Χρονιά - σταθμός, αναμένεται να είναι για τη Θεσσαλονίκη το 2023. Χρονιά η οποία, από την πρώτη κιόλας μέρα της, θα κληθεί να διαχειριστεί τις πολλές και σοβαρές εκκρεμότητες που της κληροδοτεί το απερχόμενο 2022·μα και χρονιά η οποία, εφόσον συντρέξουν ορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για ένα νέο ξεκίνημα. 

Όπως επανειλημμένως έχει γράψει η «ΜτΚ», σημαντική παράμετρος για την πορεία της Θεσσαλονίκης είναι η ηγεσία της, πολιτική, επιχειρηματική, πνευματική, αθλητική, καλλιτεχνική. Το 2023 είναι χρονιά εκλογών από τις οποίες θα προκύψουν οι βουλευτές, ο περιφερειάρχης και οι δήμαρχοι, οι πρυτανικές αρχές, η ηγεσία των Επιμελητηρίων. Είναι και χρονιά με σημαντικές εξελίξεις στα μεγάλα έργα (Μετρό, FlyOver, Μουσείο Ολοκαυτώματος κ.λπ.). Κρίσιμες εξελίξεις αναμένονται και στους τομείς της Οικονομίας και των Επενδύσεων (παραχώρηση Εγνατίας Οδού, ThessINTEC, ανάπλαση ΔΕΘ κ.ο.κ.). 

Χαμηλότερες είναι οι προσδοκίες όσον αφορά άλλους τομείς, όπως τα μείζονα ζητήματα της καθημερινότητας (κυκλοφοριακό, δημόσιες συγκοινωνίες, καθαριότητα), αλλά και τον αθλητισμό, κυρίως σε ό,τι έχει να κάνει με τα μεγάλα και φιλόδοξα πρότζεκτ της κατασκευής νέων γηπέδων. Χαμηλά τοποθετείται ο πήχης και στους τομείς της Παιδείας, του Πολιτισμού και της Υγείας.

Η πόλη εκλέγει την ηγεσία της

Ορισμό της εκλογικής χρονιάς αποτελεί το 2023 καθώς στη διάρκειά της πρόκειται να στηθούν πολλές και διαφορετικές κάλπες από τις οποίες θα προκύψει σχεδόν το σύνολο της ηγεσίας της Θεσσαλονίκης. Είναι η πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας που την ίδια χρονιά διεξάγονται εθνικές και αυτοδιοικητικές εκλογές. Εν αρχή είναι οι εθνικές εκλογές οι οποίες ενδέχεται μάλιστα να είναι διπλές. Η διεξαγωγή τους προσδιορίζεται, σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα, μέσα στο τρίμηνο από Μάρτιο έως Μάιο. Στις αρχές του νέου χρόνου πρόκειται να προσδιοριστεί ο ακριβής αριθμός των βουλευτών στις δύο εκλογικές περιφέρειες της Θεσσαλονίκης καθώς οι εκλογές θα γίνουν με βάση την απογραφή του 2021. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις στην Α’ Θεσσαλονίκης πρόκειται να προστεθεί άλλη μία έδρα, φτάνοντας στις 17, ενώ η Β’ θα μείνει με τις εννέα που έχει σήμερα. Στις πρώτες εκλογές οι οποίες γίνονται με απλή αναλογική αναμένεται να εκλέξουν βουλευτές όλα τα σημερινά κοινοβουλευτικά κόμματα και το ίδιο εκτιμάται ότι θα γίνει και στις επαναληπτικές, εφόσον υπάρξουν. Με βάση τις έως τώρα δημοσκοπήσεις η ΝΔ φαίνεται να διατηρεί την πρωτοκαθεδρία, αλλά με απώλειες στην Α’ Θεσσαλονίκης, ο ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί δεύτερος σε διακριτή απόσταση στην Α’ και μεγάλη στη Β’ Θεσσαλονίκης, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δείχνει να παλεύει για διψήφιο ποσοστό, ενώ τα υπόλοιπα τρία κόμματα (ΚΚΕ, Ελληνική Λύση, ΜέΡΑ25) φαίνονται να κινούνται στα ίδια επίπεδα με αυτά του 2019. Υπό αυτά τα δεδομένα, το ενδιαφέρον στρέφεται στα τυχόν νέα πρόσωπα όσον αφορά την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση της περιοχής.

Περιφέρεια και δήμοι

Εντός του 2023 πρόκειται να εκλεγούν και οι τοπικοί άρχοντες. Ο πρώτος γύρος των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών ορίστηκε για τις 8 Οκτωβρίου και στις 15 θα γίνουν οι επαναληπτικές, όπου απαιτηθεί. Οι όροι διενέργειας των εκλογών είναι ριζικά διαφορετικοί σε σχέση με το 2019 όταν υπήρχε η απλή αναλογική. Τώρα, δήμαρχος και περιφερειάρχης θα μπορεί να εκλεγεί όποιος συγκεντρώσει στην πρώτη Κυριακή, έστω 43%. Επίσης, ο νικητής εξασφαλίζει ευρεία πλειοψηφία στα περιφερειακά και δημοτικά συμβούλια εξασφαλίζοντας το 60% των εδρών.

Σε επίπεδο Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ο Απόστολος Τζιτζικώστας φαντάζει το αδιαφιλονίκητο φαβορί για επανεκλογή την ώρα που τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν έχουν επιλέξει ακόμη υποψηφίους. Εξαίρεση το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ που πιθανότατα θα εκπροσωπηθεί εκ νέου από τον Χρήστο Παπαστεργίου.

Στον δήμο Θεσσαλονίκης ο νυν δήμαρχος Κωνσταντίνος Ζέρβας ο οποίος υποστηρίζεται από το κυβερνών κόμμα, έχει ανοίξει πρώτος βηματισμό, έχοντας ανακοινώσει ήδη περί τους σαράντα υποψηφίους δημοτικούς συμβούλους. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ίσως αναζητήσουν κοινό υποψήφιο αν και ακόμη δεν έχουν ασχοληθεί με το θέμα, ενώ υπάρχουν αρκετές μεμονωμένες δηλώσεις υποψηφιότητας (Ορφανός, Τζακόπουλος, Τσαβλής) ή φημολογούμενης υποψηφιότητας (Σαββάκης, Πέγκας κ.ά.) και μένει να φανεί ποιοι απ’ αυτούς θα μπουν τελικά στη μάχη. Ο κ. Ζέρβας, στις μετρήσεις που γίνονται δεν διαθέτει αέρα επανεκλογής, ωστόσο, όσο δεν υπάρχουν ικανοί αντίπαλοι δικαιούται να αισιοδοξεί ότι μπορεί να εξασφαλίσει δεύτερη θητεία.

Στους λοιπούς 13 δήμους της περιφερειακής ενότητας Θεσσαλονίκης, σε τουλάχιστον πέντε φαίνεται οι νυν δήμαρχοι να συγκεντρώνουν μεγάλες πιθανότητες επανεκλογής από τον πρώτο γύρο. Πρόκειται για τους δήμους Αμπελοκήπων-Μενεμένης (Κυρίζογλου), Νεάπολης-Συκεών (Δανιηλίδης), Πυλαίας-Χορτιάτη (Καϊτεζίδης), Θέρμης (Παπαδόπουλος) και Βόλβης (Λιάμας). Στους υπόλοιπους οκτώ η μάχη θεωρείται (αλλού περισσότερο, αλλού λιγότερο) αμφίρροπη.

Τέλος, τον Δεκέμβριο του 2023 πρόκειται, βάσει του ισχύοντος προγραμματισμού, να γίνουν οι εκλογές στα Επιμελητήρια (Εμποροβιομηχανικό, Επαγγελματικό, Βιοτεχνικό). Επειδή όμως, έχουν μετατεθεί χρονικά αρκετές φορές, δεν αποκλείεται να δοθεί άλλη μία παράταση στη θητεία των σημερινών διοικήσεων, με τις εκλογές να μετατίθενται εκ νέου, για το 2024 αυτή τη φορά. Δεδομένου ότι υπάρχει σημαντική χρονική απόσταση έως ότου στηθούν οι κάλπες, το προεκλογικό σκηνικό στα Επιμελητήρια είναι ακόμη αδιαμόρφωτο. Το μόνο βέβαιο προς το παρόν είναι ότι ο Μιχάλης Ζορπίδης δεν πρόκειται να διεκδικήσει την επανεκλογή του στο Επαγγελματικό Επιμελητήριο.

Άλυτο το κυκλοφοριακό

Στα ζητήματα της καθημερινότητας, έτσι όπως τα αξιολογούν οι ίδιοι οι πολίτες σε σχεδόν όλες τις μετρήσεις, η Θεσσαλονίκη δεν αναμένει σπουδαία πράγματα εντός του 2023. Τα σοβαρότερα προβλήματα αφορούν το κυκλοφοριακό, τις δημόσιες συγκοινωνίες και την καθαριότητα. Στη διάρκεια του χρόνου που πέρασε σε κανένα από αυτά τα θέματα δεν υπήρξε πρόοδος. Απεναντίας, η αίσθηση η οποία υπάρχει στους Θεσσαλονικείς είναι ότι η κατάσταση, ειδικά στο κυκλοφοριακό, επιδεινώθηκε. Και είναι απολύτως λογικό καθώς κανένα ουσιαστικό μέτρο και καμία πρωτοβουλία δεν υπήρξε. Εξαίρεση η ασφαλτόστρωση στο χώρο πίσω από το Ποσειδώνιο ο οποίος έτσι και αλλιώς χρησίμευε για στάθμευση. Απλώς τώρα σουλουπώθηκε και αύξησε κατά τι και τη χωρητικότητά του.

Όμως, τα σημαντικά προβλήματα που δυσχεραίνουν το κυκλοφοριακό παραμένουν άλυτα και καμία ένδειξη δεν υπάρχει ότι θα γίνουν παρεμβάσεις τη νέα χρονιά στην κατεύθυνση της μερικής έστω, βελτίωσης της κατάστασης. Ούτε η δύναμη της Τροχαίας πρόκειται να αυξηθεί (είναι γνωστό ότι στη διάρκεια της ημέρας, στο κέντρο της πόλης δεν υπάρχουν περισσότεροι από δύο τροχονόμοι), αλλά ούτε και ο δήμος σκοπεύει να εφαρμόσει επιτέλους το ωράριο φορτοεκφόρτωσης το οποίο είναι νόμος του κράτους από το 2019 και το οποίο απαγορεύει την τροφοδοσία της αγοράς στη διάρκεια της ημέρας. Παρεμβάσεις δεν προβλέπονται και σε άλλους τομείς που αφορούν τις μετακινήσεις, όπως για παράδειγμα νέο δίκτυο ποδηλατοδρόμων, ενώ από τα περίφημα 21 περιφερειακά πάρκινγκ, τα οποία εξαγγέλλονται κάθε χρόνο από τη διοίκηση του κ. Ζέρβα, έχουν υλοποιηθεί δύο, τρία έως τώρα.

Στα κάτω του ο ΟΑΣΘ

Οι δημόσιες συγκοινωνίες, δηλαδή η εξής μία, ο ΟΑΣΘ, μετά την περίοδο ανάταξης που παρατηρήθηκε την περίοδο 2020-2021, βρίσκεται ξανά στα κάτω του. Στους δρόμους του πολεοδομικού συγκροτήματος κυκλοφορούν περί τα 260 έως 290 λεωφορεία από περίπου 350 έως και 370 που κυκλοφορούσαν το 2021. Αιτία είναι η απουσία οδηγών, πρόβλημα για το οποίο το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δεν κατάφερε να βρει λύση.

Πάντως, εντός του 2023 αναμένεται να τρέξει διαγωνισμός για την παραχώρηση των περίπου 40 λεωφορειακών γραμμών που εδώ και τρία χρόνια έχουν εκχωρηθεί στα ΚΤΕΛ με απευθείας ανάθεση. Παράλληλα, η κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει τι θα κάνει τον ΟΑΣΘ, εάν δηλαδή θα διατηρήσει τον δημόσιο χαρακτήρα του καθώς το σημερινό καθεστώς εκκαθάρισης εν λειτουργία ολοκληρώνεται υποτίθεται, στο τέλος του 2023. Εντός του έτους ενδέχεται να έρθουν και τα πρώτα καινούρια ηλεκτρικά λεωφορεία από το μεγάλο διαγωνισμό που είναι σε εξέλιξη για την προμήθεια 650 νέων οχημάτων για Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Βεβαίως, εφόσον δεν λυθεί το πρόβλημα με την έλλειψη οδηγών και αυτά τα οχήματα θα προστεθούν στα δεκάδες που παραμένουν άπραγα στα αμαξοστάσια.

Το 2023, σύμφωνα με τις κυβερνητικές δεσμεύσεις, πρόκειται να λειτουργήσει και το Μετρό. Αυτό επρόκειτο αρχικά να γίνει τον Απρίλιο, στη συνέχεια μετατέθηκε για τον Δεκέμβριο και πλέον, το πιθανότερο είναι να μπούμε και στους πρώτους μήνες του 2024. Στο μεταξύ, βρίσκεται πολύ πίσω η σύνταξη του νέου συγκοινωνιακού χάρτη της πόλης ο οποίος είναι αναγκαίος μετά τη λειτουργία του Μετρό.

Στο τρίτο μεγάλο ζήτημα, αυτό της καθαριότητας η κατάσταση είναι αποκαρδιωτική. Παρά τις αλλαγές αντιδημάρχων και προϊσταμένων της καθαριότητας η πόλη εξακολουθεί να παραμένει βρώμικη. Η διοίκηση του δήμου δεν κατάφερε, τρία χρόνια τώρα να βρει λύση στην ομολογουμένως δύσκολη αυτή εξίσωση και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι θα τα καταφέρει το 2023.

Τα βλέμματα στραμμένα στο Μετρό

Το 2023 θα είναι χρονιά εξελίξεων σε μία σειρά σημαντικά έργα για την πόλη. Ήδη, πριν από μερικές ημέρες υπογράφηκε η σύμβαση για το έργο της αναβάθμισης της ανατολικής περιφερειακής (γνωστό ως FlyOver), προϋπολογισμού 373 εκατ. ευρώ το οποίο θα κατασκευαστεί με τη μέθοδο ΣΔΙΤ, με ορίζοντα ολοκλήρωσης στο τέλος του 2026. Μέσα στο νέο έτος αναμένονται οι οριστικές μελέτες ενώ θα γίνουν και όλες οι αναγκαίες προκαταρκτικές εργασίες πριν από την ανάπτυξη των πρώτων εργοταξίων τα οποία δεν αναμένονται νωρίτερα από το φθινόπωρο. Το κυρίως κατασκευαστικό κομμάτι αναμένεται να ξεκινήσει το 2024.

Όσον αφορά το πολύπαθο έργο του Μετρό, θα δοθεί μάχη με το χρόνο προκειμένου να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2023, αν και το πιθανότερο είναι να λειτουργήσει μέσα στους πρώτους μήνες του 2024. Τελευταίο μεγάλο πρόβλημα είναι βεβαίως ο σταθμός Βενιζέλου όπου όμως οι εργασίες προχωρούν με πολύ γρήγορο ρυθμό. Από τον Απρίλιο αναμένεται να ξεκινήσει η διαδικασία επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων, ενώ ο σταθμός στην ολότητά του πρόκειται να είναι έτοιμος από το φθινόπωρο και μετά. Επίσης, μέσα στο 2023 θα γίνει η τελική επιλογή του αναδόχου ο οποίος θα αναλάβει τη λειτουργία και συντήρηση του Μετρό για τα πρώτα έντεκα χρόνια. Η κατάθεση των προσφορών μετατέθηκε για τις 13 Ιανουαρίου και το έργο προϋπολογισμού 292 εκατ. ευρώ έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον μεγάλων ξένων και εγχώριων ομίλων. Αντιθέτως, δεν προβλέπονται σημαντικές εξελίξεις για τις επεκτάσεις του μετρό δυτικά και ανατολικά, ενώ αυτή της Καλαμαριάς αναμένεται να δοθεί σε λειτουργία κάποια στιγμή μέσα στο 2024.

Σημαντική χρονιά για την υλοποίηση ενός ακόμη εμβληματικού έργου, του Μουσείου Ολοκαυτώματος, θα είναι το 2023. Τον περασμένο Νοέμβριο εγκρίθηκε το Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο ρυθμίζεται το πολεοδομικό καθεστώς της περιοχής στην οποία πρόκειται να ανεγερθεί. Μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται να προχωρήσει η εκπόνηση όλων των αναγκαίων μελετών ώστε να εκδοθεί στη συνέχεια η οικοδομική άδεια, κάτι που πιθανότατα θα γίνει προς το τέλος του 2023. Θα ακολουθήσει η εκπόνηση της μελέτης εφαρμογής και η δημοπράτηση του έργου κατασκευής του Μουσείου. Σύμφωνα με τις πλέον αισιόδοξες εκτιμήσεις το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2026.

Αντίθετα, καμία πρόβλεψη δεν μπορεί να γίνει για το έργο κατασκευής του Πάρκου Μνήμης στην πλατεία Ελευθερίας. Η διοίκηση του Κωνσταντίνου Ζέρβα αποφάσισε εξ αρχής να «παγώσει» τη δημιουργία του Πάρκου, όπως προέβλεπε ο σχεδιασμός της προηγούμενης διοίκησης ο οποίος είχε μάλιστα ξεκινήσει να υλοποιείται τον Φεβρουάριο του 2019 ώσπου, λίγο καιρό μετά, ο ανάδοχος εγκατέλειψε το έργο. Η νέα διοίκηση αποφάσισε να κάνει και υπόγειο πάρκινγκ, μέσω ΣΔΙΤ, ωστόσο, τρία και πλέον χρόνια τώρα, δεν κατάφερε ακόμη να διερευνήσει εάν υπάρχει τέτοια δυνατότητα. Έτσι, από τον Δεκέμβριο του 2021 η πλατεία έγινε ξανά πάρκινγκ, χωρίς να υπάρχει καμία συγκεκριμένη χρονική δέσμευση για το έργο της ανάπλασης. Με αλλεπάλληλες δηλώσεις του ο κ. Ζέρβας είχε δεσμευτεί ότι η οριστική απόφαση για το τι μέλει γενέσθαι θα λαμβανόταν εντός του 2022 (άλλοτε έλεγε καλοκαίρι, άλλοτε το φθινόπωρο), ωστόσο ο χρόνος εξέπνευσε και η απόφαση αναμένεται...

Το ίδιο ισχύει και για την πλατεία Διοικητηρίου η οποία εξακολουθεί να παραμένει εδώ και δεκαετίες μία μεγάλη «μαύρη τρύπα» στα σπλάχνα της πόλης, με τη διοίκηση του δήμου και αυτήν της Εγνατίας Οδού να δείχνουν η μία την άλλη ως υπεύθυνη για τη στασιμότητα.

Πάρκο Π. Μελά, Παραλιακό Μέτωπο

Με βραδείς ρυθμούς εξελίσσονται οι εργασίες για την ανάπλαση του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά στο πλαίσιο της δημιουργίας μητροπολιτικού πάρκου οι οποίες ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2021. Σύμφωνα με πληροφορίες το τελευταίο διάστημα παρατηρείται πρόβλημα στη ροή της χρηματοδότησης με αποτέλεσμα να έχει ανακοπεί ο ρυθμός των εργασιών. Παράλληλα, δεν έχει ξεκινήσει ακόμη η δεύτερη εργολαβία η οποία αφορά την αποκατάσταση του κτιρίου Α2 παρότι έχει αναδειχθεί ανάδοχος. Η σχετική σύμβαση πρόκειται να υπογραφεί στις αρχές του 2023. Προβλήματα δημιουργούνται και από τη συνεχιζόμενη παρουσία του στρατού στο κτίριο Α2. Μ’ αυτά και μ’ αυτά, ο στόχος της λειτουργίας του μητροπολιτικού πάρκου στο τέλος του 2023 φαντάζει εξαιρετικά φιλόδοξος, αν όχι ανέφικτος.

Εντός του 2023 και συγκεκριμένα λίγο πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές, αναμένεται η έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος που θα ρυθμίζει τις διάφορες παραμέτρους όσον αφορά το φιλόδοξο σχέδιο της ανάπλασης του νέου παραλιακού μετώπου το οποίο, αν και όποτε υλοποιηθεί, θα αλλάξει πράγματι την εικόνα και τις λειτουργίες της πόλης. Τη χρονιά που φεύγει ολοκληρώθηκε η διαβούλευση με τους διάφορους φορείς, κυρίως τους δήμους, το ΤΑΙΠΕΔ, τη ΓΑΙΟΣΕ και το ΑΠΘ. Οι σημαντικότερες ενστάσεις ή και αιτήματα έχουν υποβληθεί από το ΤΑΙΠΕΔ, για τον χώρο μεταξύ αεροδρομίου και Περαίας όπου προβλέπεται η λειτουργία ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης (διαφωνεί το ΤΑΙΠΕΔ), από το ΑΠΘ το οποίο σχεδιάζει στο νότιο μέρος του πανεπιστημιακού αγροκτήματος να κατασκευάσει ένα ιατρικό campus όπου θα μεταφερθεί η Ιατρική Σχολή και το νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ (το ΑΠΘ ζητά υψηλότερο συντελεστή δόμησης) και από τη ΓΑΙΟΣΕ σχετικά με όσα προβλέπονται στο σχέδιο για την έκταση του παλιού εμπορευματικού σταθμού, απέναντι από τα Δικαστήρια. Μετά την έκδοση του ΠΔ θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την εκπόνηση των μελετών και η αναζήτηση χρηματοδότησης.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 31.12.2022-01.01.2023