Το 2023 θα είναι κρίσιμο για την επιτυχία του εγχειρήματος ανάπλασης του εκθεσιακού κέντρου της ΔΕΘ. Σε μία χρονιά με αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις θα πρέπει να δοθούν όλες οι εγκρίσεις από ελληνικής πλευράς και από την Κομισιόν, και φυσικά να βρεθούν τα ιδιωτικά κεφάλαια για να καλυφθεί μέρος του προϋπολογισμού, που πλησιάζει πλέον τα 300 εκατ. ευρώ.

Ο στόχος τα έργα να αρχίσουν στο τέλος το 2024, ώστε το 2026, στην επέτειο των 100 χρόνων από την πρώτη Έκθεση, το νέο εκθεσιακό κέντρο να έχει κατασκευαστεί έστω εν μέρει, με προοπτική ολοκλήρωσης το 2028. Προς το παρόν συντάσσεται ο φάκελος για το χρηματοδοτικό σχήμα, δηλαδή για τις πηγές από τις οποίες θα προέλθουν τα απαραίτητα κεφάλαια, που θα περιλαμβάνει και την τεκμηρίωση ότι η χρηματοδότηση από το ελληνικό δημόσιο δεν παραβιάζει το δίκαιο της ΕΕ περί ανταγωνισμού.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα επιδιωχθεί το ήμισυ των κεφαλαίων να προέλθει από δημόσιους πόρους και τα υπόλοιπα από ιδιωτικά κεφάλαια, σε ένα σχήμα σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Ο ιδιώτης που θα βάλει τα κεφάλαια θα έχει και την μακροχρόνια εκμετάλλευση του επιχειρηματικού κέντρου και του ξενοδοχείου. Εφόσον τα ιδιωτικά κεφάλαια που θα συγκεντρωθούν δεν επαρκούν, η ΔΕΘ Helexpo θα χρειαστεί να προσφύγει και σε δανεισμό.

«Τα μηνύματα από την αγορά είναι θετικά, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό» ανέφεραν στη «ΜτΚ» αρμόδιες πηγές, σχετικά με το επενδυτικό ενδιαφέρον. Υπενθυμίζεται ότι στην τελευταία γενική έκθεση του Σεπτεμβρίου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι η πολιτεία θα σταθεί αρωγός, ώστε να βρεθούν χρήματα για την εκπόνηση μελετών, όπως και για τα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Το κρίσιμο έτος

Στα μέσα Απριλίου, μόλις δέκα ημέρες μετά την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για το οικόπεδο της ΔΕΘ, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου εκτιμούσε ότι «τον Μάιο ολοκληρώνεται η αρχιτεκτονική προμελέτη και τον Ιούνιο ο φάκελος θα πάει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη χρηματοδότηση». Τελικά η προμελέτη παραδόθηκε τον Αύγουστο του 2022 και ο ένας μήνας που υπολόγιζε ο κ. Οικονόμου προφανώς δεν ήταν αρκετός. Τον σχετικό φάκελο συντάσσουν εδώ και τέσσερις μήνες δύο διεθνείς εταιρείες.

1. Όταν ολοκληρωθεί η χρηματοδοτική πρόταση θα πρέπει καταρχάς να εγκριθεί από τη γενική συνέλευση του Υπερταμείου (που είναι ο βασικός μέτοχος της ΔΕΘ-Helexpo), στη συνέχεια να αποσταλεί στο υπουργείο Ανάπτυξης και από εκεί στην Κομισιόν. Παρά την αναμενόμενη καθυστέρηση που θα προκληθεί εξαιτίας των πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων, ο στόχος είναι το πρώτο εξάμηνο του 2023 να δοθούν όλες οι απαραίτητες εγκρίσεις από ελληνικής πλευράς και ακολούθως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

2. Εφόσον οριστικοποιηθεί το χρηματοδοτικό σχήμα, στη συνέχεια θα ανατεθεί η εκπόνηση της οριστικής αρχιτεκτονικής μελέτης στο αρχιτεκτονικό γραφείο που κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό.

3. Εάν η ΔΕΘ-Helexpo έχει στα χέρια της την οριστική μελέτη στα τέλη του 2023, θα μπορέσει να προχωρήσει το 2024 είτε σε προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού είτε σε πρόσκληση ενδιαφέροντος, ώστε μέσα σε ένα εξάμηνο να έχει προκύψει ο ιδιώτης που θα συμμετάσχει στο σχήμα του ΣΔΙΤ.

4. Στη συνέχεια θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες αρχαιολογικές έρευνες, που πάντα ενέχουν έναν βαθμό επισφάλειας ως προς το τι θα βρει η αρχαιολογική σκαπάνη και κατά πόσο η ανασκαφή θα καθυστερήσει την εξέλιξη του έργου.

5. Ακολούθως ο ανάδοχος θα βγάλει τις άδειες κατεδάφισης και ανέγερσης. Το κατασκευαστικό κομμάτι είναι το πιο εύκολο μέρος του έργου και εάν όλα τα βήματα προχωρήσουν βάσει σχεδιασμού και χωρίς καθυστερήσεις, οι εργασίες θα μπορούσαν να αρχίσουν στα τέλη του 2024, ή ακόμα και μετά την Έκθεση του Σεπτεμβρίου, όπως είναι ο στόχος που έχει θέσει η διοίκηση της ΔΕΘ-Helexpo.

Οι κατεδαφίσεις θα αρχίσουν από τα περίπτερα 4, 5, 6, 7, 8 και 12. Παράλληλα με την κατασκευή των νέων περιπτέρων, οι εκθέσεις θα συνεχίσουν να γίνονται, έστω και σε περιορισμένο χώρο, στα περίπτερα 10, 13 και 15 που θα κατεδαφιστούν τελευταία. «Είναι σφιχτό το χρονοδιάγραμμα, θέλει ένα πολύπλοκο project management» αναφέρουν στη «ΜτΚ» πηγές με γνώση της εξέλιξης του έργου.

Πώς ο προϋπολογισμός έφτασε τα 280-300 εκατ. ευρώ

Το 2012 εν μέσω της σφοδρότατης οικονομικής κρίσης, ανατέθηκε μελέτη στις εταιρείες Advice - BCS - Kantor για να διερευνήσει δύο σενάρια για το μέλλον της Έκθεσης. Η μελέτη κατέληγε στην εκτίμηση ότι η μεταφορά στη Σίνδο θα κόστιζε 283 εκατ. ευρώ, η δημιουργία ενός μικρού εκθεσιακού κέντρου στην υφιστάμενη θέση 67 εκατ. ευρώ ενώ η συνδυασμένη πρόταση, ανάπλασης και δημιουργίας μητροπολιτικού πάρκου, κοντά στα 124 εκατ. ευρώ. Προφανώς χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο δεν θα μπορούσε να γίνει ακριβής υπολογισμός. Επρόκειτο για εκτίμηση.

Με βάση αυτή τη μελέτη αποφασίστηκε η δημιουργία νέου εκθεσιακού κέντρου στην υφιστάμενη θέση. Το 2019, αφού είχε εκπονηθεί και εγκριθεί το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο, η διοίκηση της ΔΕΘ-Helexpo εκτιμούσε τον αρχικό προϋπολογισμό της ανάπλασης περίπου στα 160 εκατ. ευρώ και προσδοκούσε ότι την διετία 2021-2022 θα είχε «κλειδώσει» το χρηματοδοτικό σχήμα για το έργο. 

Τα επόμενα χρόνια και όσο το εγχείρημα έπαιρνε πιο συγκεκριμένη μορφή, η αξιολόγηση για το ύψος του προϋπολογισμού αναθεωρήθηκε στα 200 εκατ. ευρώ και αργότερα στα 220 εκατ. ευρώ. Και πάλι όμως επρόκειτο για εκτιμήσεις. Τον Σεπτέμβριο του 2022, όταν είχε παραδοθεί η προμελέτη και άρα ήταν γνωστές οι βασικές παράμετροι του έργου, ο προϋπολογισμός του έργου είχε αναθεωρηθεί λόγω του κύματος ακρίβειας στα δομικά υλικά και την ενέργεια, που πυροδότησε ο πόλεμος στην Ουκρανία. 

Έτσι έφτασε στα 240 εκατ. ευρώ (για το αμιγώς το τεχνικό έργο) και τα 280 εκατ. με την ενσωμάτωση τυχόν απρόβλεπτων δαπανών. Σήμερα, μια σχετικά πιο ασφαλής εκτίμηση, ανεβάζει τον προϋπολογισμό σε περίπου 300 εκατ. ευρώ.