ΑΠΟΨΕΙΣ

Κοντεύουν οι εκλογές και ξαναπερισσεύουν μεγάλα λόγια όπως το κλασσικό «αυτή είναι η Ελλάδα» ή το πιο καινούριο «η χώρα δε σώζεται». Γενικώς, τρελό κέφι και αισιοδοξία μεταξύ όσων μπαίνουν στον κόπο να γίνουν κοινωνοί του προεκλογικού κλίματος・ ειδικά οι πολύ νέοι απλώς απαξιούν.

Τώρα ίσως σκέφτεστε πως αυτά είναι γνωστά και χιλιοειπωμένα, πως η απαξίωση της πολιτικής παρατηρήθηκε εδώ και δεκαετίες και πως εξαπλώνεται σταθερά. Ωστόσο, με σκέτες διαπιστώσεις δεν αλλάζει τίποτα και προφανώς κάτι θα πρέπει ν’ αλλάξει, ειδάλλως κάποια στιγμή θα πρέπει να ξεχάσουμε τη δημοκρατία και όλα τα καλά της. Το πρόβλημα έχει διαγνωστεί και σε γενικές γραμμές το ίδιο ισχύει για τις αιτίες του, μα ελάχιστα ειπώνονται για τη θεραπεία του. Σπάνια συζητούμε πώς θα απομακρυνθούν από την ιδιωτεία και θα επανενεργοποιηθούν υγιώς οι παραιτημένοι, μεγάλο μέρος των οποίων πρόσφατα ονομάζονταν Αγανακτισμένοι. Υγιώς, όχι υπό το κράτος μίας παρανοϊκής οργής, όπως έπραξαν στο δημοψήφισμα του ’15.

Εφόσον συνεχιστεί και ενταθεί, η οικονομική ανάπτυξη σίγουρα θα παίξει το ρόλο της. Τυχόν επιστροφή εκατομμυρίων φτωχοποιημένων σε ό,τι θεωρούν μεσαία τάξη θα προκαλέσει και επανένταξή τους στα κοινά, καθώς θα επανακασταστούν συμμέτοχοι στο εθνικό γίγνεσθαι, stakeholders αμερικανιστί. Δυστυχώς όμως η ορατή ανάκαμψη μετά τις διαδοχικές κρίσεις αργεί: από την καθημερινότητά μας γνωρίζουμε καλά ότι υπάρχουν πολλές ακόμη μεταρρυθμίσεις σε εκκρεμότητα, μεταρρυθμίσεις ευεργετικές για τη σχέση επιχείρησης-κράτους, μεταρρυθμίσεις ανεπιθύμητες σε μία μαχητική μειοψηφία, κατά κανόνα εκφραζόμενη από «ριζοσπαστικά» κόμματα. Πάντως, εκτός από τις τομές στο παραγωγικό μοντέλο, χρονίζουν και οι θεσμικές, οι απολύτως καθοριστικές για τις δοσοληψίες πολίτη-κράτους και για τη μεταξύ μας εμπιστοσύνη. Εδώ άλλες μειοψηφίες -σαφώς πιο συστημικές- βάζουν τρικλοποδιές, λογαριάζοντας μόνο τη δική τους υψηλή θέση στην κοινωνική ιεραρχία, όταν έργω υπονομεύουν τη βιωσιμότητα της ίδιας της κοινωνίας.

Πάντως ακόμη και αν τα πράγματα βελτιωθούν θεαματικά από απόψεως οικονομίας και θεσμών, οι ζητούντες την εξυγίανση του δημόσιου βίου θέτουν ένα ακόμη αίτημα: να πάψουν οι πολιτικοί να ζουν σε μία γυάλα και να επιστρέψουν στον κόσμο όπου ζούμε εμείς. Φυσικά η γενίκευση αυτή αδικεί πολλούς, ίσως τους περισσότερους, αλλά όπως και να το κάνουμε είναι κατανοητή η βαθιά ενόχληση της κοινής γνώμης από φαινόμενα τύπου Πάτση και Ραγκούση, από χοντράδες σαν της Τσαπανίδου για παραπλανημένο λαό, ή από τη μόνιμη αδυναμία βουλευτών, υπουργών και ανεξάρτητων αρχών να επιλύσουν στοιχειώδη προβλήματα στην παιδεία, στην υγεία, στην ασφάλεια, στις συγκοινωνίες, στην ποιότητα ζωής μας. Μήπως ένα εκλογικό σύστημα μονοεδρικών σε συνδυασμό με λίστες θα αποκαθιστούσε άμεσα και εύκολα τη σχέση μας με το πολίτευμα;