Είναι ο ρυθμός της εποχής, μπήκαν στο λεξιλόγιο και στις προτεραιότητες της οικογένειας και μάλιστα -προσέξτε!- όχι μόνο των εφήβων που στο κάτω κάτω αυτοί θα ζήσουν τα καλά και τα στραβά της τεχνητής νοημοσύνης και της αυτοματοποίησης. Ξέρω πάνω από πέντε γνωστούς μου, σχεδόν εξηντάρηδες πια, που τρέχουν για να γίνουν Δρ.!

Η ιδιότυπη όσο και ευδιάκριτη σε πολλές εκφάνσεις της καθημερινής ζωής των Ελλήνων μορφωσιολατρία κρατά πολλά χρόνια και έχει γίνει αντικείμενο πολλών ερευνών και αναλύσεων. Μέσω του «άλλοθι» κοινωνικής ανόδου που παρείχε ένα πτυχίο, σαν να μην υπήρχε άλλη διέξοδος για οικονομική προκοπή όπως η τεχνική εκπαίδευση και η κατάρτιση σε επαγγελματικές ειδικότητες προσοδοφόρες, δημιουργήθηκε μια φάμπρικα - φούσκα, η οποία διαρκώς διογκώνεται, αλλά κανένας δεν τη σπάει. Οι τελευταίοι πάντως που θα το πράξουν είναι οι πολιτικοί, διότι το κουσούρι της μορφωσιολατρίας χωρίς όρους και όρια φέρνει ψήφους, όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω.

Λέω κρατάει χρόνια, διότι ήδη συμπληρώθηκαν τέσσερις δεκαετίες από τότε που ο αξέχαστος Λουκιανός Κηλαηδόνης, βλέποντας την «τάση» που περιέγραψα πιο πάνω και έχοντας ο ίδιος αφήσει την αρχιτεκτονική Θεσσαλονίκης για χάρη της τέχνης, έγραψε το προφητικό και πασίγνωστο τραγούδι «Για το ρολό» («Επαγγελματικός προσανατολισμός» είναι ο τίτλος από το δίσκο του 1979 «Ψυχραιμία, παιδιά»).

«Γι’ αυτό σου λέω, σκέψου το και πρόσεξε πολύ

γιατί πριν από σένα την πάθανε πολλοί,

που πήραν το πτυχίο τους και με βαθμό καλό

κι αφού δουλειά δε βρήκαν, το κάνανε ρολό,

ρολό λοιπόν το κάναν κι όπως ήταν φυσικό

αφού το καμαρώσαν, το βάλανε στον κ……».

Ψυχαναγκασμός.

Εν συντομία θα παρουσιάσουμε τα στοιχεία αυτού του νεοελληνικού «έπους»:

1. Η αποθέωση της στείρας απομνημόνευσης, της περίφημης «παπαγαλίας» και της παραπαιδείας και μετά η αύξηση των εισακτέων από το ΠΑΣΟΚ, γενικεύθηκαν από τη δεκαετία του ’80.
2. Η ίδρυση σε κάθε γωνιά της χώρας ΑΕΙ και ΤΕΙ για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους (να βοηθήσουμε την τοπική κοινωνία στέλνοντας φοιτητές και φοιτήτριες, που θα πληρώνουν ενοίκια και θα καταναλώνουν για τροφή και διασκέδαση) ήρθε για να «δέσει» το γλυκό.
3. Ο πληθωρισμός των πτυχίων, μέσα από έναν πρωτοφανή φαύλο κύκλο, οδήγησε στον απίστευτο κομφορμισμό να κυνηγούν όλοι μεταπτυχιακούς διδακτορικούς τίτλους (για να «είμαστε ανταγωνιστικοί» στο κυνήγι μιας θέσης εργασίας).

Και να πού φτάσαμε: Πολλοί μαθητές να μην καταλαβαίνουν αυτά που διαβάζουν. Η μία μετά την άλλη πολλές επιστημονικές εκθέσεις έρχονται για να… εκθέσουν τους υπουργούς και τον εκπαιδευτικό κόσμο, αποκαλύπτοντας ότι ένας στους τρεις έλληνες μαθητές δεν κατανοεί καν το κείμενο που έχει μπροστά του. Ένας 15χρονος έλληνας μαθητής, λένε οι εκθέσεις, έχει περίπου τις γνώσεις και τις δεξιότητες ενός 12χρονου μαθητή από τη Σιγκαπούρη. Έρευνα του ΟΟΣΑ που κατατάσσει τους έλληνες μαθητές σε επίπεδο κάτω από τη μέση όσον αφορά την αξιολόγησή τους στην κατανόηση κειμένου, στις φυσικές επιστήμες και στα μαθηματικά. Αξιολογήθηκαν 77 χώρες. Η Ελλάδα είναι στην 43η θέση. Στην Ελλάδα εντοπίζεται ένα απ’ τα χαμηλότερα ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου αλλά και το ρεκόρ -αναλογικά- πτυχιούχων πανεπιστημίων.

Με τέτοια «προεργασία» δεν είναι απορίας άξιον το γεγονός ότι ήρθε πλέον και μία κυβέρνηση για να το τερματίσει. «Αριστεία» με κάθε μέσο κυνηγούν κάποιοι εκλεκτοί της. Ακόμα και με ψεύτικα χαρτιά και τίτλους.

«Ο ψυχαναγκασμός της ‘αριστείας’ φαίνεται ότι οδηγεί το ένα μετά το άλλο στελέχη της δεξιάς διακυβέρνησης να σκαρφίζονται fake επιστημονικές περγαμηνές», τονίζει σε ανακοίνωσή του το Κίνημα Αλλαγής, προσθέτοντας: «Τώρα αποκαλύφθηκε ότι και ο υφυπουργός Εξωτερικών θέλησε να ‘βαρύνει’ λίγο το βιογραφικό του με έναν τίτλο σπουδών που -όπως αναγκάσθηκε να παραδεχθεί- δεν απέκτησε ποτέ».

Μόνο που… οι απόγονοι του ΠΑΣΟΚ «ξέχασαν» να μας πουν ποιοι εκμεταλλεύτηκαν το κυνήγι των «χαρτιών» από τον Νεοέλληνα, γιατί θα χρειαζόταν έναν καλό καθρέφτη.

Είναι γεγονός πως οι εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας -εξαιρουμένης ίσως της κ. Διαμαντοπούλου- καταλαμβάνονται από ένα είδος αμηχανίας, όταν ανακοινώνονται τα συνήθως απογοητευτικά αποτελέσματα του διεθνούς διαγωνισμού PISA ώστε, είτε να υπεκφεύγουν στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων είτε να αποφεύγουν οποιονδήποτε σχολιασμό.

Οι συνδικαλιστικές ενώσεις, περισσότερο εύγλωττες, καταφέρονται κατά αυτού του διεθνούς συστήματος κατάταξης, θεωρώντας πως τα αποτελέσματά του είναι πλασματικά, διότι στηρίζονται σε είδη δοκιμασιών με τις οποίες δεν είναι εξοικειωμένοι οι έλληνες μαθητές. Ακόμη χειρότερα διατείνονται πως τα κριτήρια του διαγωνισμού δεν σκιαγραφούν το είδος εκπαίδευσης που χρειάζεται η χώρα, αλλά κάποιο άλλο που κατατείνει, λανθασμένα, στην εξυπηρέτηση των αναγκών του τρέχοντος διεθνούς καταμερισμού εργασίας.

Αν η χώρα μπορούσε να είναι μία απομονωμένη νησίδα -αδιάφορη για τις επιστημονικές εξελίξεις και τη θέση της στη διεθνή οικονομία που εδραιώνεται ή ματαιώνεται από τις γνώσεις και τις δεξιότητες των πολιτών της- τότε θα ήταν δικαιολογημένη η αμηχανία των υπουργών Παιδείας και η δυσανεξία των συνδικαλιστικών οργανώσεων για το ζοφερό είδωλο της ελληνικής εκπαίδευσης, που αντανακλά ο καθρέφτης του PISA.

Μπορεί όμως να είναι έτσι;

Άλλωστε οι έλληνες μαθητές δεν αποτυγχάνουν σε ύποπτα γνωστικά αντικείμενα τη γνώση και τις δεξιότητες των οποίων επιβάλλει το… διεθνές κεφαλαιοκρατικό σύστημα. Αποτυγχάνουν στα στοιχειώδη. Μαθηματικά, φυσικές επιστήμες, ακόμη στην κατανόηση ενός κειμένου που έχει γραφεί στην ελληνική γλώσσα…

Θα άξιζε να ακούσουμε τη γνώμη του κ. Γαβρόγλου για τα δυσμενέστερα αποτελέσματα που κατήγαγε ποτέ η χώρα στο διαγωνισμό αυτόν και που μοιραία φέρουν τη σφραγίδα των επιλογών του. Όχι όμως πως δεν θα άξιζε να ακούσουμε και τη γνώμη της κ. Κεραμέως, που προσώρας σιωπά…

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 8 Δεκεμβρίου 2019