ΑΠΟΨΕΙΣ

Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη παραδοσιακά εκπαιδευμένη στη φτώχεια. Πείνα, ένδεια, ανεργία ή δουλειές του ποδαριού, εργοδοτική σκληρότητα αλλά και ευτυχώς έντονη φιλαθρωπία, όλα αυτά τα έζησαν στο πετσί τους τα λεγόμενα πλατιά στρώματα σχεδόν όλο τον 20ό αιώνα.

Τα άλλα, η «όμορφη Θεσσαλονίκη» του Τσιτσάνη και η «ερωτική πόλη» των Αθηναίων εκδρομέων, έπονται.

Τα σκέφτομαι όλα αυτά περπατώντας και βλέποντας πάλι την Τσιμισκή πρόωρα στολισμένη. Κρατώ στο χέρι -ένας από τους λίγους πια…- την εφημερίδα και είναι σαν να θέλω να τιμήσω τον Ιωάννη Βελλίδη και τους αξέχαστους παραδοσιακούς εκδότες, έχω φτάσει άλλωστε στην Ικτίνου και οι μυημένοι καταλάβατε.

Η τοποθέτηση των χριστουγεννιάτικων διακοσμήσεων όλο και πιο νωρίς, μας κάνει, σύμφωνα με μια έρευνα βρετανικής εφημερίδας που είχα διαβάσει, πιο ευτυχισμένους, επειδή προκαλεί αναμνήσεις από την παιδική ηλικία και ζωντανεύει μια εποχή για τον καθένα μας, που δεν είχε έγνοιες, στρες, ανταγωνισμούς και φόβο.

Ψυχολόγοι ανέλυσαν τον πρόωρο χριστουγεννιάτικο στολισμό. «Μπορεί», λένε «επίσης να είναι γλυκόπικρη εμπειρία, επανασυνδέοντάς σας με αναμνήσεις από χαμένους αγαπημένους ανθρώπους».

Η φτώχεια όμως είναι πάλι εδώ δριμύτερη. Η λατέρνα είναι πια στα μουσεία, αλλά η ανέχεια, έστω και με κάποια ψήγματα φιλότιμου που απέμεινε, απειλεί με αφανισμό μια ολόκληρη τάξη.

Από τον Δεκέμβρη του 2008 σταδιακά η αγανάκτηση, το αίσθημα της αδικίας, η καθημερινή ματαίωση στόχων, προσδοκιών ακόμα και όρων αξιοπρεπούς διαβίωσης και η ανυπόφορη ανασφάλεια έγιναν η πιο σκληρή παρέα των -πάλαι ποτέ- μεσοαστικών στρωμάτων.

Η καθίζηση του μεγέθους του 42%, που υπέστη το διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών, σύμφωνα με την έρευνα της «διαΝΕΟσις», σοκάρει. Περισσότερο χαμένοι, όπως αποκαλύπτει η έρευνα, είναι οι εργαζόμενοι σε σύγκριση με τους συνταξιούχους, οι νέοι σε σύγκριση με τους μεγαλύτερους και οι υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου σε σύγκριση με τους χαμηλότερου επιπέδου. Αυτά τα… αναπτυξιακά προκύπτουν.

Δεν ξέρω ποιο είναι το όριο κορεσμού, πόσο αντέχουμε ακόμα να διαβάζουμε και να ακούμε στα ΜΜΕ για επιδόματα, μειώσεις συντάξεων, παροχές, μερίσματα, προσλήψεις μετακλητών και συμβασιούχων κτλ. και όχι για το ότι η ατμομηχανή της ανάπτυξης είναι σβηστή. Ατέρμονες συζητήσεις μαίνονται και συνήθως καταλήγουν σε καβγά και ανέξοδες κορόνες στα γραφεία, στα καφενεία, στα χωράφια.

Τι να συζητάμε δηλαδή, θα ρωτήσει κάποιος, πέρα από την γκρίζα αν όχι ερεβώδη καθημερινότητα; Σωστό κι αυτό, αλλά ας δούμε και κάτι άλλες «λεπτομέρειες»:

Ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα στον προϋπολογισμό για το 10μηνο του 2018 έφτανε τα 3,58 δισ. ευρώ. Τελικά, σύμφωνα με τα στοιχεία, το πλεόνασμα έφτασε τα 6,46 δισ. ευρώ.

Τι συμβαίνει; Από ποια ξέφρενη αναπτυξιακή πορεία προέκυψαν αυτά τα ουρανόπεμπτα 3 επιπλέον δισεκατομμύρια;

Από καμιά. Όσο είδε επενδύσεις ο κ. Τσακαλώτος, άλλο τόσο κι εμείς. Η πραγματική οικονομία είναι ημιλιπόθυμη. Το θαύμα έγινε από τους δυσβάσταχτους φόρους σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Είναι οι φόροι πολύ υψηλότεροι από όσο υπαγόρευαν οι στόχοι και θα πιστοποιούσαν οι δανειστές και οι εταίροι μας, οι οποίοι εδώ και χρόνια σφυρίζουν αδιάφορα μπροστά στη ραγδαία συρρίκνωση της μεσαίας τάξης.

Ας επανέλθουμε στην έρευνα της «διαΝΕΟσις»

Ένα καλό ερώτημα βέβαια προς τον εκάστοτε κύριο Γιουνκέρ, Μοσκοβισί, Ντάισελμπλουμ θα ήταν αν τόσο οι ίδιοι όσο και οι Λουξεμβούργιοι, οι Γάλλοι, οι Ολλανδοί ή οι Γερμανοί θα δέχονταν να συντριβεί η μεσαία τάξη στη χώρα τους με ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει για την κοινωνική συνοχή, την ανάπτυξη, την ενδυνάμωση του λαϊκισμού και των άκρων κτλ.

Ζούμε εποχές με άδειες πλατείες σε σχέση με το τι συνέβαινε το 2010-14, με εξαίρεση τα συλλαλητήρια για το μακεδονικό. Οι μαζικές πολιτικές διεργασίες στη βάση χάθηκαν στα 90’s, η δράση στη γειτονιά και στα πεζοδρόμια, πέρα από πρωτοβουλίες κάποιων ευρηματικών ομάδων ακτιβιστών, απουσιάζουν. Η διακίνηση και οι μάχες ιδεών έμειναν στο πανεπιστημιακό άσυλο, αλλά είναι ανύπαρκτες στην καθημερινότητα.

Θα μου πείτε όλα αυτά τα βρίσκει εν επαρκεία κανείς στο διαδίκτυο. Με το πληκτρολόγιο χτίζεις ανώγεια και κατώγεια. «Μασώντας» αυτά που σερβίρονται στα τηλεοπτικά πάνελ πάλι, νιώθεις ότι «επανεκλέγεις» ή «ρίχνεις» την κυβέρνηση καθημερινά. Τελικά πέφτεις για ύπνο, στην καλύτερη περίπτωση ως «μεγαλοϊδιοκτήτης» like, ή με πρωτοφανή σύγχυση για το τι είναι αυτό που έρχεται.

Διάβασα κάτι νόστιμο όσο και πικρό για όσες και όσους περνούν μπροστά στις οθόνες και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Διάσημος στο facebook είναι σαν να λέμε πλούσιος στη Monopoly!».

«Διάσημοι» αλλά μόνοι. Με φιλίες μιας χρήσης; Δεν ξέρω. Ζούμε πάντως σε έναν κόσμο «κινούμενη άμμο».

«Όταν οι άνθρωποι επανειλημμένα μετακινούνται από τόπο σε τόπο, μπορεί να είναι και πιο πρόθυμοι να αφήσουν να πάνε στο καλό οι σχέσεις τους», λένε οι μορφωμένοι ξενιτεμένοι νέοι μας.

Ας τελειώσω έτσι:

«Είμαι αισιόδοξος. Δεν φαίνεται να έχει καμιά χρησιμότητα το να είμαι οτιδήποτε άλλο».

Ουίνστον Τσόρτσιλ

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 2 Δεκεμβρίου 2018