H πολύπαθη ψήφος των αποδήμων
Η ταλαιπωρία της “ψήφου των αποδήμων” είναι άλλη μία έκφραση της πολιτικής μεταπολιτευτικής μας παθολογίας. Και αυτό γιατί, επί χρόνια, αντιμετωπίζεται ως ένα ζήτημα διατάραξης των εσωτερικών πολιτικών ισορροπιών και όχι ως ένα θέμα που αφορά σε βασικό συνταγματικό δικαίωμα όσων ελλήνων κατοικούν εκτός συνόρων.
Σε εξέλιξη βρίσκεται τις ημέρες αυτές σχετική συζήτηση σε επιτροπή του Υπουργείου Εσωτερικών, η οποία προκλήθηκε και πάλι παρεμπιπτόντως, από επιμέρους διαφωνία των κομμάτων σε εκλογικό νομοσχέδιο. Εμπειρογνώμονες πρέπει να δώσουν λύσεις γρήγορα σε ένα πράγματι σύνθετο θέμα, να κατατεθεί σχετικό νομοσχέδιο σε δημόσια διαβούλευση, να ψηφιστεί με αυξημένη πλειοψηφία και όλα αυτά να ολοκληρωθούν στο διάστημα των ολίγων μηνών που απομένουν μέχρι τις πολλαπλές εκλογές.
Η πολυπλοκότητα είναι δεδομένη και αφορά σε ζητήματα χρόνου απουσίας από την Ελλάδα, πιθανής συγκρότησης εκλογικών Περιφερειών εξωτερικού (ιταλικό μοντέλο), δικαιώματος σταυρού και σε άλλες επιμέρους ρυθμίσεις. Μόνο που οι περισσότερες Δημοκρατίες βρήκαν λύσεις εδώ και δεκαετίες. 26 από τα 28 κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίνουν, με διαφορετικούς τρόπους, τη δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος ψήφου στους εκτός συνόρων διαμένοντες πολίτες.
Στην συνταγματική αναθεώρηση του 2001 υπήρξε πρόβλεψη (άρθρο 51) για επιστολική ψήφο με νόμο που θα πρέπει να συγκεντρώσει την πλειοψηφία των δύο τρίτων της Βουλής. Το ζήτημα από τότε έρχεται και χάνεται με σχέδια να εμφανίζονται και να αποσύρονται και πολιτικές κορώνες να εκτοξεύονται και να σβήνουν ανάλογα με την εσωτερική επικαιρότητα.
Το πρόβλημα δεν αφορά ωστόσο απλά διαφορετικές κομματικές προσεγγίσεις. Είναι η έκφραση, που χρόνο με τον χρόνο παγιώνεται, ενός κομματικού διαλόγου φοβικού, εσωστρεφούς και ομφαλοσκοπικού. Σε ένα πολιτικό τοπίο όπου δεν πρέπει να προχωρήσει τίποτα που μπορεί να διαταράξει τις εσωτερικές προβλέψεις των εκλογικών ποσοστών.
Η ελληνική Διασπορά αντιμετωπίζεται ως ένα τεχνικό εκλογικό άχθος και όχι ως ένα σημαντικό πολιτισμικό και εν δυνάμει αναπτυξιακό μέγεθος.
Το χειρότερο είναι ότι τις φοβικές μας αντιλήψεις δεν τις διαταράσσουν ούτε η συγκλονιστική σε αριθμούς μετανάστευση της τελευταίας κρίσης, που αφορά στα ίδια μας τα παιδιά και όχι τους προγόνους των παλαιοτέρων κυμάτων μετανάστευσης.
Σύμφωνα με έρευνα της γερμανικής Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας οι πολίτες με ελληνική καταγωγή αυξήθηκαν μόνον στην Γερμανία τα τελευταία χρόνια κατά 100.000. Από τους 341.000 που είχαν καταγραφεί το 2009 έφθασαν στις 438.000 το 2017.
Τι άραγε μπορεί να σημαίνει αυτό για την Ελλάδα; Έχουν συγκεντρωθεί από ελληνικές υπηρεσίες αντίστοιχα στοιχεία ανά χώρα; Πως αυτή η αιμορραγία μπορεί να μεταστραφεί προοπτικά σε έναν εθνικό πλούτο;
Όσες προσπάθειες θεσμικής συγκρότησης της Διασποράς επιχειρήθηκαν την τελευταία εικοσαετία (ΣΑΕ, θεσμικά Δίκτυα του Ελληνισμού) απαξιώθηκαν και χάθηκαν.
Του έλληνες του εξωτερικού τους μνημονεύουμε μόνον όταν κερδίζουν διεθνείς διακρίσεις. Και αυτό όσο κρατά η ειδησεογραφική επικαιρότητα.
ΣΤΟΝ ΣΤΑΘΜΟ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ
Αλιεύω από ανάρτηση του Κώστα Τάτση ότι, πριν λίγες ημέρες, κατέβηκε από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Μονάχου (για να επανέλθει σε αρκετά χρόνια από τώρα και μετά την ανακαίνισή του) το ρολόι, σημείο αναφοράς της ελληνικής μετανάστευσης στην Γερμανία.
Είχε τοποθετηθεί το 1951 σε περίβλεπτο σημείο και αποτελούσε μία από τις πρώτες εικόνες της καινούριας ζωής για όσους μετανάστες έφθαναν τις δεκαετίες 60-70 με τα τρένα. Ο Σταθμός και το περίπτερο πώλησης ελληνικών εφημερίδων ήταν για χρόνια οι βασικοί χώροι συνάντησης των ελλήνων.
Παρά τις επιμέρους ειδησεογραφικές αναφορές, η μεταπολεμική μετανάστευση δεν έχει καταγραφεί στο εύρος και τη σημασία που είχε για την Ελλάδα.
ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΠΟΔΗΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ;
Η βασική κυβερνητική δομή που λειτουργεί με αναφορά στους έλληνες του εξωτερικού εδώ και δεκαετίες είναι, εξ όσων γνωρίζω, η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού. Στην πολυπρόσωπη κυβέρνηση υπάρχει Υφυπουργός αρμόδιος για τους έλληνες τους εξωτερικού, Γραμματείς και εργαζόμενοι με εμπειρία δεκαετιών. Η ΓΓΑΕ έχει καταγράψει γόνιμες δραστηριότητες αλλά και περιόδους αδικαιολόγητης απραξίας. Ωστόσο, δεν νομίζω ότι υπήρξε άλλη εποχή που η ηλεκτρονική σελίδα, και φοβάμαι όχι μόνον αυτή, να είναι εκτός λειτουργίας για μήνες. Όποιος επισκεφθεί την υπηρεσία θα διαβάσει ότι «λόγω τεχνικών δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε, το website της υπηρεσίας μας, δεν θα είναι διαθέσιμο για κάποιο διάστημα. Μέχρι όμως την επίλυση του προβλήματος, η επικοινωνία μας και η ενημέρωσή σας δεν θα επηρεαστούν αφού μπορείτε να μας βρείτε και να μας απευθύνετε τα ερωτήματά σας…κλπ». Διαδικασίες του… τηλέγραφου.
Όλα αυτά σε μια εποχή αυξημένων αναγκών από τους παλαιούς και νεότερους μετανάστες.
ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΣΑΕ;
Το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού (Σ.Α.Ε.) ορίζεται από το Σύνταγμα (άρθρο 108) ως ο θεσμός που «έχει ως αποστολή την έκφραση όλων των δυνάμεων του απανταχού ελληνισμού». Ως έδρα του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού κατοχυρώθηκε από το 1995 η Θεσσαλονίκη. Προσπερνώ την ιστορία της εικοσαετούς περίπου παρουσίας του στην πόλη μας, για τις καλές και αρνητικές σελίδες της οποίας χρειάζονται πολλά σημειώματα, και στέκομαι στο γεγονός ότι το ΣΑΕ έπαψε να λειτουργεί και ο Δήμος Θεσσαλονίκης αποφάσισε εδώ και πέντε χρόνια να κλείσει τα γραφεία που διατηρούσε στο ισόγειο της «δωρεάς Μακρίδη» στην περιοχή του Ντεπό. Ουδείς από την κυβέρνηση, από τους αποδήμους αλλά και από την Θεσσαλονίκη αναρωτιέται – και ανεξαρτήτως των διαφωνιών που μπορεί να υπάρχουν για τον τρόπο λειτουργίας του- τη σημασία που θα μπορούσε να αποκτήσει για τη Θεσσαλονίκη και για τη χώρα. Το αναφέρω εν αναμονή και των προεκλογικών δεσμεύσεων των ουκ ολίγων – μέχρι στιγμής- εμφανιζομένων υποψηφίων δημάρχων.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ"
