Εκλογές Αυτοδιοίκηση: Ένας ή δύο γύροι;
Στο δήμο Θεσσαλονίκης κατοικούν 290 χιλιάδες Έλληνες πάνω από 17 ετών και είναι εγγεγραμμένοι 247 χιλιάδες εκλογείς (δημότες). Η διαφορά μεταξύ δημοτών και κατοίκων δεν είναι μόνο οι 43 χιλιάδες που κατοικούν και δεν είναι δημότες. Υπάρχουν πολλοί που διαμένουν και δεν είναι δημότες, όπως και πολλοί που είναι δημότες και δεν διαμένουν.
Όπως σε κάθε χώρα καλό θα ήταν να ψηφίζουν για την εκλογή δημοτικών αρχών όσοι και όσες είναι τα υποκείμενα της πολιτικής που ασκεί ο δήμος. Δηλαδή αυτοί που πληρώνουν δημοτικά τέλη, αυτοί που παράγουν απορρίμματα, αυτοί που κυκλοφορούν, που πηγαίνουν σχολείο τα παιδιά τους κ.λπ. Δηλαδή οι μόνιμοι κάτοικοι! Να δούμε αν, όπως στις πολιτισμένες χώρες, ψηφίζουν και οι αλλοδαποί μόνιμοι κάτοικοι. Άλλωστε και αυτοί υποκείμενα της δημοτικής πολιτικής είναι και έτσι θα ενσωματωθούν.
Πέρα από αυτό: από τους 247,115 εκλογείς ψήφισαν 129,719 χιλιάδες. Ας πήγαιναν και οι άλλοι. Αν είναι μακριά; Αν είναι στο εξωτερικό; Αν είναι κοντά (σε άλλο δήμο, π.χ. στην Πυλαία, την Καλαμαριά, το Θερμαϊκό) και θεωρούν ότι δεν τους αφορά; Πάντως τόσοι ψήφισαν.
Αυτοί που ψήφισαν με τη ψήφο τους επέλεξαν 119 άτομα (49 στο δ.σ. και 70 στα συμβούλια των 6 δημοτικών κοινοτήτων) και φυσικά το δήμαρχο. Δηλαδή: εκτός από το δήμαρχο ένας στους χίλιους ψηφίσαντες εξελέγη! Για τις 49 θέσεις του δ.σ. υπήρχαν 1.139 υποψήφιοι! Σχεδόν 1 στους 114 ψηφίσαντες! Αν μετρήσουμε και τους υποψηφίους για τις κοινότητες έχουμε επιπλέον 677 υποψηφίους! Δηλαδή επιπλέον 1 στους 191 ψηφίσαντες ήταν υποψήφιος για συμβούλιο κοινότητας.
Άσχετα αν είναι ενδιαφέρον ότι σε μία εποχή που λέμε ότι υπάρχει απόσταση από την πολιτική τόσοι πολίτες διεκδίκησαν την εκλογή τους, στην πράξη η αντιπροσωπευτική λειτουργία έμεινε κενό γράμμα. Μόνο 15 από τους υποψηφίους για το δ.σ. πήραν πάνω από 1% ψήφων και 390 πάνω από 1 στα χίλια.
Στις εκλογές τη θέση του δημάρχου διεκδίκησαν 19 υποψήφιοι. Ακραία περίπτωση. Στην Αθήνα ήταν 11 και το 2014 στη Θεσσαλονίκη επίσης 11. Ο εκλεγείς στη Θεσσαλονίκη το 2019 πήρε 18,477 ψήφους στον α’ γύρο και 59,578 στο β’ γύρο. Με το σύστημα που ίσχυε πριν την απλή αναλογική θα εξέλεξε 60% των δημοτικών συμβούλων. Δηλαδή με 400 ψήφους στο σύνολο των 129,719 ψηφισάντων κάποιος θα είχε εκλεγεί σύμβουλος! Ο δε πρώτος θα είχε εκλεγεί με 1.000 ψήφους… Και το 15% των ψηφοφόρων θα εξέλεγε το 60% των συμβούλων. Γιατί μπορεί να πούμε ότι με το β’ γύρο επιλέγεται ο δήμαρχος αλλά οι σύμβουλοι δεν επιλέγονται. Το πολύ-πολύ να πούμε ότι επικυρώνεται η βούληση όσων τους ψήφισαν στον α’ γύρο. Δηλαδή του 15%! Οπότε όταν ψηφίσετε στον β’ γύρο, αν ψηφιστεί έτσι ο νόμος, κάντε τον κόπο να δείτε ποιους ψηφίζετε και για συμβούλους! Όχι μόνο το δήμαρχο.
Πως θα μπορούσε να διορθωθεί; Ο κάθε ψηφοφόρος να έχει δύο ψήφους. Έναν υπέρ συνδυασμού που επιλέγει πρώτο και έναν υπέρ συνδυασμού που επιλέγει δεύτερο. Έτσι ο δήμαρχος -αλλά και οι σύμβουλοι που θα επιλεγούν θα έχουν την έγκριση της πλειονότητας των εκλογέων και δεν θα γίνουν δύο γύροι εκλογών! Απλά αν κανένας δεν έχει 50%+1 σαν πρώτη επιλογή θα μετρήσουμε για τους δύο πρώτους και τις δεύτερες επιλογές και όποιος από τους 2 συγκεντρώσει μεγαλύτερο αριθμό ψήφων θα εκλεγεί. Ταυτόχρονα όμως θα εκφραστεί ο εκλογέας και υπέρ των συμβούλων! Θα γλιτώναμε και τα έξοδα του β’ γύρου…
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 7 Φεβρουαρίου 2021
