ΑΠΟΨΕΙΣ

Το 2024 θα είναι μία απρόβλεπτη και διαρκώς κρίσιμη χρονιά για τον πλανήτη και τούτο φαίνεται από το δέος που αισθάνεται κανείς όταν σκέφτεται το τι μπορεί να περιμένουμε να γίνει στη Γάζα, στην Ουκρανία, στις αμερικανικές εκλογές, στην Κίνα, στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Την ίδια ώρα περισσεύει ο προβληματισμός από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και της χρήσης της Τεχνητής Νοημοσύνης στην απασχόληση, την επιστήμη, τη δικαιοσύνη και την οικονομία.

Ποιος αισθάνεται αλήθεια ασφαλής με την ειρήνη, το περιβάλλον και τη δουλειά του εν κινδύνω;

Εκτός όμως από τους πολέμους που εξελίσσονται σε μία εφιαλτική «κανονικότητα» ενώ οι ελπίδες για αποκλιμάκωση δείχνουν αμυδρές, ο κόσμος αντιμετωπίζει την πιθανότητα το 2024 να είναι ακόμα πιο ταραχώδης χρονιά και άλλες περιοχές της γεωπολιτικής σφαίρας.

Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός μεταξύ κυβερνήσεων και εταιρειών για προμήθειες των πρώτων υλών που απαιτούνται για τη μετάβαση σε καθαρότερη ενέργεια και την προστασία των βιομηχανιών καλά κρατεί.

Σε όλη την Ευρώπη επικρατεί μία ιδιότυπη αγωνία και σκεπτικισμός για τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών του προσεχούς Ιουνίου που συνοδεύονται με υπαρξιακά διλήμματα για τους θεσμούς στη Γηραιά Ήπειρο.

Για πρώτη φορά η αναμέτρηση αυτή που αφορά τις ζωές τεσσάρων εκατοντάδων εκατομμυρίων πολιτών, πάει πέρα από την γνωστή σύγκρουση μεταξύ των οπαδών της ευρωπαϊκής ενοποίησης και των ευρωσκεπτικιστών και γίνεται προάγγελος απρόβλεπτων εξελίξεων για όλο το 2024. Ο «ελέφαντας μέσα στο δωμάτιο» τον οποίο οι πολιτικοί και ηγέτες κάνουν πως δεν βλέπουν, είναι το μεταναστευτικό το οποίο όμως σκέφτονται πριν πάνε στην κάλπη οι ψηφοφόροι. Αλλού πολύ, αλλού λιγότερο, πάνω από όλες τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ όπου θα επιλέγουν οι εκπρόσωποι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πλανάται το φάντασμα του λαϊκισμού και της ενδυνάμωσης της ακροδεξιάς.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μία μικρή αύξηση της συμμετοχής όχι όμως σε τέτοιο βαθμό που να χαρακτηριστεί σημαντική.

Οι προβλέψεις σταθερά δίνουν αύξηση της υποστήριξης των ευρωσκεπτικιστικών και ακροδεξιών κομμάτων -που ενισχύονται από τις εκλογικές επιτυχίες τους στην Ολλανδία, την Ιταλία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία και εντείνουν τις αμφιβολίες για τη μελλοντική πορεία της ΕΕ.

Η τριλογία του Τραμπ

Οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ του 2024 θα είναι σαν το τρίτο επεισόδιο μίας τριλογίας. Πρώτον, υπήρξε η συγκλονιστική νίκη του Τραμπ επί της Χίλαρι Κλίντον το 2016. Στη συνέχεια, υπήρξε η θλιβερή ήττα του από τον Μπάιντεν το 2020, ακολουθούμενη από την οπερετικη άρνηση των αποτελεσμάτων και την εισβολή στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στις 6 Ιανουαρίου 2021.

Τώρα, τον προσεχή Νοέμβριο έρχεται αυτό που ο Τραμπ χαρακτήρισε ως «την τελική μάχη».

Ο γολγοθάς του Ντόναλντ Τραμπ είναι ότι προσπαθεί να ανακτήσει τον Λευκό Οίκο, ενώ πρέπει αποκρούσει 91 ποινικές κατηγορίες σε τέσσερις διαδικασίες, και φυσικά η προσοχή του θα μεταβαίνει συνεχώς μεταξύ προεκλογικών συγκεντρώσεων και δικαστικών αιθουσών.

Το καλύτερο γι’ αυτόν, λένε πως είναι να μετατρέψει τα νομικά του προβλήματα σε πολιτικό του όφελος, ισχυριζόμενος -τι άλλο;- ότι είναι θύμα συνωμοσίας. Ο Λευκός Οίκος μπορεί να είναι και το μόνο του χαρτί. Αυτό ακριβώς τον κάνει απελπισμένο και επικίνδυνο.

Υπάρχουν πολλοί πολιτικοί αναλυτές και ιστορικοί που προβλέπουν ότι μία δεύτερη θητεία Τραμπ θα αποδιάρθρωνε την αμερικανική δημοκρατία και θα σήμαινε μία ολίσθηση προς έναν αυταρχισμό ουγγρικού Τύπου.

Στις βαθειά διχασμένες ΗΠΑ ο Μπάιντεν μπορεί να επικαλεστεί πως κατάφερε μία σχετικά σταθερή και υγιή οικονομία και μία σειρά νομοθετικών επιτευγμάτων αλλά και να έχει σαφή την ίδια την εικόνα του, ως σοβαρού μετριοπαθούς πολιτικού απέναντι στον απρόβλεπτο, «ταύρο εν υαλοπωλείω», αντισυστημικό Τραμπ .

Είναι όμως στα 81 του, έχοντας κατακτήσει τον τίτλο του γηραιότερου προέδρου στην αμερικανική ιστορία. Τα δημοσιεύματα για το αν μπορεί να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις μίας μακράς και εξαντλητικής προεκλογικής εκστρατείας πυκνώνουν, ενώ άλλοι αρθρογράφοι αναρωτιούνται αν ο ίδιος μπορεί να ξανακερδίσει νέους και προοδευτικούς ψηφοφόρους που έχουν απογοητευτεί από τον χειρισμό του στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.

Τι ατζέντα! Από το μέλλον των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων έως τις πιθανότητες ουσιαστικής δράσης για την κλιματική αλλαγή, από τη δύναμη της υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία στον πόλεμό της με τη Ρωσία μέχρι την τύχη της δημοκρατίας στην ίδια την Αμερική, τα υπαρξιακά ζητήματα για πρώτη φορά είναι τόσο έντονα στο προσκήνιο.

Οι παλιοί ξέρουν τη διαχρονική ισχύ του σλόγκαν «Είναι η οικονομία, ηλίθιε». Το είπε ο στρατηγικός αναλυτής των Δημοκρατικών Τζέιμς Κάρβιλ, το 1992, ως σύμβουλος του Μπιλ Κλίντον. Οι περισσότεροι Αμερικανοί πίστευαν ότι η διαχείριση της οικονομίας θα έπρεπε να αλλάξει: Ο Κλίντον κέρδισε τον, τον Τζορτζ Χ. Β. Μπους.

«Περισσότερα από 30 χρόνια αργότερα, υπό τον Τζο Μπάιντεν, η ανάκαμψη μετά τον COVID φαίνεται σε καλό δρόμο. Η ανεργία είναι χαμηλή, ο Dow στα υψηλά όλων των εποχών», έγραψε αυτή την εβδομάδα ο πολιτικός αναλυτής του Guardian στην Ουάσινγκτον Martin Pengelly για να συμπληρώσει:

«Αυτό θα πρέπει να είναι καλό για τον Μπάιντεν, αλλά το βασικό ερώτημα είναι αν αρκετοί Αμερικανοί που πιστεύουν ότι η οικονομία είναι ισχυρή, πιστεύουν εξίσου ότι αυτή λειτουργεί καλά ειδικά γι’ αυτούς. Φαίνεται ότι πολλοί όχι. Οι ανησυχίες για το κόστος ζωής κυριαρχούν στις δημόσιες δημοσκοπήσεις, ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός».

Τώρα λοιπόν αναζητείται στρατηγικός αναλυτής να συμπυκνώσει τα όσα γίνονται με μια ατάκα του στιλ «Είναι η δημοκρατία, ηλίθιε».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 06-07.01.2024