την ώρα που στέλνει τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησής του και τον υπουργό των εξωτερικών στην Άγκυρα για συνομιλίες, δίνει στη δημοσιότητα επιστολή του στον Τούρκο πρόεδρο, στην οποία τον αποκαλεί ανόητο. Η πληρωμένη απάντηση του Ερντογάν ήρθε αμέσως. «Πέταξα την επιστολή στο καλάθι των αχρήστων».

Αυτός είναι ένας διάλογος ηγετών από τους οποίους εξαρτάται η ειρήνη στην περιοχή. Πιο χαμηλά δεν γίνεται. Ή, μάλλον, γίνεται, αν ο Τραμπ επανεκλεγεί. Με αυτήν την έννοια η τύχη της ανθρωπότητας εναπόκειται στα χέρια των Αμερικανών. Και των Τούρκων. Ο Ερντογάν ξεπέρασε τα όρια.

Την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές δεν είναι γνωστό το αποτέλεσμα της επίσκεψης Πενς και Πομπέο στην Άγκυρα, αλλά αυτό που δήλωσαν ότι θα ζητούσαν από τον Τούρκο πρόεδρο είναι αδύνατο να γίνει αποδεκτό. Κατάπαυση πυρός και συνομιλίες. Ακόμη και αν η κατάπαυση του πυρός θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή, οι συνομιλίες της Τουρκίας με τους Κούρδους της Συρίας είναι αδύνατες. Όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις αναρωτιούνται αν οι ΗΠΑ θέτουν τα δύο αυτά ζητήματα στον Ερντογάν για να τα απορρίψει.

Το βασικό ερώτημα είναι αν οι ΗΠΑ έχουν πολιτική ή ολόκληρο το σύστημα έχει αφεθεί στα χέρια ενός ιδιοτελούς προέδρου. Είναι αδύνατον να πιστέψει η ανθρωπότητα ότι οι τύχες της εξαρτώνται από τη βούληση ενός, μόνο, ανθρώπου και την κατάσταση της υγείας του.

Στο συριακό μέτωπο οι εξελίξεις λες και διαμορφώθηκαν για να ευνοήσουν τον Άσαντ και τη Ρωσία. Ο Άσαντ στέλνει το συριακό στρατό σε μέρη που είχε να πατήσει εδώ και επτά χρόνια και ήταν αμφίβολο αν θα ήλεγχε υπό άλλες συνθήκες. Οι Ρώσοι εδραιώνονται σε μια περιοχή σημαντικού ενδιαφέροντος ως η κυρίαρχη δύναμη. Οι ΗΠΑ αποχωρούν με μια λογική που εξυπηρετεί αποκλειστικά τα προσωπικά συμφέροντα του προέδρου τους και όχι τα εθνικά αμερικανικά συμφέροντα και η Τουρκία πελαγοδρομεί, ελπίζοντας ότι θα μπορέσει να ικανοποιήσει τον αρχικό στόχο της που, μάλλον, είναι αδύνατον.

Τα όσα λέει ο Ερντογάν ότι στοχεύει με την εισβολή είναι προφάσεις που κρύβουν τον πραγματικό στόχο. Ποιος είναι ο πραγματικός στόχος; Αμφισβήτηση της Λωζάνης και επέκταση του τουρκικού ελέγχου σε περιοχές που ανήκαν στην οθωμανική Αυτοκρατορία. Είναι ο γνωστός ως «Τουρκικός Εθνικός Όρκος» του 1920 για σταδιακή κατάκτηση απολεσθέντων περιοχών (Κιρκούκ, Χαλέπι, Μοσούλη, Θεσσαλονίκη), όπως απεικονίζονται στο χάρτη που βρίσκεται αναρτημένος στο γραφείο του υπουργού Άμυνας της χώρας Χουλουσί Ακάρ.

Είναι τέτοια η παθιασμένη επιθυμία του Ερντογάν και της ομάδας που τον ακολουθεί να πετύχουν τους μαξιμαλιστικούς στόχους τους, τέτοια η υπέρμετρη φιλοδοξία τους, που τους οδηγούν στην ύβρη. Και την ύβρη την τιμωρούν οι θεοί.

Αδιαφορώντας για τους πάντες, ο Ερντογάν σπέρνει το θάνατο στη Συρία. Βρίσκεται σε παράκρουση. Η μακρόχρονη εξουσία τον έκανε να συμπεριφέρεται σαν μαινάδα σε έκσταση. Είναι αλαζόνας και το διακηρύττει. Θα έρθει η ώρα που θα πληρώσει το ακριβό τίμημα. Οι αρχαιοελληνικές τραγωδίες πέρασαν στην ιστορία της ανθρωπότητας για τη δικαίωσή τους.

Σε βακχική έκσταση βρίσκεται και ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος είναι αδύνατον να αντιληφθεί κανείς τι θέλει. Ασχολείται με σύνθετα ζητήματα τα οποία αγνοεί, έχει ευνουχίσει το όποιο επιτελείο τού απέμεινε και δείχνει άνθρωπο σε παράκρουση.

Την κατάστασή του επιδείνωσε η υπερψήφιση ψηφίσματος από την αμερικανική βουλή που καταδικάζει την αποχώρηση των Αμερικανών στρατιωτών από τη Συρία, το οποίο ψήφισαν και 129 βουλευτές του κόμματός του. Οι Αμερικανοί βουλευτές δεν ψηφίζουν επειδή διάβασαν εφημερίδες. Κάποια λόμπι που ενοχλήθηκαν από την πολιτική του Τραμπ δραστηριοποιήθηκαν και φρόντισαν να του μεταφέρουν τη δυσαρέσκειά τους.

Όλα αυτά, όμως, μας ενδιαφέρουν και ως Ελλάδα, η οποία στο θέμα της ασφάλειάς της μοιάζει με αφημένο καράβι στο πέλαγος.

Η βασική επωδός της είναι η στρατηγική ψυχραιμία που, μάλλον, πρέπει να σημαίνει πως δεν κάνουμε τίποτε και περιμένουμε.

Η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα ασφάλειας και δεν μπορεί να συνεχίσει να πορεύεται έτσι. Κάτι πολύ σοβαρό πρέπει να γίνει. Καλές οι συμμαχίες και οι συνεργασίες, αλλά την κρίσιμη ώρα θα πρέπει να μπορεί να προβάλλει μόνη της σκληρή αποτρεπτική ισχύ. Και στο παραδοσιακό στρατιωτικό μέτωπο και τα μέτωπα που διαμόρφωσαν οι νέες τεχνολογίες.

Και κάτι τελευταίο. Με ευθύνη, βεβαίως, της ηγεσίας του, ο τουρκικός λαός δείχνει ακραίως επιθετικά εθνικιστικά χαρακτηριστικά. Κάποιο μήνυμα θα πρέπει να σταλεί από τη διεθνή κοινότητα.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 20 Οκτωβρίου 2019