ΑΠΟΨΕΙΣ

Η εκλογική διαδικασία ολοκληρώθηκε, η χώρα έχει μία νέα κυβέρνηση και η εξωτερική της πολιτική επηρεάζεται από ένα σύνολο παραμέτρων που αξίζει να εξετασθούν:

1. Ο υποκειμενικός παράγων: Το βασικό δίδυμο της εξωτερικής πολιτικής συγκροτείται από τον νέο υπουργό Γιώργο Γεραπετρίτη, εξ απορρήτων του κ. Μητσοτάκη και βασικού συμβούλου του στο Μέγαρο Μαξίμου την προηγούμενη τετραετία και την κ. Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου διπλωμάτη καριέρας, πρέσβη, μέχρι σήμερα, της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον. Ο κ. Γεραπετρίτης, σύμφωνα με δημοσιεύματα αναλαμβάνει το υπουργείο ως τις εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο οπότε και θα ορισθεί Επίτροπος της Ελλάδας στην ΕΕ. Οπότε τα καθήκοντα του υπουργού θα αναλάβει η κ. Παπαδοπούλου η οποία επηρέαζε τις εσωτερικές-και πολιτικές- επιλογές του υπουργείου και όσο ήταν πρέσβης στην αμερικανική πρωτεύουσα. 

Η κ. Παπαδοπούλου είναι από τα πλέον έμπιστα πρόσωπα της οικογένειας Μητσοτάκη. Διατηρούσε άριστες σχέσεις και με την κ. Ντόρα Μπακογιάννη. Εξαιτίας των σχέσεών της αυτών βρέθηκε με δυσμενή, όπως θεωρήθηκε, μετάθεση στα Σκόπια την περίοδο 2007-2012. Ουσιαστικά, το υπουργείο Εξωτερικών βρίσκεται στον απόλυτο έλεγχο του κ. Μητσοτάκη, κάτι αναμενόμενο ενόψει των διαβουλεύσεων για έναρξη ελληνοτουρκικού διαλόγου που θα δρομολογήσει λεπτές και, ίσως, επικίνδυνες για τα εθνικά συμφέροντα, εξελίξεις στις σχέσεις των δύο χωρών. 

Ο κ. Γεραπετρίτης επικρίνεται στα δημοσιεύματα του διαδικτύου για την δήλωσή του την περίοδο που το Ορούτς Ρέις καταπατούσε ελληνικά δικαιώματα και κυριαρχία, ότι η κόκκινη γραμμή της Αθήνας είναι τα 6 ναυτικά μίλια και όχι τα όσα δυνάμει, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, δικαιούται. Την επίμαχη περίοδο με το Ορούτς Ρέις, παραβιάσθηκε και η γραμμή αυτή (των 6 νμ) με την κυβέρνηση να αποδύεται σε ένα ρεσιτάλ χειραγώγησης της πληροφόρησης και να απολύει από την θέση του τον, τότε, Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας ο οποίος προέβη σε σχετικές δηλώσεις.

2. Ο λαϊκός παράγων: Οι εκλογές ανέδειξαν μία κοινωνία βαθιά διχασμένη. Κάτι αναμενόμενο αφού το ίδιο διχαστικό φαινόμενο εκδηλώνεται παγκοσμίως με την μορφή ανόδου της ακροδεξιάς. Δεν πρόκειται, όμως, για ακροδεξιά άνοδο αλλά για ψήφο έντονης διαμαρτυρίας. Το σχήμα Δεξιά-Αριστερά έχει ξεπερασθεί εδώ και καιρό και μόνο όσοι δεν έχουν αντιληφθεί τις εξελίξεις που έχουν συντελεσθεί επιμένουν στην αναπαραγωγή του. 

Η διαχωριστική γραμμή έχει από τη μία μεριά όσους μπορούν να παρακολουθήσουν και προσαρμόζονται στην αλλαγές των νέων τεχνολογιών, προσαρμογή που τους προσδίδει μία διεθνή κινητικότητα και υπέρβαση της λογικής του εθνικού κράτους και σε όσους αδυνατούν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις αυτές και αναζητούν σωτηρία και ασφάλεια στο έθνος κράτος και τις παραδόσεις του. 

Αυτοί οι δεύτεροι είναι που χαρακτηρίζονται ακροδεξιοί ενώ δεν είναι. Η κυριαρχία των πρώτων τους δίνει την δυνατότητα ελέγχου της κυβέρνησης, άρα και των επιλογών μιας εξωτερικής πολιτικής η οποία δεν θα έχει τα αυστηρά χαρακτηριστικά προάσπισης του αποκαλούμενου εθνικού συμφέροντος. 

Επί παραδείγματι, μία συμφωνία με την Τουρκία, συνεκμετάλλευσης των ενεργειακών κοιτασμάτων που δεν θα έχει ως προϋπόθεση την προηγούμενη οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών αλλά την συμμετοχή στη βάση επιχειρηματικών συμφερόντων, δεν είναι έξω από τη λογική της αντίληψης της πρώτης ομάδας. Με την επιλογή του στις εκλογές ο λαϊκός παράγων απεφάνθη ότι δεν έχει πρόβλημα σε μια τέτοια εξέλιξη.

3. Ο υπερσυγκεντρωτισμός: Το ελληνικό κράτος -περισσότερο εύστοχα το αθηναϊκό κράτος- είναι επικίνδυνα για την εθνική ασφάλεια- υπερσυγκεντρωτικό. Η υπερσυγκέντρωση είναι συνειδητή επιλογή του και γίνεται στη βάση της αντίληψης της κυρίαρχης ομάδας του ότι, πλέον, οι πόλεις είναι που καθορίζουν το διεθνές παιχνίδι. Έτσι με τη δύναμη που δίνει στην ομάδα αυτή η διαχείριση της εξουσίας συγκεντρώνει τα πάντα στην πρωτεύουσα της χώρας. 

Αυτή η υπερσυγκέντρωση είναι επικίνδυνη διότι στερεί από ανθρώπινο δυναμικό και πόρους την ελληνική περιφέρεια και την καθιστά εύκολη λεία σε ξένες επιβουλές κάθε είδους. Η νέα ιδεολογία της πολιτικοοικονομικής ομάδας στο κέντρο της Αθήνας με κοτζαμπάσικα χαρακτηριστικά, δεν έχει πρόβλημα με την επικίνδυνη ρευστότητα στην ελληνική περιφέρεια. Βλέπει, ούτως ή άλλως την ελληνική επικράτεια ως αποικία της Αθήνας. 

Ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός του υπουργικού συμβουλίου είναι αποτέλεσμα της βούλησης της ομάδας αυτής να ελέγχει το σύνολο της εξουσίας από το κέντρο, αντί να παραχωρήσει δικαιώματα στις Περιφέρειες. Η επικίνδυνη αυτή εξέλιξη μπορεί να ανατραπεί με δύο προϋποθέσεις: Την επαναφορά στη διοικητική δομή της χώρας του «Καποδίστρια» στη θέση του «Καλλικράτη» που ισχύει σήμερα και την παροχή ουσιαστικών αρμοδιοτήτων στις Περιφέρειες και την δημιουργία τριών πρωτευουσών. Μίας πολιτιστικής στην Αθήνα, μίας διοικητικής στην Κομοτηνή και μίας οικονομικής στη Θεσσαλονίκη. Η ψηφιακή εποχή δίνει τη δυνατότητα μεταφοράς και υπουργείων σε διαφορετικές πόλεις, όπως γίνεται στη Μεγάλη Βρετανία.

4. Η διαθφορά: Η Ελλάδα είναι πρώτη σε διαφθορά στην ΕΕ με 98% ποσοτικό προσδιορισμό ανά κράτος. Η διαφθορά είναι ενδογενές συστατικό της δομής και λειτουργίας του σημερινού ελληνικού κράτους. Ο υπερσυγκεντρωτισμός του την ευνοεί. Οι σύγχρονοι κοτζαμπάσηδες έχουν συγκεντρωθεί γύρω από το τραπέζι της κρατικής διανομής σε αγαστή συνεργασία με ένα υπαλληλικό πολιτικό προσωπικό. Χωρίς διαφθορά που να το τρέφει το σύγχρονο ελληνικό κράτος παύει να υφίσταται. Γι’ αυτό δεν υπάρχει καμιά ελπίδα ουσιαστικής αλλαγής. Ορισμένα μερεμέτια θα επιδιωχθεί να αλλάξουν για να μπορέσει να επιβιώσει το Σύστημα, όχι η κοινωνία. 

Η Ελλάδα βρίσκεται σε όλα τελευταία και σε μερικά προτελευταία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διαφθορά υπεισέρχεται και στο σύστημα προμηθειών του δημοσίου και, βεβαίως, των αμυντικών προμηθειών. Επηρεάζει και θα συνεχίσει να επηρεάζει την εξωτερική πολιτική και άμυνα. Υπάρχουν στις αποθήκες αρκετά συστήματα των οποίων η χρήση δεν ήταν αναγκαία. Ακόμη και εκεί έφθασε το Σύστημα στο παρελθόν.

5. Παιδεία: Η εξωτερική πολιτική έχει ως βάση της για την επιτυχή άσκησή της την άμυνα και την οικονομία. Η Ελλάδα έχασε το τρένο της εκβιομηχάνισης. Θα μπορέσει να προλάβει το τρένο της ψηφιακής εποχής; Η ψηφιακή οικονομία στην οποία η Ελλάδα βρίσκεται προτελευταία στην ΕΕ μόλις πάνω από την Βουλγαρία, δίνει ώθηση στην οικονομία και βοηθά την άμυνα της χώρας. Μεγάλο μέρος των αμυντικών δραστηριοτήτων βασίζονται σε ψηφιακά συστήματα. Όλα αυτά απαιτούν ένα καλά οργανωμένο και βαθύ σύστημα παιδείας το οποίο να συνδυάζει την τεχνολογική πρωτοπορία με την κλασική παιδεία.

Αυτοί είναι πέντε τομείς που επηρεάζουν καθοριστικά την εξωτερική πολιτική και άμυνα μιας χώρας. Θα επιδιώξει ριζοσπαστικές αλλαγές η κυβέρνηση; Θα περιμένουμε να δούμε αν και δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος. Το σύστημα θα κινηθεί στην ρότα που γνωρίζει. Προτιμά να καταστραφεί παρά να αλλάξει.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 02.07.0223