Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας, μας απασχόλησε η διάθεση μετοχών (με ή χωρίς αντάλλαγμα) σε μέλη του ΔΣ της ΑΕ, στελέχη και εργαζομένους της. Επίσης σ’ εκείνους που παρέχουν υπηρεσίες τους σε αυτή. Μας απασχόλησε, επίσης, το πρόγραμμα διάθεσης μετοχών με τη μορφή δικαιώματος προαίρεσης (option) απόκτησής τους. Συγκεκριμένα, με τους δικαιούχους και τα αρμόδια όργανα για την έκδοσή του. Ποιο όμως μπορεί/οφείλει να είναι το περιεχόμενο μια τέτοιας απόφασης διάθεση μετοχών;

Υποχρεωτικό (Ελάχιστο) Περιεχόμενο Απόφασης

Eλάχιστο, κατά νόμο, περιεχόμενο της απόφασης για τη διάθεση μετοχών αποτελούν:

(α) Η προέλευση (και κατηγορία) των προς διάθεση μετοχών.

Ο προσδιορισμός της προέλευσης των μετοχών που πρόκειται να διατεθούν κρίνεται αναγκαίος (και) προκειμένου να καθίσταται σαφές το νομικό πλαίσιο που θα τίθεται σε (συμπληρωματική) εφαρμογή σε κάθε μια περίπτωση.

Συγκεκριμένα, εάν το πρόγραμμα αφορά σε διάθεση ίδιων μετοχών (που κατέχει, ήδη, ή πρόκειται να αποκτήσει η ΑΕ), εφαρμόζονται -συμπληρωματικά- όσα ειδικά προβλέπει ο νόμος για τις ίδιες μετοχές. Εάν, όμως, το πρόγραμμα αφορά σε μετοχές, οι οποίες πρόκειται να εκδοθούν ύστερα από αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ τότε θα εφαρμόζονται -συμπληρωματικά- οι αντίστοιχες προβλέψεις του νόμου.

Σημαντικός είναι, επίσης, και ο προσδιορισμός της κατηγορίας των μετοχών που πρόκειται να διατεθούν-παρά το γεγονός ότι δεν αξιώνεται από το νόμο. Έτσι, εφόσον αποφασιστεί η διάθεση προνομιούχων μετοχών, θα πρέπει να έχει ληφθεί, προηγουμένως, η σχετική έγκριση από τους μετόχους τυχόν υπάρχουσας ειδικής κατηγορίας.

(β) Ο ανώτατος αριθμός των προς διάθεση μετοχών.

Το αρμόδιο εταιρικό όργανο (:ΓΣ ή ΔΣ) καλείται να προσδιορίσει, επίσης, τον ανώτατο αριθμό των προς διάθεση μετοχών: η συνολική ονομαστική τους αξία δεν μπορεί να υπερβαίνει, συνολικά, το ένα 1/10 του καταβεβλημένου (κατά τον χρόνο λήψης της απόφασης) μετοχικού κεφαλαίου.

(γ) Η τιμή διάθεσης.

Η τιμή διάθεσης των ανωτέρω μετοχών θα πρέπει να είναι είτε ορισμένη είτε εντός συγκεκριμένου πλαισίου προσδιορίσιμη από το αρμόδιο όργανο. Όμως, η ελάχιστη τιμή των μετοχών δεν είναι δυνατό να υπολείπεται της ονομαστικής τους τιμής

Δεδομένου, πάντως, του σκοπού του συγκεκριμένου, υπό εξέταση, θεσμού, ευκταίο είναι η διαμόρφωση της τιμής διάθεσης των μετοχών να καθιστά την απόκτησή τους ελκυστική για τους δυνητικούς δικαιούχους.

(δ) Οι δικαιούχοι (ή οι κατηγορίες των δικαιούχων).

Το αρμόδιο όργανο οφείλει, περαιτέρω, να καθορίζει τους δικαιούχους συμμετοχής στο πρόγραμμα διάθεσης μετοχών (είτε ατομικά είτε τις κατηγορίες τους). Εφόσον το πρόγραμμα απευθύνεται σε εργαζόμενους, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η αρχή της ίσης μεταχείρισης καθώς και η αρχή της απαγόρευσης διακρίσεων.

(ε) Η διάρκεια του προγράμματος.

Ο νόμος, μολονότι αξιώνει ως αναγκαίο τον προσδιορισμό της διάρκειας του προγράμματος δεν προβλέπει ελάχιστη ή μέγιστη. Συνήθως η διάρκεια κυμαίνεται, σε πρακτικό επίπεδο, μεταξύ τριών και πέντε ετών. Σε περίπτωση, όμως, που οι προς διάθεση μετοχές είναι ίδιες της ΑΕ, ισχύουν οι ειδικότερες, γι’ αυτές, προβλέψεις και χρονικά όρια του νόμου.

Η θέση σε ισχύ της απόφασης του εταιρικού οργάνου για τη θέσπιση του προγράμματος και η σύναψη των συμφώνων προαίρεσης με τους δικαιούχους τους σηματοδοτούν και την έναρξή του.

Η διάρκεια του προγράμματος απαρτίζεται, κατά κανόνα, από δύο, επιμέρους, περιόδους.

Η πρώτη αφορά την «περίοδο ωρίμανσης» (:«vesting period») μετά την πάροδο της οποίας οι δικαιούχοι έχουν δικαίωμα να ασκήσουν τα δικαιώματά τους. Η πρόβλεψη αυτής λειτουργεί, συχνά, σαν τρόπος ελέγχου και αξιολόγησης από την ΑΕ της αποδοτικότητας των δικαιούχων. Μάλιστα, η επιτυχής έκβαση του εν λόγω ελέγχου δεν αποκλείεται να έχει τεθεί ως αίρεση για την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης.

Η δεύτερη αφορά την «περίοδο άσκησης» (:«exercise date»). Εντός αυτής είναι που ο εκάστοτε δικαιούχος θα έχει τη δυνατότητα να ασκήσει (ή μη) το δικαίωμά του.

(στ) Οι όροι διάθεσης των μετοχών και λοιποί (συναφείς) όροι διάθεσης.

Για λόγους εταιρικού συμφέροντος, στην απόφαση για διάθεση μετοχών δεν αποκλείεται να τίθενται επιπρόσθετοι όροι από το αρμόδιο όργανο. Η πλήρωσή τους, μάλιστα, είναι ενδεχόμενο (και, κατά την άποψή μας, επιβεβλημένο) να συνιστά προϋπόθεση για την απόκτηση των μετοχών.

Εκτός από την αποδοτικότητα, στην οποία ήδη αναφερθήκαμε, είναι ενδεχόμενο στο πρόγραμμα να προβλέπεται ως προϋπόθεση η διατήρηση της ιδιότητας του δικαιούχου (λ.χ. μέλος του ΔΣ, διευθυντικό στέλεχος, εργαζομένου κ.ο.κ) μέχρι την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης. Ή, ακόμη, η υποχρέωση διακράτησης των μετοχών για ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα από την απόκτησή τους.

Πιθανό, επίσης, να τάσσεται συγκεκριμένη προθεσμία σ’ εκείνον που αποκτά για την καταβολή στην ΑΕ του ανταλλάγματος για την απόκτηση των μετοχών.

Δυνητικό Περιεχόμενο Απόφασης

Εκτός από όσα ανωτέρω αναφέρονται ως υποχρεωτικά (αλλά και δυνητικά) στοιχεία του περιεχομένου της απόφασης διάθεσης, στο δυνητικό της περιεχόμενο είναι δυνατό να συμπεριληφθεί:

(α) Η ανάθεση στο ΔΣ του καθορισμού των δικαιούχων ή κατηγοριών τους. Στην πράξη, το ΔΣ εξειδικεύει απλώς τις ήδη διαμορφωθείσες από τη ΓΣ κατηγορίες, έχοντας λάβει υπόψη του κριτήρια επιλεξιμότητας (όπως η επιτυχής και αποτελεσματική παροχή των υπηρεσιών τους κ.α.).

(β) Ο τρόπος άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης. Λ.χ. το περιεχόμενο και ο τύπος της δήλωσης του δικαιούχου προς την ΑΕ για την άσκηση του δικαιώματός του.

(γ) Οποιοσδήποτε άλλος όρος του προγράμματος διάθεσης μετοχών. Λ.χ. η πρόβλεψη στους όρους διάθεσης των μετοχών επιφύλαξης της εταιρείας αναφορικά με τον έκτακτο και οικειοθελή χαρακτήρα του σχετικού προγράμματος. Ο σχετικός όρος αποκτά σημασία στο πλαίσιο του Εργατικού Δικαίου. Συγκεκριμένα, όταν δικαιούχοι καθίστανται εργαζόμενοι, ο όρος αυτός αποτρέπει την ίδρυση δέσμευσης της ΑΕ για εκ νέου θέσπιση του προγράμματος στο μέλλον, οπότε και σε περίπτωση παράλειψης να συντελείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας του δικαιούχου εργαζομένου.

Επαρκώς μας κατευθύνει ο νόμος αναφορικά με το υποχρεωτικό περιεχόμενο της απόφασης του αρμοδίου οργάνου της ΑΕ για τους όρους του προγράμματος διάθεσης μετοχών. Ασφαλώς θα πρέπει σ’ αυτό (:το υποχρεωτικό περιεχόμενο) να εστιάσουμε την προσοχή μας- προκειμένου, αυτονοήτως, να αποφύγουμε ακυρότητες και προβλήματα. Οι πρόσθετοι όμως (δυνητικοί) όροι-εκτός, δηλ., όσων ο νόμος αξιώνει, δεν είναι λιγότερο σημαντικοί για την ΑΕ. Μέσω αυτών, ιδίως, θα διασφαλίσουμε την επιτυχία του, την επίτευξη των στόχων και ικανοποίηση των επιχειρηματικών αναγκών και επιδιώξεων της ΑΕ. Από την πλευρά, πάντως, των δικαιούχων αυτοί έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν (ή μη) το σχετικό δικαίωμα (:δικαίωμα προαίρεσης) για την έναντι ανταλλάγματος απόκτηση των μετοχών της ΑΕ, στο πλαίσιο του προγράμματος διάθεσης-εκτός κι αν πρόκειται για δωρεάν διάθεση. Περί αυτών, πάντως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.