ΑΠΟΨΕΙΣ

Οι πάσης φύσεως δημόσιες εκδηλώσεις καταγράφονται ως επιτυχείς ή άστοχες, κρίνονται από ειδικούς, κοινό και δημοσιογράφους, μετά την πραγματοποίησή τους. Ίσως ποτέ ξανά ένα Συνέδριο δεν απέκτησε τόση δημοσιότητα δια της αναβολής του, όσο το φερόμενο ως «1^ο Πανελλήνιο Συνέδριο γονιμότητας και αναπαραγωγικής αυτονομίας: όρια και επιλογές».

Έχουν ήδη γραφεί πολλά.

Πρώτα για το τηλεοπτικό σποτ της αισθητικής του 70 και των άστοχων έως προσβλητικών για τη γυναικεία φύση μηνυμάτων του. Στη συνέχεια, για τη συμμετοχή της Προεδρίας της Δημοκρατίας, σύμπασας της κυβέρνησης και του κλήρου για μια υπόθεση, που το ίδιο το αλήστου μνήμης σποτ παρουσίαζε ως μια υπόθεση αμιγώς γυναικεία. Πιστεύω ότι η συζήτηση που άνοιξε, με όποιον τρόπο άνοιξε, δεν πρέπει να κλείσει με την, δικαιολογημένη, πανταχόθεν καταδίκη. Εάν κάτι έχει να προσφέρει στην κοινωνία το αναβληθέν γεγονός είναι η έναρξη της συζήτησης για την «γονιμότητα» και την «αναπαραγωγική αυτονομία» και κυρίως για τα «όρια», όπως αναγραφόταν στον τίτλο του.

Γι’ αυτό πιστεύω ότι αξίζει να δώσουμε συνέχεια.

Το θέμα είναι από ποιους και με τι σκοπό. Η αρνητική δημοσιότητα παρέπεμψε αρκετούς από εμάς να αναζητήσουμε το Πρόγραμμα, τους ομιλητές, την πρόσκληση, τους οργανωτές και τους χορηγούς. Επιστημονικά Συνέδρια για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή γίνονταν και γίνονται και είναι αριθμημένα ως 6^ο, 3^ο κλπ με οργανωτές επαγγελματικές οργανώσεις στις οποίες, ειρήσθω εν παρόδω, είναι υπεύθυνοι επιστημονικά και οργανωτικά οι περισσότεροι από όσους υπογράφουν και το δυσφημισμένο Συνέδριο.

Τι διαφορετικό λοιπόν ήθελε να κομίσει το αυτοαποκαλούμενο ως 1^ο;

Κοιτάζοντας με ψυχραιμία τα στοιχεία του, επρόκειτο για τη συνεργασία πανεπιστημιακών κλινικών, γνωστών γιατρών ιδιωτικών κλινικών, άλλων σημαντικών γενετιστών με την ταυτόχρονη παρουσία αυτών που αποκαλούμε στο εγχώριο σταρ σίστεμ σελέμπριτις (sic), της κυβέρνησης, της αυτοδιοίκησης και της Εκκλησίας.

Εν αρχή και ενδιαφέρον και απαραίτητο σε μια χώρα που μετρά αριθμό κλινικών εξωσωματικής πολύ μεγάλο, μέχρι πρότινος χωρίς ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας με ευθύνη της Πολιτείας και τα ζητήματα αυτά που έχουν πολλές διαστάσεις, κάποιες ιδιαιτέρως σκοτεινές, παραμένουν υποθέσεις του ιδιωτικού χώρου, ενώ θα έπρεπε προ πολλού να έχουν γίνει θέμα ευρείας κοινωνικής διαβούλευσης.

Εδώ, ωστόσο, αρχίζουν τα δύσκολα. Η πρόσκληση ήταν μεγάλη, φλύαρη και αμφίσημη. Συζήτηση για την υπογονιμότητα με αναφορές στη φύση που έχει πεπερασμένες δυνατότητες από εκπροσώπους κλινικών που προωθούν την ιδέα ότι όλα γίνονται… Αλλά, ας είναι. Ποιος αρμοδιότερος να μιλήσει για το τι συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες των αναρίθμητων εξωσωματικών προσπαθειών;

Παρουσία ιερέων! Το λες και λίγο εξομολογητικό!

Αλλά αυτή η συζήτηση, σε καμία περίπτωση, δεν μπορεί να είναι κήρυγμα και μάλιστα με αισθητική κατηχητικού της παιδικής μας ηλικίας. Από τον κατάλογο ομιλητών, στη συντριπτική πλειοψηφία άνδρες, παρατηρείται εκκωφαντική απουσία των γυναικείων οργανώσεων. Ναι, αυτών που εκφράζουν τις γυναίκες που «κλείνουν τα πολλά», που λέει και το δύσμοιρο σποτ. Στα πάνελ παρελαύνει η μισή κυβέρνηση, απουσία και πάλι άλλης φωνής, παρότι το Συνέδριο φιλοδοξεί να είναι και πανελλαδικό και πρώτο και πλανητικό, καθώς εμπλέκει με επίσημο τρόπο και τον απόδημο ελληνισμό. Αδικαιολογήτως φιλόδοξο! Ταυτοχρόνως, εμφανίζονται τόσοι εκπρόσωποι της Εκκλησίας, που πιστεύεις ότι έχει συγκληθεί Οικουμενική Σύνοδος.

Με όλα αυτά τα στοιχεία μαζί, ο καθείς έχει δικαίωμα να εξοργίζεται, να φοβάται, να υποπτεύεται και να στηλιτεύει. Το χειρότερο απ όλα και το πιο ανησυχητικό είναι η συμμετοχή της Προεδρίας της Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης. Με την ίδια ευκολία που προσφέρουν αιγίδα, δηλώνουν συμμετοχή και χορηγία, με την ίδια ευκολία αποσύρονται. Χωρίς πολλά λόγια. Χωρίς αυτοκριτική και βαθύτερους στοχασμούς.

Και το ερώτημα παραμένει: ήταν το άτυχο σποτ που οδήγησε στην αποστασιοποίηση; Ποιοι ελέγχουν την ουσία, τις συμμετοχές, τον σκοπό των διοργανώσεων και τις χορηγίες; Πότε θα μιλήσουμε με την απαραίτητη πολιτική σοβαρότητα για τα όρια της έρευνας, των πρακτικών, της φυσικής και της τεχνητής αναπαραγωγής; Αν μέχρι τώρα δεν το έχουν καταλάβει, νομίζω ότι η πανδημία το έδειξε με τον πιο δυνατό τρόπο. Δεν υπάρχει ουδετερότητα στις εφαρμογές της βιοϊατρικής. Επιτέλους, η ίδια η Πολιτική πρέπει να αναμετρηθεί με τις καινούργιες προκλήσεις.

Κανένα Συνέδριο μέχρι σήμερα δεν εισέπραξε τέτοια κατακραυγή! Αλλά, κανείς δεν κατάλαβε για όλο αυτό το φιάσκο ποιος φταίει.

Μήπως φταίει ο πελαργός;

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Η συζήτηση περί της αναβολής του Συνεδρίου, σκέπασε και την «επετειακή» μέρα (αν κάτι σημαίνουν αυτές οι «επέτειοι») της 15^ης Ιουνίου ως «Ημέρα γονιμότητας». Τους περιορισμούς της φύσης, τα θαύματα της επιστήμης των εξωσωματικών, τις επικίνδυνες πρακτικές κλινικών για τις οποίες πλήθος γυναικών κρατούν ιδιωτικά τις προσωπικές τους περιπέτειες, για τη διάκριση σημαντικών επιστημόνων που έχουν προσφέρει ευτυχία σε υπογόνιμα ζευγάρια, για τα βιοηθικά θέματα που εγείρονται από την κατάχρηση, για την έλλειψη πληροφόρησης και παιδείας σχετικά με την έννοια της γονιμότητας, για την μόδα της κρυοσυντήρησης ωαρίων για «κοινωνικούς λόγους» που μάλιστα χρηματοδοτούν στο εξωτερικό οι εταιρείες τεχνολογίας για τις γυναίκες εργαζόμενες, για το πλανητικό εμπόριο της παρένθετης αλλά, για να έρθουμε στα καθ' ημάς, για την ασφάλεια των κλινικών πράξεων και την έγκυρη ενημέρωση του κοινού, ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ.

Και για τους σκοπούς αυτούς έχουν ψηφιστεί νόμοι και λειτουργούν και η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής και Τεχνοηθικής, αλλά και η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, δυστυχώς με αδιανόητα προβλήματα, όλα τα τελευταία χρόνια. Η Αρχή αυτή προβλεπόταν να συσταθεί από το 2005, λειτούργησε για λίγο, παραιτήθηκαν τα μέλη της και ανασυστάθηκε το 2014! Όποιος περιηγηθεί στον σχετικό ιστότοπο μπορεί να διαβάσει στα ετήσια «πεπραγμένα» που ξεκινούν μόλις από το 2014, ότι το Προεδρικό Διάταγμα για τους όρους ίδρυσης και λειτουργίας των Μονάδων που προέβλεπε ο νόμος του 2005, εκδόθηκε το 2016! Σε όλες δε τις Εκθέσεις αναγράφεται το πρόβλημα της υποστελέχωσης της Αρχής που τον προηγούμενο χρόνο, σύμφωνα με όσα δημοσιεύθηκαν, δεν είχε ούτε έναν υπάλληλο. Στην ίδια Έκθεση διαβάζουμε ότι η στελεχιακή υποστήριξη παραμένει «άλυτο πρόβλημα»!

Τον Οκτώβριο του 2020, εν μέσω πανδημίας σε νομοσχέδιο που αφορούσε την Κύρωση της Σύμβασης του Δημοσίου με το Ίδρυμα Ωνάσης, χωρίς καμία, ούτε την τυπική προνομοθετική διαβούλευση, αυξήθηκε ο χρόνος κρυοσυντήρησης γεννητικού υλικού στη χώρα από τα 10 στα 20 χρόνια. Και μόνον αυτή η ρύθμιση μπορεί να αλλάξει την τάση αναβολής της απόφασης για παιδί και σε μη υπογόνιμες γυναίκες, πριμοδοτώντας την αντίληψη ότι «όλα γίνονται»!

Όταν λοιπόν για όλα αυτά, εκ μέρους της Πολιτείας δεν αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες ενημέρωσης, εντύπωση προκαλεί η γενναιόδωρη κυβερνητική υποστήριξη του Συνεδρίου, που αναβλήθηκε άδοξα.

Εν τέλει, ας φροντίσουν να πληρώσουν κάποιους εργαζομένους εκεί στην Αρχή που έχει ως ευθύνη τη ρύθμιση αυτού του πολύπλοκου χώρου της σύγχρονης βιοϊατρικής και ας συνειδητοποιήσουν ότι η πληροφόρηση, η εκπαίδευση, οι κανονιστικές ρυθμίσεις αλλά και η απαραίτητη κοινωνική διαβούλευση είναι θέματα πρωτίστως της Πολιτείας.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 19-20.6.2021