ΑΠΟΨΕΙΣ

Μας αρέσει να αυτομαστιγωνόμαστε. Χώρα των «δεινοσαύρων» είναι η Ελλάδα, σου λέει ο άλλος. Πολιτικών που δεν εννοούν να μας αδειάσουν τη γωνία. Που θέλουν ρόλο, εξουσία κ.λπ. στα 75 τους. Που πιάνουν στασίδι στη Βουλή και στα κανάλια και μιλούν στο πόπολο σαν το ναυαγοσώστη.

Δηλαδή ο Ντόναλντ Τραμπ 78 ετών πια, τι ακριβώς είναι; Τζόβενο;

Αμ ο Τζο Μπάιντεν των 80 ετών τι είναι; Λυκειόπαιδο;

Γι’ αυτό πολλοί εκτίμησαν τη στάση του γίγαντα της ευρωπαϊκής ιδέας Ζακ Ντελόρ ο όποιος όταν εγκατέλειψε τη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 1995, αρνήθηκε να διεκδικήσει τη γαλλική προεδρία, παρά το τεράστιο προβάδισμα που είχε στις δημοσκοπήσεις.

Ποιος θα το έκανε;

Ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ -που περιγράφεται ως ο αρχιτέκτονας της σύγχρονης ΕΕ- πέθανε σε ηλικία 98 ετών και η είδηση έσπειρε συγκίνηση σε όλη την Ήπειρο.

Ο Ζακ Ντελόρ παρέμεινε πιστός στα φεντεραλιστικά ιδανικά του. Πιο πρόσφατα, προειδοποίησε για τους κινδύνους του λαϊκισμού στην Ευρώπη, καλώντας για τολμηρές κινήσεις.

«Δεν μετανιώνω για τίποτε», είπε αναφερόμενος στην άρνησή του για διεκδίκηση της πρόεδρος στη χώρα του, αλλά «δεν λέω ότι έπραξα και σωστά», είχε δηλώσει στο περιοδικό Le Point το 2021.

«Ήθελα να είμαι ανεξάρτητος και ένιωθα διαφορετικός από όσους ήταν γύρω μου. Ο δικός μου τρόπος να κάνω πολιτική δεν ήταν ο ίδιος», είχε πει.

Υπηρέτησε ως πρόεδρος της Κομισιόν, για τρεις θητείες -περισσότερες από οποιονδήποτε άλλο κάτοχο του αξιώματος- από τον Ιανουάριο του 1985 έως τα τέλη του 1994. Συμπλήρωσε τρεις θητείες ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, περισσότερες από οποιονδήποτε άλλον.

Συνδέθηκε με σταθμούς αλλά και αντικείμενα έντονης αντιπαράθεσης στους κόλπους της ΕΕ όπως ο η Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992, η οποία ίδρυσε την Ευρωπαϊκή Ένωση, και εγκαινίασε την ενιαία αγορά το 1993.

Εκτός από την ενιαία αγορά και το ευρώ, η θητεία του στην κορυφή της ΕΕ οδήγησε στη δημιουργία της συμφωνίας Σένγκεν για τα ταξίδια και του προγράμματος Erasmus για τις ανταλλαγές φοιτητών.

Ο Ντελόρ, υπήρξε πρώην υπουργός της γαλλικής κυβέρνησης και ήταν παθιασμένος υπέρμαχος της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ενώ θεωρήθηκε ως η κινητήρια δύναμη πίσω από την εισαγωγή του ευρώ, του ενιαίου νομίσματος της ΕΕ και της δημιουργίας της ενιαίας αγοράς. Βοήθησε την ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων, αγαθών και υπηρεσιών και γενικά στην ΕΕ με την ποιότητα της διπλωματίας του και την ηπιότητά του.

Αναμενόμενα η μάχη κατά ανισοτήτων που έδινε ο Ντελόρ λόγω της ιδεολογίας του και η προσήλωση στη μεταφορά πόρων από τις πλούσιες χώρες προς τις ασθενέστερες τον οδήγησε σε σύγκρουση με την «σιδηρά» πρωθυπουργό της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ αλλά και άλλους συντηρητικούς πολιτικούς. Πολύ συχνά τα πολιτικά ρεπορτάζ κατέληγαν στο συμπέρασμα πως ο Ζακ Ντελόρ και η Μάργκαρετ Θάτσερ αντιπαθούσαν βαθιά ο ένας τον άλλο για προσωπικούς και πολιτικούς λόγους.

Τα περίφημα «πακέτα» Ντελόρ υπήρξαν ευλόγως πολύ δημοφιλή στην Ελλάδα και αποτέλεσαν συχνά αντικείμενο σάτιρας σε επιθεωρήσεις αλλά και παραπολιτικών σχολίων. Τα «πακέτα» ουσιαστικά υπήρξαν οι πρόδρομοι των σημερινών ΕΣΠΑ.

Ο απολογισμός ήταν η Ελλάδα να λάβει 9,63 δισ. ευρώ μεταξύ 1988-1993, από δύο πακέτα, που πήγαν κυρίως σε έργα υποδομής. Ήταν μία εποχή υψηλών προσδοκιών αλλά και παραπόνων για κακοδιαχείριση.

Η χρυσή εποχή των ευρωπαϊκών θεσμών την οποία ενσάρκωσε ο Ζακ Ντελόρ και η δημιουργία της ευρωζώνης είναι πια μακρινή ανάμνηση σε μία εποχή που Ευρώπη κλυδωνίζεται ανάμεσα στην αναποτελεσματικότητα, την αδυναμία της να συγκρουστεί με συμφέροντα που υπονομεύουν την ουσία της και τα οράματα των ιδρυτών της και να βρει λύση στα μεγαλύτερα προβλήματα της ιστορίας της που είναι το μεταναστευτικό αλλά και ο εκ δεξιών και εξ αριστερών λαϊκισμός.

Η συζήτηση κυρίως γύρω από τη μετανάστευση πρόκειται να αποτελέσει καθοριστικό και διχαστικό στοιχείο των εκλογών στην Ευρώπη το 2024.

Ήδη η ΕΕ προσπαθεί να ελέγξει τον αναμενόμενο «καλπασμό» της Ακροδεξιάς και να διαχειριστεί το σοκ του περασμένου μήνα, όταν το κόμμα του Γκερτ Βίλντερς έγινε η μεγαλύτερη δύναμη στο ολλανδικό Κοινοβούλιο.

Λίγες μέρες πριν φύγει το 2023 που συνδέθηκε με μία πρωτοφανή κρίση στρατηγικής, προοπτικής και ταυτότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήρθε η είδηση του θανάτου δύο μεγάλων προσωπικοτήτων της Ευρώπης που συμβολικά αλλά και ουσιαστικά έθεσε στην ατζέντα το διαρκώς επίκαιρο θέμα της έλλειψης μεγάλου ειδικού βάρους πολιτικών.

Ο αρχιτέκτονας της σύγχρονης Ευρώπης , Γάλλος πρώην πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Ντελόρ και ο πάλαι ποτέ ισχυρός άνδρας της Γερμανικής οικονομικής ατμομηχανής Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, έφυγαν «δείχνοντας» αυτό το κενό. Πολλοί άβουλοι και μοιραίοι συνεχίζουν τον δρόμο τους.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 31.12.2023