ΑΠΟΨΕΙΣ

Έβλεπα την Πέμπτη το βράδυ τον αποχαιρετισμό που έκανε προς την Άνγκελα Μέρκελ ο γερμανικός στρατός. Με την τελετή του «Μεγάλου Σιωπητηρίου» που έγινε στο Βερολίνο έξω από το γερμανικό υπουργείο Άμυνας. Με πυρσούς, εμβατήρια και τραγούδια. Αποτελεί παράδοση στη Γερμανία ο καγκελάριος που αποχωρεί να δέχεται τέτοιες τιμές από τις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας. Παρόλα αυτά δεν γεύθηκαν όλοι αυτές τις τιμές: Ο Κολ ήταν ένας από αυτούς ο Σρέντερ άλλος ένας, η Μέρκελ η τρίτη.

Η απερχόμενη καγκελάριος διάλεξε έναν θρησκευτικό ύμνο, μία παλιά νοσταλγική επιτυχία από τα πρώτα χρόνια μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και ένα ροκ τραγούδι της Νίνα Χάγκεν που στα χρόνια του πανκ πρωταγωνιστούσε στη μουσική σκηνή της Ευρώπης. Ήταν μία ένδειξη νοσταλγίας για την ίδια καθώς όπως εξήγησε η ίδια ήταν ένα τραγούδι που έγινε επιτυχία στο αποκορύφωμα της νιότης της. Και αυτό έγινε επί εποχής της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

Η Μέρκελ κατάφερε κάτι πολύ σπάνιο για έναν πολιτικό. Πρώτον κυβέρνησε για 16 χρόνια, που δεν είναι και λίγο. Δεύτερον αποδείχτηκε πολύ καλή ισορροπίστρια, καθώς ήταν επικεφαλής 4 διαφορετικών κυβερνητικών σχημάτων. Τρεις φορές ήταν καγκελάριος μιας κυβέρνησης Μεγάλου Συνασπισμού (το 2005, το 2013 και το 2018) και μια φορά (το 2009) σε μια συνεργασία πιο κεντροδεξιά, με τους Φιλελεύθερους. Τρίτον να κερδίσει χωρίς να εντυπωσιάσει την εκτίμηση πολλών. Και τέταρτον να αποχωρεί χωρίς τελικά να ηττηθεί. Το ότι μετά από αυτήν επήλθε το χάος είναι κάτι που πρέπει να μελετηθεί. Γιατί μπορεί να έχει πολλές εξηγήσεις. Σύμφωνα με μία από αυτές η ίδια δε φρόντισε να προωθήσει ένα ικανό διάδοχο και αυτό είναι μια κριτική που δέχεται. Δηλαδή ότι τόσο χρόνια φρόντισε η ίδια να μην αναδειχτεί κανείς δίπλα της για να μην την αμφισβητήσει με αποτέλεσμα όταν αυτή αποφάσισε να αποχωρήσει να αφήσει πίσω της συντρίμμια. Κάτι θα μπορούσε να πει επ’ αυτού και ο διάδοχός της Αρμιν Λάσετ που υπέστη συντριβή στις τελευταίες εκλογές.

Μεγάλος ηγέτης δεν ήταν. Κατάφερε όμως να αντιμετωπίσει πολλά σοβαρά προβλήματα που οι προκάτοχοί της δε θα ήθελαν να δουν ούτε στα πιο άσχημα όνειρά τους. Οικονομική κρίση, προσφυγικό, αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και πανδημία. Όλοι μιλούν για τον Κολ, τον Μιττεράν και τον Σμιτ που ήταν σίγουρα μεγάλοι Ευρωπαίοι ηγέτες, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι άλλος ήταν ο κόσμος το ’70 και το ’80 και άλλος τις τελευταίες τις δύο δεκαετίες. Πολύ πιο δύσκολος και τα προβλήματα πολύ μεγαλύτερα.

Προφανώς έκανε και λάθη. Οι χειρισμοί στο μέτωπο της Ελλάδας ήταν πολύ αυστηροί, αλλά μήπως υπήρχε κάποιο εγχειρίδιο κρίσης για τέτοια ζητήματα το 2010; Το ίδιο ισχύει και για την πανδημία, που μέχρι την τελευταία στιγμή της θητείας της απασχολεί την απερχόμενη καγκελάριο. Και εκεί συνταγές δεν υπήρχαν.

Μην περιμένετε πάντως μεγάλες αλλαγές στην καθημερινότητά της: θα συνεχίσει να ψωνίζει μόνη της στο σούπερ μάρκετ, να βλέπει την αγαπημένη της Nationalmannschaft και κάθε καλοκαίρι να παρακολουθεί τις αγαπημένες της συναυλίες στο Mπαϊρόιτ.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 5 Δεκεμβρίου 2021