ΑΠΟΨΕΙΣ

Δεν είναι η ώρα αλλά θα έρθει και αυτή, να μετρήσουμε το κόστος της περιπέτειας στην ελληνική Οικονομία. Θα είναι απροσμέτρητο. Αυτή τη φορά όχι από την ενδημική δημοσιονομική αμεριμνησία αλλά από την θύελλα της παγκόσμιας κρίσης. Στην οποία θα προστεθούν και οι ιδιαίτεροι εγχώριοι λόγοι, όπως η εξάρτησή της από τον τουρισμό και η διάλυση της βιομηχανικής υποδομής. Προσθέστε και μια κρίση με την Τουρκία για να σχηματιστεί ο πλήρης συνδυασμός καταστροφής. Ήδη οι αγορές έστειλαν το μήνυμα. 

Το επιτόκιο του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου δεν ακολούθησε απλώς την άνοδο των χωρών της Ευρωζώνης που πλήττει ο ιός, και μάλιστα πολύ εντονότερα, όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Εκτινάχθηκε δυσαναλόγως υψηλότερα, γεγονός που δείχνει ότι οι αγορές βλέπουν στην Ελλάδα ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα. Αν αυτό έχει να κάνει και με τον κίνδυνο μιας μαζικής εισροής μεταναστών, όπως επιδιώκει απροκάλυπτα το καθεστώς Ερντογάν, ώστε να αποσταθεροποιήσει την ήδη ευάλωτη χώρα, μετατρέποντάς την σε failed state, είναι επίσης ένα ζήτημα. Σίγουρο, πάντως, παραμένει ότι τέτοια spread κάτι κακό θέλουν να πουν. 

Μην υποτιμάτε την αγορά ομολόγων όπως προέτρεπαν οι δημαγωγοί στις «πλατείες». Πολιτικές καριέρες έστηναν οι άνθρωποι και τους βόλευε να παραμυθιάζουν τον κόσμο ότι μας την είχαν πέσει συντονισμένα οι κερδοσκόποι ενώ στην πραγματικότητα δεν έτρεχε τίποτε. Η αγορά των ομολόγων δεν είναι Χρηματιστήριο, πολύ δε περισσότερο ελληνικό χρηματιστήριο, όπου ακόμη και απ΄ έξω περνάς με δική σου ευθύνη. Είναι σοβαρότερη ιστορία.

Γι΄ αυτή την κρίση που μετά βεβαιότητος θα έλθει, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ως κοινωνία. Αλλά δεν θα είμαστε. Το σκηνικό του 2009 θα επαναληφθεί, μόνο οι λεπτομέρειες θα διαφέρουν. Επιχειρήσεις θα κλείσουν και κόσμος θα μείνει χωρίς δουλειά. Δεν έχει νόημα η απαγόρευση των απολύσεων όταν ο εργοδότης έχει καταρρεύσει. Εκείνες που δεν θα κλείσουν, δεν θα μπορούν να πληρώσουν. Οι εργαζόμενοι ή θα συμβιβαστούν με μειώσεις μισθών ή θα αναζητούν δικαστικές αποφάσεις που θα διατάσσουν το ανεφάρμοστο. Οι φαύλος κύκλος της μείωσης εσόδων θα αποκτήσει υψηλότερη ροπή. Λιγότερο διαθέσιμο χρήμα συνεπάγεται μικρότερο κύκλο εργασιών. Συγχρόνως, τα δημόσια έσοδα θα αυξηθούν γιατί οι δαπάνες κοινωνικής πολιτικής θα γίνουν ακόμη πιο αναγκαίες. Όλα αυτά θα φέρουν κοινωνικές εντάσεις. Λογικές και παράλογες. Πάνω στην απελπισία, στην απογοήτευση, στους φόβους των ανθρώπων που θα βλέπουν το βιοτικό επίπεδό τους να υποχωρεί, θα στηθεί ο δεύτερος γύρος. Δεν έχει σημασία που αυτή τη φορά δεν θα μπορεί να κατηγορηθεί το «παλιό πολιτικό σύστημα». Θα βρεθεί η επιχειρηματολογία. Τον ιό μετέδωσαν πλούσιοι και Χριστιανοί, έγραψε ο Πολάκης.

Γιατί, ως γνωστόν, στην επαρχία Γιουχάν της Κίνας, όπου σφάζουν και τρώνε ότι πετάει και ό,τι περπατάει, κατοικούν κυρίως πλούσιοι και Χριστιανοί. Άλλοι πάλι, την αμηχανία της Δύσης να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα άγνωστο μέχρι χθες, την προβάλλουν ως «ήττα του καπιταλισμού». Προς το παρόν απευθύνονται σε περιθωριακούς. Ζήτημα χρόνου είναι να γίνει μόδα.

Με τον ιό κάποτε θα ξεμπλέξουμε – μακάρι με το μικρότερο δυνατό τίμημα. Και αμέσως μετά, πρέπει να κάνουμε την έντιμη συζήτηση που αποφύγαμε πριν δέκα χρόνια. Πώς θα μοιράσουμε το κόστος ως κοινωνία, ώστε όλοι να αναλάβουμε ό,τι μας αναλογεί. Και συγχρόνως, να αγνοήσουμε εκείνους που πάνω στην καταστροφή ονειρεύονται να θεμελιώσουν το καθεστώς που υπάρχει στο θολωμένο τους μυαλό. Άλλωστε, αυτά τα δύο, ή πάνε μαζί, ή δεν πάνε καθόλου….

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 22 Μαρτίου 2020