Αξιοπρέπεια
Κρατώ από τον λόγο του προέδρου της Βουλής στην κηδεία της Φώφης Γεννηματά, την οδυνηρά εύστοχη αποκωδικοποίηση της βαθιάς πάνδημης θλίψης των ημερών. Συμπύκνωσε το σημαντικότερο, θαρρώ, κοινό αίσθημα που διαπέρασε σαν αστραπή κόμματα, συλλογικότητες και ατομικά τον καθένα και την καθεμία ξεχωριστά.
Η εκδημία της Φώφης προκάλεσε μια «σπάνια συμφωνία λέξεων και περιγραφών», σύμφωνα με τα λόγια του κ. Κωνσταντίνου Τασούλα. Προκάλεσε, πέραν της αναγνώρισης του προσωπικού υποδείγματος στην κατάφαση της ζωής, έναν αναστοχασμό σχετικό με έννοιες, αξίες και προτεραιότητες στην εκφορά του πολιτικού λόγου και στα στοιχεία ποιότητας της πολιτικής πράξης. Ξεχωρίζω τις λέξεις που, δυστυχώς αναδρομικά, σε μια κοινή συμφωνία, επελέγησαν, σχεδόν αυτόματα, για να ορίσουν την παρουσία της και τον τρόπο που πολιτεύθηκε. Όχι απλά ως προσωπικά της χαρακτηριστικά. Ούτε μόνον ως αυτοδύναμες εννοιολογικά γενικές αξίες. Αλλά, ως χρήσιμα πατριωτικά στοιχεία για μια διαφορετική ποιότητα της Δημοκρατίας.
Οι λέξεις που ακούστηκαν περισσότερο τις μέρες αυτές ήταν «γενναιότητα», «ευθύνη», «ευγένεια», «εντιμότητα» και «αξιοπρέπεια». Λέξεις υποτιμημένες και μάλλον δευτερεύουσας αξίας στην πολιτική αρένα της καθημερινής, εκ του ασφαλούς, ασύγγνωστης πολεμικής αντιπαράθεσης. Πολλά χρόνια τώρα και ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, περίσσεψαν οι άναρθρες ιαχές που κάλυψαν την ανάλυση της πραγματικότητας, οι προπηλακισμοί και οι προσβολές που διέλυσαν επιλεκτικά προσωπικότητες και κόμματα, μια διαλεκτική ύβρεων, ένας ανταγωνισμός ταπεινών προσδιορισμών που εξόρισε τις μεγάλες αξίες και αφυδάτωσε την Πολιτική από κάθε σημαντικό και ευγενές κίνητρο. Και βέβαια την απαξίωσε στη συνείδηση και των παρατηρητών και των πρωταγωνιστών της.
Πόσο λοιπόν σημαντικό να επαναξιολογούνται η ευγένεια, η συνέπεια, ο καθαρός λόγος και η αξιοπρέπεια ως υψηλές αξίες για την Πολιτική! Η ευγένεια που είναι συνειδητή επιλογή αντιπαράθεσης και όχι αδυναμία, η επιδίωξη εθνικής στρατηγικής που είναι αναγκαία συνθήκη επιβίωσης και όχι υπαναχώρηση, η εντιμότητα που είναι μη διαπραγματεύσιμο χαρακτηριστικό στο χρηματιστήριο της ατομικής προβολής και των πάσης φύσεως συναλλαγών, η συνέπεια στις τεκμηριωμένες θέσεις! Να μην ξεχνάμε την ευκολία με την οποία αποδεχόμαστε πολιτικούς να αναιρούν με την πιο μεγάλη ελαφρότητα θέσεις τους μόλις γίνονται υπουργοί, κόμματα που υιοθετούν πολιτικές που για χρόνια καταδίκαζαν, άλλους που μεταπηδούν από κομματικό σε κομματικό κλαδί χωρίς ίχνος αξιοπρέπειας, αυτοκριτικής και ευθύνης. Και αναπάντεχα, ένας ξαφνικός, για όλους μας, θάνατος, λειτουργεί ως επιβραδυντής στην ξέφρενη και ανούσια α-πολιτική αντιπαράθεση, καταδεικνύει την αχρηστία των προβλέψιμων πολιτικών δεδομένων που έχουμε συνηθίσει, σχεδόν εξορίζει τα χαρακτηριστικά της εξουσιαστικής πληθωρικότητας που συχνά γίνονται στοιχεία θαυμασμού, επαναφέρει, εντέλει, τη βασική αλφάβητο της Πολιτικής ως Αξίας και του ακηδεμόνευτου διαλόγου ως κανόνων εθνικής συνύπαρξης. Και αντιμετώπισης της νόσου του διχασμού, που, μέρες που είναι, θαρρώ πως πρέπει, ως μάθημα να ενταχθεί στη σχολική ύλη. Στη χώρα που γιορτάζει την κήρυξη πολέμων αντίστασης και ανεξαρτησίας ( και του ‘40 και του 1821) και όχι τις ημέρες απελευθέρωσης, αμήχανη μπροστά στους εμφυλίους που πάντα ακολουθούν.
Όλα αυτά λοιπόν ναι, είναι μια μεγάλη παρακαταθήκη που άφησε η Φώφη Γεννηματά.
Οικοδομημένα με πολύ δουλειά και προσωπικό κόστος και μέχρι πρότινος, όσο ήταν στη ζωή, για πολλούς αδιάφορα. Με τον θάνατό της ανέδειξε τα σημαντικότερα στοιχεία μιας αξιοβίωτης ζωής. Και την υπόμνηση ότι δεν έχουμε και πολλά περιθώρια.
Πρέπει να επαναφέρουμε τη σχέση της Ηθικής με την Πολιτική. Και τη διαύγεια στην προσωπική μας στάση. Να επαναξιολογήσουμε ως πρωτεύοντα την εντιμότητα, τη συνέπεια, τον καθαρό λόγο, την τεκμηριωμένη αντιπρόταση, τον επίμονο έλεγχο, τη διαρκή αξιολόγηση, την πάση θυσία προστασία της Δημοκρατίας.
Εμείς κρατάμε τη γενναιότητά της να σηκώσει ψηλά τη σημαία μιας παράταξης όταν άλλοι εξέδραμαν, να παλέψει με νύχια και με δόντια για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, να πρωταγωνιστεί στα δύσκολα «ναι» και στα γενναία «όχι».
Προσωπικά κρατώ τις ατελείωτες ώρες σε έδρανα και τραπέζια στην Βουλή και στην Χαριλάου Τρικούπη, τις λαμπρές στιγμές στις μεγάλες ανεπανάληπτες πολιτικές συγκεντρώσεις και τη φιλοξενία της στις γιορτές της. Τα γέλια, τους αγώνες, τις αγωνίες, τις προσδοκίες, τις συμφωνίες και τις διαφωνίες μας.
Και λυπάμαι που όλα αυτά τα ηχηρά χαρακτηριστικά ενός μοναδικού γρανιτένιου δημιουργικού πείσματος, η στάση μιας όρθιας ζωής και η βαθιά της πεποίθηση ότι αυτός ο τόπος μπορεί να πάει μπροστά μόνο με τις Μεγάλες Συμφωνίες αλλά και τις μη διαπραγματεύσιμες κόκκινες γραμμές , αυτή η πεποίθηση που οικοδομήθηκε από τα «γερά υλικά» μιας μεγάλης παράταξης που άλλαξε τον τόπο, λυπάμαι, που όλα αυτά εκτιμώνται στην εκδημία.
Στη στιγμή δηλαδή που όλοι μας συναισθανόμαστε την μικρότητά μας, την ματαιότητα των εγωισμών μας και, για λίγο, επαναξιολογούμε τα μεγέθη.
Λυπάμαι που όλα αυτά, δεν της αναγνωρίστηκαν εν ζωή.
Λυπάμαι αλλά και χαίρομαι που, μόλις πρόσφατα, μόνη γυναίκα πρόεδρος κόμματος, δίδαξε, μέσα στην Βουλή, τι σημαίνει mansplaining, σε όλους όσοι ομνύουν ανέξοδα στην ισότητα.
Αλλά, ακόμα και έτσι, εάν, σε κάποιον ελάχιστο βαθμό, έστω και τώρα, κάτι αλλάξει στον κώδικα αξιών της Πολιτικής, εάν το παράδειγμά της συμβάλλει ώστε να προβάλλει η Αξιοπρέπεια ως υπέρτατη αρχή προσωπικής και συλλογικής λειτουργίας, ΑΞΙΖΕ.
Με βαθιά οδύνη και αγάπη. Καλό ταξίδι Φώφη.
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 31.10.2021
