ΑΠΟΨΕΙΣ

Αποκλεισμένοι και εξουθενωμένοι από το σχεδόν τίποτα της καθημερινότητάς μας, προσμένουμε σε «ένα θάμα», που έλεγε και ο Βάρναλης, σε ένα ποίημα που πάντα απέφευγα ακόμα και να τραγουδήσω. Αυτό το «μοιραίοι και άβουλοι», μου φαινόταν ότι μετέφερε μια δυσμενή νομοτέλεια, ότι λειτουργούσε σαν σφραγίδα απραξίας. Στα προσωπικά μας δωμάτια τώρα, έχουμε, να είναι καλά η τεχνολογία, τη δυνατότητα να παρακολουθούμε, σίγουρα «άβουλοι», όσα φέρνει ο ιός αλλά και όσα γίνονται σε άλλα επίπεδα ερήμην μας. Να λοιπόν που ξεκίνησαν οι διαφημίσεις που μας πληροφορούν ότι «το 5G είναι εδώ». Για μας, για τις δουλειές μας, για την αναβάθμιση της ψυχαγωγίας μας, για την εκπαίδευση, για τις αγορές μας, για νέες γνωριμίες, σε λίγο και για τα ταξίδια μας. Δεν λέω κάτι καινούργιο. Κρίνω ότι όλοι έχουμε κατανοήσει ότι αυτή η πανδημία λειτουργεί ως επιταχυντής της άλλης ζωής. Αυτή η τεχνολογική επανάσταση μπορεί να είναι συνέχεια μιας προηγούμενης, αλλά οι σαρωτικές κοινωνικές αναταράξεις που φέρνει, ΘΑ ΑΛΛΑΞΟΥΝ ΤΑ ΠΑΝΤΑ. Είναι άτοπο να μιλάμε για «επιστροφή στην κανονικότητα». Οι άνθρωποι θα ζητούν τις θαυματουργές μηχανές, που σε λίγο θα είναι και σχεδόν αόρατες, με το ίδιο πάθος που θα τις αποστρέφονται, ως υπαίτιες των δυσμενών αλλαγών στην εργασία, στις κοινωνικές σχέσεις, στην εξαφάνιση της μεσαίας τάξης και εν τέλει στην Δημοκρατία. Δεν είναι πια όλα αυτά προφητείες, δεν είναι ενοράσεις. Όλοι το έχουμε καταλάβει. Η απορία μου και ο φόβος μου σχετίζονται με την αδυναμία έκφρασης κάτι σύγχρονου από το πολιτικό σύστημα και τις παραδοσιακές συνδικαλιστικές οργανώσεις. Την μονοθεματικότητα στις ειδήσεις την επισφραγίζουν κυβέρνηση και αντιπολίτευση. Τα επιτεύγματα αφορούν στον εμβολιασμό και οι αντιρρήσεις στις καθυστερήσεις εμβολιασμού. Η υπερηφάνεια αφορά στις επιδοτήσεις και η αντίδραση αφορά στον τρόπο διανομής. Έγινε ανασχηματισμός αλλά κανείς δεν αισθάνθηκε την υποχρέωση να κάνει απολογισμό της δουλειάς του και να κοινοποιήσει έναν προγραμματισμό. Να θυμίσω όσα διακήρυττε η κυβέρνηση πριν έναν χρόνο για τις τακτικές αξιολογήσεις και άλλα συμπαθητικά, τα οποία και δικαιολογούσαν την πρωτοφανή συγκέντρωση αρμοδιοτήτων στον πρωθυπουργό. Να φέρω ένα παράδειγμα. Αυτό το Υπουργείο Γεωργίας (άλλο όνομα φέρει αλλά αυτό χρησιμοποιώ για να συνεννοούμαστε) υποφέρει εδώ και πολλές κυβερνήσεις γιατί αξιολογείται ως τόπος εξορίας σε όσους περίσσεψαν από τις, κατά γελοίο και προσβλητικό τρόπο ονομαζόμενες αλλά με ακρίβεια περιγράφουσες τους ανασχηματισμούς, «καραμπόλες». Ποιος λοιπόν ανησυχεί για τη σημασία της αγροτικής πολιτικής στην καινούργια εποχή; Και αυτό δεν αφορά μόνο τον παρόντα χρόνο. Είναι θέμα που θα έπρεπε να βρίσκεται στο κέντρο των πολιτικών ενδιαφερόντων εδώ και χρόνια. Η σημασία της διατροφής, των καθαρών προϊόντων, των παρασκευασμάτων με ταυτότητα και πιστοποιήσεις, η σημασία κεντρικών πολιτικών προώθησης σε μεγάλες αγορές, ο εκσυγχρονισμός της γεωργίας, η πολιτική για πολλαπλασιασμό των αγροτών με την είσοδο νέων και η έξυπνη και έντιμη διαχείριση των τεράστιων ευρωπαϊκών κονδυλίων δεν είναι μια δευτερεύουσας σημασίας υπόθεση που αφορά κάποιους ξεχασμένους αγρότες. Κάποιος να πει κάτι καινούργιο. Κάποιος να μιλήσει για το παρόν. Κάποιος να αλλάξει τις προτεραιότητες. Κάποιος να μεταφράσει όσα έρχονται. «Τη βοή των πλησιαζόντων γεγονότων» που δεν είναι καν μυστική.

ΟΙ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Συμφωνούμε ή όχι με τις διαδικασίες αξιολόγησης PISA, οι μαθητές της υποχρεωτικής εκπαίδευσης της χώρας μας έχουν χαμηλότερες επιδόσεις από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ και στην κατανόηση κειμένου και στις θετικές επιστήμες. Στην Ελλάδα της συγκλονιστικής γλώσσας που μιλιέται χιλιάδες χρόνια, στον τόπο που γεννήθηκαν τα μαθηματικά και στον σύγχρονο εξαγωγέα εγκεφάλων. Δεν είναι η πρώτη φορά που οι επιδόσεις μας είναι προβληματικές από το 2000 που άρχισαν οι αξιολογήσεις. Είναι τόσο δύσκολο να υπερβούμε στρεβλές λειτουργίες, παρωχημένα μοντέλα και λανθασμένες εστιάσεις; Γιατί περί αυτού πρόκειται. Είναι τόσο δύσκολο να καταλήξουμε σε βασικές συμφωνίες αντί να αλλάζουμε συστήματα σε κάθε ανασχηματισμό; Τα επιπλέον στοιχεία που παρουσιάζονται αφορούν στη σημασία των λεγόμενων οριζόντιων δεξιοτήτων (soft skills) σε αντιπαραβολή με τις κάθετες δεξιότητες (hard skills). Στην Ελλάδα όλοι αναζητάμε εμπλουτισμό του βιογραφικού με μεταπτυχιακά, όταν όλοι μας προειδοποιούν ότι στην εποχή μας αυτά που μετρούν είναι οι ικανότητες εργασίας σε ομάδα, οι δυνατότητες επικοινωνίας, τα ηγετικά προσόντα και η εργασιακή ηθική. Όσοι πέρασαν από αξιολόγηση σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού για την φοίτηση σε μεταπτυχιακές σπουδές, γνωρίζουν τι σημαίνει το motivation letter και όσοι δοκιμάστηκαν σε συνεντεύξεις για δουλειά, πόσο μετρά να υποστηρίζεις τον εαυτό σου στη διεκδίκηση μιας θέσης. Όχι με παράθεση τίτλων αλλά με την σπιρτάδα του πνεύματός σου, την ευθύτητα του βλέμματος, την αυτοπεποίθηση, την εκδίπλωση πολυθεματικότητας στις αναζητήσεις σου. Ενδιαφέρον έχουν και οι εκ νέου επισημάνσεις για τις επαγγελματικές δεξιότητες που σε λίγο καιρό θα απαξιωθούν από τις τεχνολογικές εφαρμογές. Η Ελλάδα εμφανίζεται τελευταία από τις ευρωπαϊκές χώρες στο skill matching των εργαζομένων και πρώτη στο overqualification. Δηλαδή έχουμε τη χειρότερη επίδοση στη σχέση προσόντων και αναγκών της αγοράς, ενώ είμαστε πρώτοι στην συσσώρευση πανεπιστημιακών τίτλων. Σε έρευνα του ΣΕΒ καταγράφεται ότι το 38% των ελληνικών επιχειρήσεων δυσκολεύονται να βρουν κατάλληλους συνεργάτες. Το ποσοστό αυτό είναι εντυπωσιακά μεγαλύτερο του 21% που καταγραφόταν το 2019. Η Microsoft (που μάλλον ξέρει καλύτερα...) σε κατάλογο των υπό εξαφάνιση επαγγελμάτων στο άμεσο μέλλον, πέραν των κούριερ και των ταμιών, συμπεριλαμβάνει τους φαρμακοποιούς, τους ακτινολόγους, τους φοροτεχνικούς, πολλούς από τους νομικούς. Εμείς ακόμα φιλονικούμε για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, για τη διοίκηση των πανεπιστημίων, αλλάζουμε κάθε τόσο τους νόμους για την «επαγγελματική εκπαίδευση», με τον πιο πρόσφατο αυτόν του Δεκεμβρίου. Ένας ακόμα νόμος, αναμένοντας τον επόμενο, πριν την εφαρμογή αυτού. Διακινδυνεύω την πρόβλεψη με την ευχή να διαψευστώ.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 17.01.2021