29/07/2023 08:00
Φωτογραφίες προσωπικό αρχείο Χάρη Καστανίδη
Πρωινό καφέ με ποντιακή πίτα ήπιαμε σήμερα. Στο φιλόξενο πολιτικό γραφείο του Χάρη Καστανίδη, του ανθρώπου που στη wikipedia θα μπορούσε να εμφανίζεται δίπλα στο λήμμα ΠΑΣΟΚ.
Γιος του βουλευτή Κοζάνης και προσωπικού φίλου του Ανδρέα Παπανδρέου Γιώργου Καστανίδη εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής το 1981 σε ηλικία μόλις 25 ετών. Όμως η πρώτη πολιτική σκηνή που μάς διηγήθηκε αφορούσε στην πρώτη του συνάντηση με τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ στο Καστρί το 1974. Θυμήθηκε τα παιδικά χρόνια στο πατρικό του σπίτι στη Φλέμινγκ, τους δεκαπενταύγουστους στην Πλατανιά Κοζάνης, το αγαπημένο του τραγούδι («Argus» των Wishbone Ash), αλλά και τα έντονα και πολιτικοποιημένα φοιτητικά χρόνια στα αμφιθέατρα της Νομικής.
Έφερε στη μνήμη του τις πρώτες εκλογές του 1981 όταν και εκλέχτηκε βουλευτής και τα περιστέρια που άφησαν να πετάξουν κάποιες κυρίες σε μια προεκλογική συγκέντρωση στην Ηλιούπολη, τις πολλές κι συχνά δύσκολες υπουργικές στιγμές, αλλά και τα πιο πρόσφατα, όταν ο Νίκος Ανδρουλάκης αποφάσισε να πάρει αυτός την έδρα και να τον αφήσει εκτός Βουλής. «Όσα είχα να πω τα είπα στις δύο ανακοινώσεις μου. Επιτρέψτε μου να μην δαπανήσω ούτε μια επιπλέον λέξη για την απόφαση του κ. Ανδρουλάκη», ήταν η απάντησή του, ενώ δήλωσε περήφανος «για μια πολιτική διαδρομή που για πολλοστή φορά, μέσα στη διαδοχή των χρόνων, οι πολίτες της Θεσσαλονίκης επιβράβευσαν και τίμησαν με την ψήφο τους».
Όσο για το αν δημιουργεί πρόβλημα στο ΠΑΣΟΚ η απουσία τοπικού βουλευτή στη Θεσσαλονίκη επισημαίνει ότι «αυτή τη στιγμή οι πολίτες της Θεσσαλονίκης που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ δεν εκπροσωπούνται στην Βουλή από τον άνθρωπο που εκείνοι επέλεξαν. Την ίδια στιγμή η Αθήνα, με χαμηλότερα ποσοστά της Θεσσαλονίκης, εκπροσωπείται από 4 βουλευτές και το Ηράκλειο της Κρήτης – μιας περιφέρειας σημαντικά μικρότερης από την Θεσσαλονίκη - από 2 βουλευτές. Θεωρείτε ότι οι Θεσσαλονικείς δεν αισθάνονται προσβεβλημένοι από την συμπεριφορά του κ. Ανδρουλάκη;»
Πίνετε πρωινό καφέ;
Έτσι ξεκινάει η μέρα (γελάει).
Τι είδους και πότε;
Συνήθως εσπρέσσο ή βαρύγλυκο ελληνικό. Γύρω στις 7.30 το πρωί.
Γεννηθήκατε στη Θεσσαλονίκη, σε οικογένεια με μεγάλη πολιτική παράδοση. Τι θυμάστε ποιο έντονα από το οικογενειακό τραπέζι;
Πολύ μικρός, λίγες φορές θυμάμαι όλη την οικογένεια στο τραπέζι. Συνήθως, έλειπε ο πατέρας μου, καθώς έπρεπε να μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα για την άσκηση των κοινοβουλευτικών καθηκόντων του, στην Κοζάνη που ήταν η εκλογική του περιφέρεια και στη Θεσσαλονίκη, που ήταν το σπίτι μας.
Αργότερα, στη διάρκεια της δικτατορίας, το κενό και η απουσία έγιναν εντονότερα. Εξορία, δύο στρατοδικεία του πατέρα για αντίσταση κατά της αρχής, βαρύ έμφραγμα. Ένας αδιόρατος φόβος για το απροσδόκητο βάραινε ανάμεσά μας. Αυτή η σκιά ήταν καθοριστική, μια μελαγχολία του μοιραίου. Και συνέβη τον Γενάρη του 1974.
Η βιβλιοθήκη στο γραφείο του. Δίπλα η φωτογραφία του πατέρα του Γιώργου Καστανίδη
Η μαμά δασκάλα, ο πατέρας βουλευτής της Ένωσης Κέντρου. Πόσο σας επηρέασε αυτό στη διαμόρφωση του χαρακτήρα σας;
Η μητέρα μου, Ελένη, δεν ήταν απλώς δασκάλα. Ήταν η «κόκκινη δασκάλα», σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό της χούντας. Ο πατέρας μου, Γιώργος, ήταν το υπόδειγμα ενός αφοσιωμένου στη Δημοκρατία και τη Δικαιοσύνη ιδεολόγου, ανθρώπου έντιμου και ασυμβίβαστου.
Αν έχεις μπροστά σου δυο παραδείγματα ζωής, δεν μένεις ανέπαφος. Σφραγίζεσαι. Μένει ανεξίτηλο το αποτύπωμα των γονέων και σε δεσμεύει να προσπαθήσεις να γίνεις καλύτερός τους.
Η σχέση με την Κοζάνη, απ’ όπου και η καταγωγή του πατέρα σας;
Στην Πλατανιά, το χωριό απ’ όπου καταγόταν ο πατέρας μου, εξακολουθεί να υπάρχει το σπίτι των προσφύγων παππούδων μου, ξαναφτιαγμένο στην πορεία των χρόνων. Τους δεκαπενταύγουστους, συνηθίζουμε όλη η οικογένεια να είμαστε εκεί. Γιορτάζει η εκκλησία του χωριού και βρίσκουμε την ευκαιρία να ανάψουμε το καντήλι των αγαπημένων μας. Διατηρούμε, όμως, τους δεσμούς και με όλο τον νομό.
Τα παιδικά χρόνια στη Θεσσαλονίκη πως ήταν; Τι θυμάστε;
Γεννήθηκα στην Ηπείρου, στην περιοχή της Αγίας Τριάδας, αλλά μεγάλωσα στη Βασιλίσσης Όλγας, στο ύψος της Φλέμινγκ. Θυμάμαι τις «μεγάλες ποδοσφαιρικές μάχες» που δίναμε, φίλοι και συμμαθητές, στην μεγάλη αλάνα πίσω από το σπίτι, εκεί που τώρα είναι ο ιερός ναός Κυρίλλου και Μεθοδίου. Τότε η εκκλησία δεν υπήρχε. Θυμάμαι, ακόμη, με χαμόγελο, τα πρώτα βήματα που κάναμε στο άκουσμα του ροκ με τον Γιώργο Δημητριάδη. Τα σπίτια μας ήταν δίπλα. Ένα μακρύ ταξίδι με τις ροκ μπάντες της εποχής και κορωνίδα το “Argus” των Wishbone Ash (χαμογελάει).
Σε ποιο δημοτικό και ποιο γυμνάσιο φοιτήσατε;
Αρχικά, ήμουν μαθητής στο 32ο δημοτικό σχολείο στην Περδίκκα, αλλά την τελευταία τάξη την τελείωσα στο 67ο σχολείο, στην Ξηροκρήνη, όπου είχαμε μετακομίσει με την μητέρα μας, στο σπίτι της γιαγιάς, όσο ο πατέρας μου ήταν εξόριστος στην Φολέγανδρο. Μετά από τον πρώτη τάξη στο ΣΤ΄ Γυμνάσιο, φοίτησα στο Α΄ Γυμνάσιο Αρρένων.
Καλός μαθητής;
Αν με το καλός μαθητής εννοείτε τους βαθμούς μου, ναι, έπαιρνα «άριστα». Αν εννοείτε την διαγωγή μου, σύμφωνα με το «ελληνοχριστιανικόν» πνεύμα της εποχής, τότε να σας ενημερώσω ότι κάποια φορά πήρα «κοσμία» και όχι «κοσμιοτάτη» διαγωγή. Ήταν τότε, που κατέβασα την εικόνα με το «πουλί» της χούντας και έγραψα στην πίσω όψη μια στροφή για την ελευθερία από τον «Δωδεκάλογο του Γύφτου». Αυτήν την όψη ανάρτησα στον τοίχο της αίθουσας κι ένας καθηγητής μου με κάρφωσε στην επιθεώρηση της μέσης εκπαίδευσης. Η ποινή που θέλησαν οι χουνταίοι ήταν η αποβολή μου από τη δημόσια εκπαίδευση της χώρας, αλλά με έσωσε ένας εξαίρετος άνθρωπος, ο γυμνασιάρχης Σόμπολος.
Γιατί επιλέξατε τη Νομική;
Δεν επέλεξα κατά κυριολεξία, γιατί ποτέ δεν είχα ερώτημα ή δίλημμα. Ήταν σαν να γεννήθηκα μαζί με την απόφαση για τη Νομική (χαμογελάει).
Τα μεταπολιτευτικά χρόνια ήταν έντονα χρόνια στα πανεπιστήμια. Πως τα αποτιμάτε σήμερα;
Ό,τι σημαδεύει τη νιότη σου είναι πανέμορφο. Αλλά, εδώ, μιλάμε για τα ανεξίτηλα χρώματα μιας μοναδικής έκρηξης. Η πολιτική απογειώνεται, τα στομωμένα από τη δικτατορία συναισθήματα μετατρέπονται σε έκρηξη ελευθερίας, δημοκρατίας και αισιοδοξίας. Τα αμφιθέατρα στα Πανεπιστήμια κατακλύζονται από χιλιάδες φοιτητές που συμμετέχουν σε μια πυρετώδη προετοιμασία για το μέλλον. Οι γενικές συνελεύσεις βουλιάζουν από ενθουσιώδεις φοιτητές και «ιστορικά διαβήματα». Στη γενική συνέλευση της Νομικής υπάρχει ακόμη μια πρωτοτυπία. Συχνά, έρχονται να μας ακούσουν φοιτητές και φοιτήτριες και από άλλες σχολές του Αριστοτελείου.
Μετά το τέλος της δεκαετίας του ΄80 τα πράγματα θα πάρουν διαφορετική τροπή.
Γιατί γίνατε ΠΑΣΟΚ;
Έζησα από παιδί τις μεγάλες μάχες της δημοκρατικής παράταξης. Τη μοίρα των ανθρώπων της σε δύσκολες στιγμές. Ο πατέρας μου ήταν προσωπικός φίλος με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Και η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ το 1974 ήταν μια μεγάλη συνάντηση γενεών και ιδεών. Θα ήταν αδύνατο να λείπω από αυτό το προσκλητήριο, πολύ περισσότερο που, όταν είσαι 18 χρονών, είναι ασυγκράτητη η νεανική ορμή, εφοδιασμένη και με τη στέρεη γνώση των ιδεών του δημοκρατικού σοσιαλισμού.
Η πρώτη σας ανάμνηση από τον Ανδρέα Παπανδρέου ποια ήταν;
Οι πρώτες απόμακρες αναμνήσεις μου είναι το 1965, πάνω στα γεγονότα της αποστασίας, όταν βρέθηκα με τον πατέρα και τη μητέρα μου στο Καστρί.
Η πρώτη στέρεη και συγκροτημένη ανάμνηση από τον Ανδρέα, είναι τον Σεπτέμβριο του 1974, αμέσως μετά την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, μόλις έχω τελειώσει τις εισαγωγικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο, στη συνάντησή μας και πάλι στο Καστρί, όπου με κάλεσε για να με γνωρίσει. Είχε προηγηθεί, προτού πέσει η δικτατορία, ο θάνατος του πατέρα μου και ήθελε να μου πει από κοντά δυο λόγια αγάπης για τον φίλο του, στην κηδεία του οποίου δεν μπορούσε να είναι, εξόριστος καθώς ήταν στο εξωτερικό. Σε αυτή τη συνάντηση μου είπε χαμογελώντας: «σύντομα θα πάρεις τη θέση του πατέρα σου».
Με τον Ανδρέα Παπανδρέου σε εκδήλωση του ΠΑΣΟΚ το 1977
Το 1981 εκλέγεστε βουλευτής στην Α’ Θεσσαλονίκης σε ηλικία μόλις 25 ετών. Θυμάστε κάτι από εκείνη την πρώτη προεκλογική μάχη;
Το ερώτημα είναι αν υπάρχει κάτι που μπορεί να ξεχνώ! Απίστευτη εποχή. Εποχή της ανάτασης και των ιδεών. Μπορούσες να αισθανθείς χιλιάδες προσδοκίες απελευθερωμένες στον αέρα. Ένας λαός που έσπαγε τα δεσμά του από τους μετεμφυλιακούς και δικτατορικούς καταναγκασμούς. Από την καρδιά μου εύχομαι στις νεότερες γενιές να ζήσουν μια τέτοια δική τους εποχή.
Διαλέγω μια στιγμή. Μιλάμε σε προεκλογική συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ στον Πράσινο Κήπο στην περιοχή της Ηλιούπολης, τρεις-τέσσερεις υποψήφιοι. Ο κόσμος έχει κατακλύσει το σύμπαν. Δεν μιλώ πρώτος. Αυτό μου δίνει την ευκαιρία να προσέξω ότι κάποιες κυρίες στο απέναντι πεζοδρόμιο συμμετέχουν στη συγκέντρωση, έχοντας στα πόδια τους μεγάλα χαρτόκουτα. Παραξενεύομαι. Μου λύνεται η απορία, όταν με καλούν να μιλήσω. Την ώρα που στέκομαι στο βήμα, απελευθερώνουν δεκάδες περιστέρια, υπό τα χειροκροτήματα του ενθουσιώδους πλήθους.
Ιστορική φωτογραφεία: το πρώτο προεδρείο της Βουλής μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ το 1981. Πρώτος από αριστερά ο Χάρης Καστανίδης, στη μέση ο Γιάννης Αλευράς
Επακολούθησε μια πολύ πλούσια κοινοβουλευτική πορεία, αλλά και η παρουσία σας σε πολλές κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Ποια υπουργική περίοδος ήταν για εσάς η πιο σημαντική;
Είναι εύκολο να διαλέξεις ένα κομμάτι της ζωής σου ή ένα τμήμα της πολιτικής σου προσπάθειας; Ιδιαίτερα, όταν το έργο που παράγεις δεν μπήκε ποτέ στην προκρούστεια κλίνη των συμβιβασμών και των εκπτώσεων;
Δεν μπορώ για παράδειγμα να διαλέξω ανάμεσα στην περίοδο που διαμόρφωσα το θεσμικό πλαίσιο για τον Συνήγορο του Πολίτη ως αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών το 1995 και στην περίοδο που εισηγήθηκα και ψήφισα το θεσμικό πλαίσιο κατά της διαφθοράς ως υπουργός Δικαιοσύνης την περίοδο 2009 με 2011.
Αν έκανα κάποια διάκριση, θα ήταν με κριτήριο τις δυσκολίες που συνάντησα, όταν βρέθηκα προ διλημμάτων και έπρεπε να υπερασπισθώ τις αρχές μου.
Δυο τέτοιες υπουργικές περίοδοι ήταν η θητεία μου στο υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, τις χρονιές 1996 και 1997 και η θητεία μου στο υπουργείο Εσωτερικών στο τέλος του 2011.
Ως υπουργός Μεταφορών ζήτησα κανόνες διαφάνειας στη διαχείριση των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών και έργων κι όταν διαπίστωσα υπαναχώρηση του πρωθυπουργού από το συμφωνημένο σχέδιο νόμου, υπέβαλα την παραίτησή μου.
Ως υπουργός Εσωτερικών, ενώ εισηγήθηκα την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το δεύτερο μνημόνιο και έτσι αποφάσισαν πρωθυπουργός, κυβέρνηση και κοινοβουλευτική ομάδα, υπήρξε υπαναχώρηση και παραίτηση του πρωθυπουργού μετά από πραξικοπηματικές ενέργειες μικρής μερίδας βουλευτών. Η διαφωνία μου για την τελική απόφαση Παπανδρέου οδηγεί σε σύγκρουση και τελικά στη διαγραφή μου τον Φεβρουάριο του 2012.
Στη Βουλή το 1984. Πρώτο πλάνο ο Χάρης Καστανίδης, στη μέση η Μελίνα Μερκούρη που ξεχωρίζει ενώ διακρίνεται μεταξύ των άλλων και ο Αντώνης Τρίτσης
Ως Κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ σε μια από τις σκληρές μάχες που έδωσε στο Κοινοβούλιο
Ζήσατε 6 προέδρους του ΠΑΣΟΚ. Θα ήθελα μια σύντομη αποτίμηση για τον καθένα.
Επιλέγω να μιλήσω μόνο για τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ανήκει στις σπάνιες εκείνες προσωπικότητες που μπορούν να αλλάξουν τη ροή της Ιστορίας και τη μοίρα της χώρας τους, κάνοντας πιο ανθρώπινη την πορεία του κόσμου.
Με τον σημερινό πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ καταγράφηκαν εσχάτως προβλήματα με αφορμή την απόφασή του να κρατήσει εδώ την έδρα. Τι συνέβη τελικά;
Όσα είχα να πω τα είπα στις δύο ανακοινώσεις μου. Επιτρέψτε μου να μην δαπανήσω ούτε μια επιπλέον λέξη για την απόφαση του κ. Ανδρουλάκη.
Αισθάνεστε αδικημένος;
Αισθάνομαι περήφανος για μια πολιτική διαδρομή που για πολλοστή φορά, μέσα στη διαδοχή των χρόνων, οι πολίτες της Θεσσαλονίκης επιβράβευσαν και τίμησαν με την ψήφο τους. Σε αυτούς και στους πολίτες της χώρας είμαι ευγνώμων. Αυτό αισθάνομαι.
Τι πρόβλημα δημιουργεί στο ΠΑΣΟΚ ότι δεν έχει βουλευτή στην Α’ Θεσσαλονίκης και ότι ο πρόεδρός του έχει και αυτόν τον ρόλο;
Αυτή τη στιγμή, οι πολίτες της Θεσσαλονίκης που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ δεν εκπροσωπούνται στην Βουλή από τον άνθρωπο που εκείνοι επέλεξαν, την ίδια στιγμή που η Αθήνα, με χαμηλότερα ποσοστά της Θεσσαλονίκης, εκπροσωπείται από 4 βουλευτές και το Ηράκλειο της Κρήτης – μιας περιφέρειας σημαντικά μικρότερης από την Θεσσαλονίκη - από 2 βουλευτές. Θεωρείτε ότι οι Θεσσαλονικείς δεν αισθάνονται προσβεβλημένοι από την συμπεριφορά του κ. Ανδρουλάκη;
Πως βλέπετε τον ΣΥΡΙΖΑ μετά την αποχώρηση του Αλέξη Τσίπρα; Θα βρει βηματισμό; Και με ποιον αρχηγό;
Ο ΣΥΡΙΖΑ περνά από βαθιά κρίση, αλλά είναι πολύ νωρίς να διατυπώσει κάποιος ασφαλή πρόβλεψη για το μέλλον του. Άλλωστε, οι διαδικασίες μετάβασης σε άλλη ηγεσία και σε άλλη εποχή μόλις ξεκίνησαν.
Τι φέρνει κατά τη γνώμη σας η δεύτερη εκλογική επικράτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη;
Η δεύτερη επικράτηση Μητσοτάκη δεν προοιωνίζεται κάτι θετικό για τη χώρα, ιδιαίτερα στα εθνικά μας θέματα. Παρατηρώ κάποιες νέες διατυπώσεις του πρωθυπουργού και του υπουργού των εξωτερικών που μου προκαλούν ανησυχία για το πως θα διαχειριστούν, έναντι της Τουρκίας, το θέμα των θαλασσίων ζωνών. Επί πλέον, η επιστροφή της Ευρώπης στους κανόνες του Συμφώνου Δημοσιονομικής Σταθερότητας θα επιφέρει αρνητικές οικονομικές εξελίξεις και στη χώρα μας.
Πάντως φαίνεται και από τις έρευνες ότι η σημερινή ΝΔ έχει διεισδύσει για τα καλά στο χώρο του κέντρου. Φταίει και το ΠΑΣΟΚ γι’ αυτό;
Η ΝΔ κατάφερε να κερδίσει ένα μέρος κεντρώων ψηφοφόρων στις πρόσφατες εθνικές εκλογές, λόγω της προβληματικής θέσης και του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ για την πιθανότητα σχηματισμού κυβέρνησης, άλλης από αυτήν της Δεξιάς. Οι πολίτες καταλάβαιναν από τις διατυπώσεις Τσίπρα και Ανδρουλάκη ότι η μόνη πιθανότητα σχηματισμού κυβέρνησης βρισκόταν στη μεριά του κ. Μητσοτάκη.
Ποιος πρέπει να είναι ο στόχος του ΠΑΣΟΚ σήμερα; Να γίνει στις επόμενες εκλογές αξιωματική αντιπολίτευση ή να διεκδικήσει κυβερνητικό ρόλο;
Προσώρας, στόχος των στελεχών του ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι ο ακριβής προσδιορισμός της ταυτότητάς του ως κόμματος του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Για να χρησιμοποιήσω πολιτικά υποδείγματα από την ιστορία του ευρωπαϊκού σοσιαλισμού, θα είναι πιο κοντά στο υπόδειγμα Μπλερ-Σρέντερ ή Παπανδρέου-Μιτεράν;
Με τι χαλαρώνει σήμερα ο Χάρης Καστανίδης;
Δεν κατάφερα να επιτύχω μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο (χαμογελάει).
Πέστε μας δύο πράγματα για τις τρεις γυναίκες της ζωής σας; Τη σύζυγο και τις δύο κόρες σας.
Με την Έλλη είμαστε μαζί από 18 χρονών και θεωρώ ότι είναι το πιο σημαντικό δώρο που μου έκανε η ζωή. Μετά προστέθηκαν η Λένα και η Μαργαρίτα, οι δύο κόρες μας, το μεθυστικό άρωμα της ζωής μας. Και αργότερα ήρθαν οι δύο εγγονοί μας, για να δώσουν αυτή τη μαγική αίσθηση της προέκτασης του εαυτού σου στο μέλλον.
Υπάρχει κάποιο πολιτικό mea culpa που θα λέγατε σήμερα; Για κάτι που έχετε μετανιώσει;
Αν μου ζητάτε να αξιολογήσω την πολιτική μου ζωή, θα σας έλεγα ότι τα ίδια ακριβώς πράγματα θα επέλεγα να κάνω.
Τι να περιμένουμε από τον Χάρη Καστανίδη το επόμενο διάστημα; ΠΑΣΟΚ τέλος ή όχι;
Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα πολύτιμο κομμάτι της θητείας μου στον κόσμο και αυτό δεν θα αλλάξει ούτε στο μέλλον.
Σκέφτεστε να καταγράψετε τις εμπειρίες σας σε κάποιο βιβλίο;
Αργότερα, μπορεί...
Σε τρεις μήνες θα έχουμε αυτοδιοικητικές εκλογές. Υπάρχουν προσδοκίες για κάτι καλό στον κεντρικό δήμο;
Μια ευχή θέλω μόνο να εκφράσω. Ο δήμαρχος που θα εκλεγεί και η πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου να αγαπούν πραγματικά – και όχι μόνο στα λόγια - την πόλη. Αυτή η πόλη χρειάζεται ένα όραμα, χρειάζεται καθημερινή φροντίδα και ανιδιοτελή αφοσίωση.
Τι χρειάζεται σήμερα κατά τη γνώμη σας η Θεσσαλονίκη; Τι θα κάνατε για την πόλη αν είχατε το μαγικό ραβδί;
Η Θεσσαλονίκη δεν χρειάζεται ούτε μαγικό ραβδί ούτε ασύνδετη μετρολογία, κάτι που συμβαίνει δεκαετίες τώρα.
Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται μια γενική σύλληψη για την ταυτότητά της και ένα συνολικό σχέδιο για το μέλλον της. Θα είναι π.χ. εκπαιδευτικό κέντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αφού διαθέτει τρία πανεπιστήμια και με βάση αυτό θα ανασχεδιασθεί όλο το μέλλον της ή θα είναι ένα κέντρο τουρισμού, με ιδιαίτερη έμφαση στον συνεδριακό, θρησκευτικό και ιαματικό τουρισμό;
Πιθανόν και τα δύο. Ανάλογα με την απάντηση, εφαρμόζεις συγκεκριμένο σχέδιο.
Τελειώνουμε με μια ερώτηση των ημερών. Είναι ημέρες πυρκαγιών, που η Ελλάδα καίγεται και αυτό δημιουργεί και στον κόσμο μεγάλη ανησυχία. Έχετε μια μεγάλη εμπειρία από διοίκηση, τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για να μπορέσουμε στο μέλλον και αφού σβήσουν οι πυρκαγιές να αντιμετωπισθεί αυτό το φαινόμενο καλύτερα; Και από την πλευρά της πολιτείας, αλλά και από την πλευρά των πολιτών;
Κατ΄ αρχάς να παρατηρήσω ότι το πρόβλημα της οικολογικής καταστροφής στην Ελλάδα εξαιτίας των πυρκαγιών και κυρίως τα τελευταία χρόνια λόγω και της κλιματικής αλλαγής που συντελείται είναι τεράστιο. Παρά το γεγονός ότι όλοι υποπτευόμαστε ότι κάτι αρνητικό θα συμβεί στη διάρκεια των θερινών μηνών, ωστόσο δε φαίνεται να έχει διδαχθεί ο πολιτικός κόσμος από λάθη και παραλείψεις. Μου έκανε εντύπωση ότι πριν από πολύ λίγο καιρό ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης διαβεβαίωνε τους Έλληνες πολίτες ότι ο κρατικός μηχανισμός είναι απολύτως έτοιμος για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο των πυρκαγιών.
Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή καίγεται και αποδεικνύεται ότι ο μηχανισμός δε λειτούργησε ούτε προληπτικά -όπως δείχνει και η ομολογία ότι δεν υπήρχαν αντιπυρικές ζώνες στις καιόμενες περιοχές- αλλά ούτε και κατασταλτικά πέραν του θέματος των ανθρωπίνων ζωών που κατάφερε να κατοχυρώσει και δεν ήταν ικανός να επιφέρει αποτελέσματα και μάλιστα γρήγορα. Αυτό που κατά την κρίση μου χρειάζεται είναι να υπάρξει ένα εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης των πυρκαγιών που θα είναι αποτέλεσμα διακομματικής συνεννόησης. Να μην επιλέγει κάθε φορά όποια κυβέρνηση να σχεδιάζει από υπουργό σε υπουργό και από κυβέρνηση σε κυβέρνηση διαφορετικά. Ο κίνδυνος είναι μεγάλος.
Θυμηθείτε ότι ο καθηγητής Λέκκας ειδικά για την Αττική και μετά τις τελευταίες πυρκαγιές φοβάται ότι κινδυνεύει με κατάρρευση όλο το οικοσύστημα της Αττικής. Συνεπώς αν πρέπει και επιστημονικά και πολιτικά να δώσουμε μια έγκαιρη απάντηση η μόνη λύση είναι ένας εθνικός σχεδιασμός και στο σκέλος της πρόληψης και στο σκέλος της καταστολής των πυρκαγιών, με κύριο δε μέσο την πλήρη οργανωτική αναδιάταξη στον κρατικό μηχανισμό. Ένα θέμα που πρέπει να λυθεί είναι οι αλληλεπικαλύψεις μεταξύ διαφόρων υπηρεσιών, από το επίπεδο του δήμου μέχρι το επίπεδο της κεντρικής διοίκησης. Αυτά πρέπει να αντιμετωπισθούν μόνο με διακομματική συνεννόηση και με μια τελική συμφωνία όλου του πολιτικού κόσμου για το πως θα δρα το κράτος κυρίως για να μην συμβαίνουν τέτοιες καταστροφές.
22/07/2023 08:00
15/07/2023 08:00
08/07/2023 08:10
05/08/2023 08:00
Φωτογραφίες προσωπικό αρχείο Χάρη Καστανίδη
Πρωινό καφέ με ποντιακή πίτα ήπιαμε σήμερα. Στο φιλόξενο πολιτικό γραφείο του Χάρη Καστανίδη, του ανθρώπου που στη wikipedia θα μπορούσε να εμφανίζεται δίπλα στο λήμμα ΠΑΣΟΚ.
Γιος του βουλευτή Κοζάνης και προσωπικού φίλου του Ανδρέα Παπανδρέου Γιώργου Καστανίδη εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής το 1981 σε ηλικία μόλις 25 ετών. Όμως η πρώτη πολιτική σκηνή που μάς διηγήθηκε αφορούσε στην πρώτη του συνάντηση με τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ στο Καστρί το 1974. Θυμήθηκε τα παιδικά χρόνια στο πατρικό του σπίτι στη Φλέμινγκ, τους δεκαπενταύγουστους στην Πλατανιά Κοζάνης, το αγαπημένο του τραγούδι («Argus» των Wishbone Ash), αλλά και τα έντονα και πολιτικοποιημένα φοιτητικά χρόνια στα αμφιθέατρα της Νομικής.
Έφερε στη μνήμη του τις πρώτες εκλογές του 1981 όταν και εκλέχτηκε βουλευτής και τα περιστέρια που άφησαν να πετάξουν κάποιες κυρίες σε μια προεκλογική συγκέντρωση στην Ηλιούπολη, τις πολλές κι συχνά δύσκολες υπουργικές στιγμές, αλλά και τα πιο πρόσφατα, όταν ο Νίκος Ανδρουλάκης αποφάσισε να πάρει αυτός την έδρα και να τον αφήσει εκτός Βουλής. «Όσα είχα να πω τα είπα στις δύο ανακοινώσεις μου. Επιτρέψτε μου να μην δαπανήσω ούτε μια επιπλέον λέξη για την απόφαση του κ. Ανδρουλάκη», ήταν η απάντησή του, ενώ δήλωσε περήφανος «για μια πολιτική διαδρομή που για πολλοστή φορά, μέσα στη διαδοχή των χρόνων, οι πολίτες της Θεσσαλονίκης επιβράβευσαν και τίμησαν με την ψήφο τους».
Όσο για το αν δημιουργεί πρόβλημα στο ΠΑΣΟΚ η απουσία τοπικού βουλευτή στη Θεσσαλονίκη επισημαίνει ότι «αυτή τη στιγμή οι πολίτες της Θεσσαλονίκης που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ δεν εκπροσωπούνται στην Βουλή από τον άνθρωπο που εκείνοι επέλεξαν. Την ίδια στιγμή η Αθήνα, με χαμηλότερα ποσοστά της Θεσσαλονίκης, εκπροσωπείται από 4 βουλευτές και το Ηράκλειο της Κρήτης – μιας περιφέρειας σημαντικά μικρότερης από την Θεσσαλονίκη - από 2 βουλευτές. Θεωρείτε ότι οι Θεσσαλονικείς δεν αισθάνονται προσβεβλημένοι από την συμπεριφορά του κ. Ανδρουλάκη;»
Πίνετε πρωινό καφέ;
Έτσι ξεκινάει η μέρα (γελάει).
Τι είδους και πότε;
Συνήθως εσπρέσσο ή βαρύγλυκο ελληνικό. Γύρω στις 7.30 το πρωί.
Γεννηθήκατε στη Θεσσαλονίκη, σε οικογένεια με μεγάλη πολιτική παράδοση. Τι θυμάστε ποιο έντονα από το οικογενειακό τραπέζι;
Πολύ μικρός, λίγες φορές θυμάμαι όλη την οικογένεια στο τραπέζι. Συνήθως, έλειπε ο πατέρας μου, καθώς έπρεπε να μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα για την άσκηση των κοινοβουλευτικών καθηκόντων του, στην Κοζάνη που ήταν η εκλογική του περιφέρεια και στη Θεσσαλονίκη, που ήταν το σπίτι μας.
Αργότερα, στη διάρκεια της δικτατορίας, το κενό και η απουσία έγιναν εντονότερα. Εξορία, δύο στρατοδικεία του πατέρα για αντίσταση κατά της αρχής, βαρύ έμφραγμα. Ένας αδιόρατος φόβος για το απροσδόκητο βάραινε ανάμεσά μας. Αυτή η σκιά ήταν καθοριστική, μια μελαγχολία του μοιραίου. Και συνέβη τον Γενάρη του 1974.
Η βιβλιοθήκη στο γραφείο του. Δίπλα η φωτογραφία του πατέρα του Γιώργου Καστανίδη
Η μαμά δασκάλα, ο πατέρας βουλευτής της Ένωσης Κέντρου. Πόσο σας επηρέασε αυτό στη διαμόρφωση του χαρακτήρα σας;
Η μητέρα μου, Ελένη, δεν ήταν απλώς δασκάλα. Ήταν η «κόκκινη δασκάλα», σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό της χούντας. Ο πατέρας μου, Γιώργος, ήταν το υπόδειγμα ενός αφοσιωμένου στη Δημοκρατία και τη Δικαιοσύνη ιδεολόγου, ανθρώπου έντιμου και ασυμβίβαστου.
Αν έχεις μπροστά σου δυο παραδείγματα ζωής, δεν μένεις ανέπαφος. Σφραγίζεσαι. Μένει ανεξίτηλο το αποτύπωμα των γονέων και σε δεσμεύει να προσπαθήσεις να γίνεις καλύτερός τους.
Η σχέση με την Κοζάνη, απ’ όπου και η καταγωγή του πατέρα σας;
Στην Πλατανιά, το χωριό απ’ όπου καταγόταν ο πατέρας μου, εξακολουθεί να υπάρχει το σπίτι των προσφύγων παππούδων μου, ξαναφτιαγμένο στην πορεία των χρόνων. Τους δεκαπενταύγουστους, συνηθίζουμε όλη η οικογένεια να είμαστε εκεί. Γιορτάζει η εκκλησία του χωριού και βρίσκουμε την ευκαιρία να ανάψουμε το καντήλι των αγαπημένων μας. Διατηρούμε, όμως, τους δεσμούς και με όλο τον νομό.
Τα παιδικά χρόνια στη Θεσσαλονίκη πως ήταν; Τι θυμάστε;
Γεννήθηκα στην Ηπείρου, στην περιοχή της Αγίας Τριάδας, αλλά μεγάλωσα στη Βασιλίσσης Όλγας, στο ύψος της Φλέμινγκ. Θυμάμαι τις «μεγάλες ποδοσφαιρικές μάχες» που δίναμε, φίλοι και συμμαθητές, στην μεγάλη αλάνα πίσω από το σπίτι, εκεί που τώρα είναι ο ιερός ναός Κυρίλλου και Μεθοδίου. Τότε η εκκλησία δεν υπήρχε. Θυμάμαι, ακόμη, με χαμόγελο, τα πρώτα βήματα που κάναμε στο άκουσμα του ροκ με τον Γιώργο Δημητριάδη. Τα σπίτια μας ήταν δίπλα. Ένα μακρύ ταξίδι με τις ροκ μπάντες της εποχής και κορωνίδα το “Argus” των Wishbone Ash (χαμογελάει).
Σε ποιο δημοτικό και ποιο γυμνάσιο φοιτήσατε;
Αρχικά, ήμουν μαθητής στο 32ο δημοτικό σχολείο στην Περδίκκα, αλλά την τελευταία τάξη την τελείωσα στο 67ο σχολείο, στην Ξηροκρήνη, όπου είχαμε μετακομίσει με την μητέρα μας, στο σπίτι της γιαγιάς, όσο ο πατέρας μου ήταν εξόριστος στην Φολέγανδρο. Μετά από τον πρώτη τάξη στο ΣΤ΄ Γυμνάσιο, φοίτησα στο Α΄ Γυμνάσιο Αρρένων.
Καλός μαθητής;
Αν με το καλός μαθητής εννοείτε τους βαθμούς μου, ναι, έπαιρνα «άριστα». Αν εννοείτε την διαγωγή μου, σύμφωνα με το «ελληνοχριστιανικόν» πνεύμα της εποχής, τότε να σας ενημερώσω ότι κάποια φορά πήρα «κοσμία» και όχι «κοσμιοτάτη» διαγωγή. Ήταν τότε, που κατέβασα την εικόνα με το «πουλί» της χούντας και έγραψα στην πίσω όψη μια στροφή για την ελευθερία από τον «Δωδεκάλογο του Γύφτου». Αυτήν την όψη ανάρτησα στον τοίχο της αίθουσας κι ένας καθηγητής μου με κάρφωσε στην επιθεώρηση της μέσης εκπαίδευσης. Η ποινή που θέλησαν οι χουνταίοι ήταν η αποβολή μου από τη δημόσια εκπαίδευση της χώρας, αλλά με έσωσε ένας εξαίρετος άνθρωπος, ο γυμνασιάρχης Σόμπολος.
Γιατί επιλέξατε τη Νομική;
Δεν επέλεξα κατά κυριολεξία, γιατί ποτέ δεν είχα ερώτημα ή δίλημμα. Ήταν σαν να γεννήθηκα μαζί με την απόφαση για τη Νομική (χαμογελάει).
Τα μεταπολιτευτικά χρόνια ήταν έντονα χρόνια στα πανεπιστήμια. Πως τα αποτιμάτε σήμερα;
Ό,τι σημαδεύει τη νιότη σου είναι πανέμορφο. Αλλά, εδώ, μιλάμε για τα ανεξίτηλα χρώματα μιας μοναδικής έκρηξης. Η πολιτική απογειώνεται, τα στομωμένα από τη δικτατορία συναισθήματα μετατρέπονται σε έκρηξη ελευθερίας, δημοκρατίας και αισιοδοξίας. Τα αμφιθέατρα στα Πανεπιστήμια κατακλύζονται από χιλιάδες φοιτητές που συμμετέχουν σε μια πυρετώδη προετοιμασία για το μέλλον. Οι γενικές συνελεύσεις βουλιάζουν από ενθουσιώδεις φοιτητές και «ιστορικά διαβήματα». Στη γενική συνέλευση της Νομικής υπάρχει ακόμη μια πρωτοτυπία. Συχνά, έρχονται να μας ακούσουν φοιτητές και φοιτήτριες και από άλλες σχολές του Αριστοτελείου.
Μετά το τέλος της δεκαετίας του ΄80 τα πράγματα θα πάρουν διαφορετική τροπή.
Γιατί γίνατε ΠΑΣΟΚ;
Έζησα από παιδί τις μεγάλες μάχες της δημοκρατικής παράταξης. Τη μοίρα των ανθρώπων της σε δύσκολες στιγμές. Ο πατέρας μου ήταν προσωπικός φίλος με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Και η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ το 1974 ήταν μια μεγάλη συνάντηση γενεών και ιδεών. Θα ήταν αδύνατο να λείπω από αυτό το προσκλητήριο, πολύ περισσότερο που, όταν είσαι 18 χρονών, είναι ασυγκράτητη η νεανική ορμή, εφοδιασμένη και με τη στέρεη γνώση των ιδεών του δημοκρατικού σοσιαλισμού.
Η πρώτη σας ανάμνηση από τον Ανδρέα Παπανδρέου ποια ήταν;
Οι πρώτες απόμακρες αναμνήσεις μου είναι το 1965, πάνω στα γεγονότα της αποστασίας, όταν βρέθηκα με τον πατέρα και τη μητέρα μου στο Καστρί.
Η πρώτη στέρεη και συγκροτημένη ανάμνηση από τον Ανδρέα, είναι τον Σεπτέμβριο του 1974, αμέσως μετά την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, μόλις έχω τελειώσει τις εισαγωγικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο, στη συνάντησή μας και πάλι στο Καστρί, όπου με κάλεσε για να με γνωρίσει. Είχε προηγηθεί, προτού πέσει η δικτατορία, ο θάνατος του πατέρα μου και ήθελε να μου πει από κοντά δυο λόγια αγάπης για τον φίλο του, στην κηδεία του οποίου δεν μπορούσε να είναι, εξόριστος καθώς ήταν στο εξωτερικό. Σε αυτή τη συνάντηση μου είπε χαμογελώντας: «σύντομα θα πάρεις τη θέση του πατέρα σου».
Με τον Ανδρέα Παπανδρέου σε εκδήλωση του ΠΑΣΟΚ το 1977
Το 1981 εκλέγεστε βουλευτής στην Α’ Θεσσαλονίκης σε ηλικία μόλις 25 ετών. Θυμάστε κάτι από εκείνη την πρώτη προεκλογική μάχη;
Το ερώτημα είναι αν υπάρχει κάτι που μπορεί να ξεχνώ! Απίστευτη εποχή. Εποχή της ανάτασης και των ιδεών. Μπορούσες να αισθανθείς χιλιάδες προσδοκίες απελευθερωμένες στον αέρα. Ένας λαός που έσπαγε τα δεσμά του από τους μετεμφυλιακούς και δικτατορικούς καταναγκασμούς. Από την καρδιά μου εύχομαι στις νεότερες γενιές να ζήσουν μια τέτοια δική τους εποχή.
Διαλέγω μια στιγμή. Μιλάμε σε προεκλογική συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ στον Πράσινο Κήπο στην περιοχή της Ηλιούπολης, τρεις-τέσσερεις υποψήφιοι. Ο κόσμος έχει κατακλύσει το σύμπαν. Δεν μιλώ πρώτος. Αυτό μου δίνει την ευκαιρία να προσέξω ότι κάποιες κυρίες στο απέναντι πεζοδρόμιο συμμετέχουν στη συγκέντρωση, έχοντας στα πόδια τους μεγάλα χαρτόκουτα. Παραξενεύομαι. Μου λύνεται η απορία, όταν με καλούν να μιλήσω. Την ώρα που στέκομαι στο βήμα, απελευθερώνουν δεκάδες περιστέρια, υπό τα χειροκροτήματα του ενθουσιώδους πλήθους.
Ιστορική φωτογραφεία: το πρώτο προεδρείο της Βουλής μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ το 1981. Πρώτος από αριστερά ο Χάρης Καστανίδης, στη μέση ο Γιάννης Αλευράς
Επακολούθησε μια πολύ πλούσια κοινοβουλευτική πορεία, αλλά και η παρουσία σας σε πολλές κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Ποια υπουργική περίοδος ήταν για εσάς η πιο σημαντική;
Είναι εύκολο να διαλέξεις ένα κομμάτι της ζωής σου ή ένα τμήμα της πολιτικής σου προσπάθειας; Ιδιαίτερα, όταν το έργο που παράγεις δεν μπήκε ποτέ στην προκρούστεια κλίνη των συμβιβασμών και των εκπτώσεων;
Δεν μπορώ για παράδειγμα να διαλέξω ανάμεσα στην περίοδο που διαμόρφωσα το θεσμικό πλαίσιο για τον Συνήγορο του Πολίτη ως αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών το 1995 και στην περίοδο που εισηγήθηκα και ψήφισα το θεσμικό πλαίσιο κατά της διαφθοράς ως υπουργός Δικαιοσύνης την περίοδο 2009 με 2011.
Αν έκανα κάποια διάκριση, θα ήταν με κριτήριο τις δυσκολίες που συνάντησα, όταν βρέθηκα προ διλημμάτων και έπρεπε να υπερασπισθώ τις αρχές μου.
Δυο τέτοιες υπουργικές περίοδοι ήταν η θητεία μου στο υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, τις χρονιές 1996 και 1997 και η θητεία μου στο υπουργείο Εσωτερικών στο τέλος του 2011.
Ως υπουργός Μεταφορών ζήτησα κανόνες διαφάνειας στη διαχείριση των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών και έργων κι όταν διαπίστωσα υπαναχώρηση του πρωθυπουργού από το συμφωνημένο σχέδιο νόμου, υπέβαλα την παραίτησή μου.
Ως υπουργός Εσωτερικών, ενώ εισηγήθηκα την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το δεύτερο μνημόνιο και έτσι αποφάσισαν πρωθυπουργός, κυβέρνηση και κοινοβουλευτική ομάδα, υπήρξε υπαναχώρηση και παραίτηση του πρωθυπουργού μετά από πραξικοπηματικές ενέργειες μικρής μερίδας βουλευτών. Η διαφωνία μου για την τελική απόφαση Παπανδρέου οδηγεί σε σύγκρουση και τελικά στη διαγραφή μου τον Φεβρουάριο του 2012.
Στη Βουλή το 1984. Πρώτο πλάνο ο Χάρης Καστανίδης, στη μέση η Μελίνα Μερκούρη που ξεχωρίζει ενώ διακρίνεται μεταξύ των άλλων και ο Αντώνης Τρίτσης
Ως Κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ σε μια από τις σκληρές μάχες που έδωσε στο Κοινοβούλιο
Ζήσατε 6 προέδρους του ΠΑΣΟΚ. Θα ήθελα μια σύντομη αποτίμηση για τον καθένα.
Επιλέγω να μιλήσω μόνο για τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ανήκει στις σπάνιες εκείνες προσωπικότητες που μπορούν να αλλάξουν τη ροή της Ιστορίας και τη μοίρα της χώρας τους, κάνοντας πιο ανθρώπινη την πορεία του κόσμου.
Με τον σημερινό πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ καταγράφηκαν εσχάτως προβλήματα με αφορμή την απόφασή του να κρατήσει εδώ την έδρα. Τι συνέβη τελικά;
Όσα είχα να πω τα είπα στις δύο ανακοινώσεις μου. Επιτρέψτε μου να μην δαπανήσω ούτε μια επιπλέον λέξη για την απόφαση του κ. Ανδρουλάκη.
Αισθάνεστε αδικημένος;
Αισθάνομαι περήφανος για μια πολιτική διαδρομή που για πολλοστή φορά, μέσα στη διαδοχή των χρόνων, οι πολίτες της Θεσσαλονίκης επιβράβευσαν και τίμησαν με την ψήφο τους. Σε αυτούς και στους πολίτες της χώρας είμαι ευγνώμων. Αυτό αισθάνομαι.
Τι πρόβλημα δημιουργεί στο ΠΑΣΟΚ ότι δεν έχει βουλευτή στην Α’ Θεσσαλονίκης και ότι ο πρόεδρός του έχει και αυτόν τον ρόλο;
Αυτή τη στιγμή, οι πολίτες της Θεσσαλονίκης που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ δεν εκπροσωπούνται στην Βουλή από τον άνθρωπο που εκείνοι επέλεξαν, την ίδια στιγμή που η Αθήνα, με χαμηλότερα ποσοστά της Θεσσαλονίκης, εκπροσωπείται από 4 βουλευτές και το Ηράκλειο της Κρήτης – μιας περιφέρειας σημαντικά μικρότερης από την Θεσσαλονίκη - από 2 βουλευτές. Θεωρείτε ότι οι Θεσσαλονικείς δεν αισθάνονται προσβεβλημένοι από την συμπεριφορά του κ. Ανδρουλάκη;
Πως βλέπετε τον ΣΥΡΙΖΑ μετά την αποχώρηση του Αλέξη Τσίπρα; Θα βρει βηματισμό; Και με ποιον αρχηγό;
Ο ΣΥΡΙΖΑ περνά από βαθιά κρίση, αλλά είναι πολύ νωρίς να διατυπώσει κάποιος ασφαλή πρόβλεψη για το μέλλον του. Άλλωστε, οι διαδικασίες μετάβασης σε άλλη ηγεσία και σε άλλη εποχή μόλις ξεκίνησαν.
Τι φέρνει κατά τη γνώμη σας η δεύτερη εκλογική επικράτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη;
Η δεύτερη επικράτηση Μητσοτάκη δεν προοιωνίζεται κάτι θετικό για τη χώρα, ιδιαίτερα στα εθνικά μας θέματα. Παρατηρώ κάποιες νέες διατυπώσεις του πρωθυπουργού και του υπουργού των εξωτερικών που μου προκαλούν ανησυχία για το πως θα διαχειριστούν, έναντι της Τουρκίας, το θέμα των θαλασσίων ζωνών. Επί πλέον, η επιστροφή της Ευρώπης στους κανόνες του Συμφώνου Δημοσιονομικής Σταθερότητας θα επιφέρει αρνητικές οικονομικές εξελίξεις και στη χώρα μας.
Πάντως φαίνεται και από τις έρευνες ότι η σημερινή ΝΔ έχει διεισδύσει για τα καλά στο χώρο του κέντρου. Φταίει και το ΠΑΣΟΚ γι’ αυτό;
Η ΝΔ κατάφερε να κερδίσει ένα μέρος κεντρώων ψηφοφόρων στις πρόσφατες εθνικές εκλογές, λόγω της προβληματικής θέσης και του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ για την πιθανότητα σχηματισμού κυβέρνησης, άλλης από αυτήν της Δεξιάς. Οι πολίτες καταλάβαιναν από τις διατυπώσεις Τσίπρα και Ανδρουλάκη ότι η μόνη πιθανότητα σχηματισμού κυβέρνησης βρισκόταν στη μεριά του κ. Μητσοτάκη.
Ποιος πρέπει να είναι ο στόχος του ΠΑΣΟΚ σήμερα; Να γίνει στις επόμενες εκλογές αξιωματική αντιπολίτευση ή να διεκδικήσει κυβερνητικό ρόλο;
Προσώρας, στόχος των στελεχών του ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι ο ακριβής προσδιορισμός της ταυτότητάς του ως κόμματος του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Για να χρησιμοποιήσω πολιτικά υποδείγματα από την ιστορία του ευρωπαϊκού σοσιαλισμού, θα είναι πιο κοντά στο υπόδειγμα Μπλερ-Σρέντερ ή Παπανδρέου-Μιτεράν;
Με τι χαλαρώνει σήμερα ο Χάρης Καστανίδης;
Δεν κατάφερα να επιτύχω μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο (χαμογελάει).
Πέστε μας δύο πράγματα για τις τρεις γυναίκες της ζωής σας; Τη σύζυγο και τις δύο κόρες σας.
Με την Έλλη είμαστε μαζί από 18 χρονών και θεωρώ ότι είναι το πιο σημαντικό δώρο που μου έκανε η ζωή. Μετά προστέθηκαν η Λένα και η Μαργαρίτα, οι δύο κόρες μας, το μεθυστικό άρωμα της ζωής μας. Και αργότερα ήρθαν οι δύο εγγονοί μας, για να δώσουν αυτή τη μαγική αίσθηση της προέκτασης του εαυτού σου στο μέλλον.
Υπάρχει κάποιο πολιτικό mea culpa που θα λέγατε σήμερα; Για κάτι που έχετε μετανιώσει;
Αν μου ζητάτε να αξιολογήσω την πολιτική μου ζωή, θα σας έλεγα ότι τα ίδια ακριβώς πράγματα θα επέλεγα να κάνω.
Τι να περιμένουμε από τον Χάρη Καστανίδη το επόμενο διάστημα; ΠΑΣΟΚ τέλος ή όχι;
Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα πολύτιμο κομμάτι της θητείας μου στον κόσμο και αυτό δεν θα αλλάξει ούτε στο μέλλον.
Σκέφτεστε να καταγράψετε τις εμπειρίες σας σε κάποιο βιβλίο;
Αργότερα, μπορεί...
Σε τρεις μήνες θα έχουμε αυτοδιοικητικές εκλογές. Υπάρχουν προσδοκίες για κάτι καλό στον κεντρικό δήμο;
Μια ευχή θέλω μόνο να εκφράσω. Ο δήμαρχος που θα εκλεγεί και η πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου να αγαπούν πραγματικά – και όχι μόνο στα λόγια - την πόλη. Αυτή η πόλη χρειάζεται ένα όραμα, χρειάζεται καθημερινή φροντίδα και ανιδιοτελή αφοσίωση.
Τι χρειάζεται σήμερα κατά τη γνώμη σας η Θεσσαλονίκη; Τι θα κάνατε για την πόλη αν είχατε το μαγικό ραβδί;
Η Θεσσαλονίκη δεν χρειάζεται ούτε μαγικό ραβδί ούτε ασύνδετη μετρολογία, κάτι που συμβαίνει δεκαετίες τώρα.
Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται μια γενική σύλληψη για την ταυτότητά της και ένα συνολικό σχέδιο για το μέλλον της. Θα είναι π.χ. εκπαιδευτικό κέντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αφού διαθέτει τρία πανεπιστήμια και με βάση αυτό θα ανασχεδιασθεί όλο το μέλλον της ή θα είναι ένα κέντρο τουρισμού, με ιδιαίτερη έμφαση στον συνεδριακό, θρησκευτικό και ιαματικό τουρισμό;
Πιθανόν και τα δύο. Ανάλογα με την απάντηση, εφαρμόζεις συγκεκριμένο σχέδιο.
Τελειώνουμε με μια ερώτηση των ημερών. Είναι ημέρες πυρκαγιών, που η Ελλάδα καίγεται και αυτό δημιουργεί και στον κόσμο μεγάλη ανησυχία. Έχετε μια μεγάλη εμπειρία από διοίκηση, τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για να μπορέσουμε στο μέλλον και αφού σβήσουν οι πυρκαγιές να αντιμετωπισθεί αυτό το φαινόμενο καλύτερα; Και από την πλευρά της πολιτείας, αλλά και από την πλευρά των πολιτών;
Κατ΄ αρχάς να παρατηρήσω ότι το πρόβλημα της οικολογικής καταστροφής στην Ελλάδα εξαιτίας των πυρκαγιών και κυρίως τα τελευταία χρόνια λόγω και της κλιματικής αλλαγής που συντελείται είναι τεράστιο. Παρά το γεγονός ότι όλοι υποπτευόμαστε ότι κάτι αρνητικό θα συμβεί στη διάρκεια των θερινών μηνών, ωστόσο δε φαίνεται να έχει διδαχθεί ο πολιτικός κόσμος από λάθη και παραλείψεις. Μου έκανε εντύπωση ότι πριν από πολύ λίγο καιρό ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης διαβεβαίωνε τους Έλληνες πολίτες ότι ο κρατικός μηχανισμός είναι απολύτως έτοιμος για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο των πυρκαγιών.
Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή καίγεται και αποδεικνύεται ότι ο μηχανισμός δε λειτούργησε ούτε προληπτικά -όπως δείχνει και η ομολογία ότι δεν υπήρχαν αντιπυρικές ζώνες στις καιόμενες περιοχές- αλλά ούτε και κατασταλτικά πέραν του θέματος των ανθρωπίνων ζωών που κατάφερε να κατοχυρώσει και δεν ήταν ικανός να επιφέρει αποτελέσματα και μάλιστα γρήγορα. Αυτό που κατά την κρίση μου χρειάζεται είναι να υπάρξει ένα εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης των πυρκαγιών που θα είναι αποτέλεσμα διακομματικής συνεννόησης. Να μην επιλέγει κάθε φορά όποια κυβέρνηση να σχεδιάζει από υπουργό σε υπουργό και από κυβέρνηση σε κυβέρνηση διαφορετικά. Ο κίνδυνος είναι μεγάλος.
Θυμηθείτε ότι ο καθηγητής Λέκκας ειδικά για την Αττική και μετά τις τελευταίες πυρκαγιές φοβάται ότι κινδυνεύει με κατάρρευση όλο το οικοσύστημα της Αττικής. Συνεπώς αν πρέπει και επιστημονικά και πολιτικά να δώσουμε μια έγκαιρη απάντηση η μόνη λύση είναι ένας εθνικός σχεδιασμός και στο σκέλος της πρόληψης και στο σκέλος της καταστολής των πυρκαγιών, με κύριο δε μέσο την πλήρη οργανωτική αναδιάταξη στον κρατικό μηχανισμό. Ένα θέμα που πρέπει να λυθεί είναι οι αλληλεπικαλύψεις μεταξύ διαφόρων υπηρεσιών, από το επίπεδο του δήμου μέχρι το επίπεδο της κεντρικής διοίκησης. Αυτά πρέπει να αντιμετωπισθούν μόνο με διακομματική συνεννόηση και με μια τελική συμφωνία όλου του πολιτικού κόσμου για το πως θα δρα το κράτος κυρίως για να μην συμβαίνουν τέτοιες καταστροφές.
ΣΧΟΛΙΑ