Η εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και της παγκοσμιοποίησης που ήρθε μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού οδήγησε πολλούς στοχαστές και πολιτικούς επιστήμονες να προφητευόσουν το ‘’τέλος της Ιστορίας’’.

Τον τελευταίo καιρό , με τη γενίκευση της εργασίας από το σπίτι , με τη διάδοση των τηλεδιασκέψεων και των συνεδρίων με streaming και με τη δυνατότητα του καθενός πια να οργανώνει τηλε-συζητήσεις με τεχνολογικά θαύματα όπως λ.χ. το zoom , πυκνώνουν τα άρθρα που προβλέπουν τον ‘’αποχαιρετισμό στο γραφείο’’.

Πολλές έρευνες επίσης που ξεκίνησαν τις μέρες των έρημων ‘’πόλεων φαντάσματα’’ λόγω της γενικής απομόνωσης από τον φόβο του κορονοϊού έχουν θέμα ένα ακόμα υποτιθέμενο τέλος: Το τέλος των πανεπιστημιουπόλεων! The End of the Campus!

Το ‘’τέλος’’ για πολλά πράγματα όμως που τείνει να γίνει κι αυτό σλόγκαν - κλειδί όπως πριν από ένα μήνα ήταν το ‘’μένουμε σπίτι’’, είναι πραγματικό ‘’τέλος’’;

Αυτή την άνοιξη, πράγματι σχεδόν μια νύχτα, τα γραφεία του κόσμου άδειασαν . Στη Νέα Υόρκη και το Παρίσι, στη Μαδρίτη και το Μιλάνο, η ερεβώδης εικόνα με τα άδεια ασανσέρ, τους ψύκτες με νερό που κανείς δεν θα πιει, τα κλειστά κομπιούτερ, οι άδειες αίθουσες συσκέψεων , τα γραφεία, τα τραπέζια και οι καρέκλες παραπέμπουν σε ταινία επιστημονικής φαντασίας.

Σε συνθήκες κανονικότητας , υπάρχει λόγος άραγε να επιστρέψει κανείς στο γραφείο;

Βέβαια ακόμα και πριν χτυπήσει ο κορονοϊός, διάφοροι «τεχνολιγούρηδες» ήδη έβλεπαν η τη βασιλεία του γραφείου έτοιμη για κατάρρευση και προέβλεπαν πως σε λίγα χρόνια τεραστίου όγκου συγκροτήματα κτιρίων πανεπιστημίων, υπηρεσιών, επιχειρήσεων καταστημάτων κ.λ.π. θα γίνουν φαντάσματα και θα θέσουν υποψηφιότητα για κατεδάφιση.

Ο συνδυασμός των όλο και πιο ακριβών ενοικίων, η ψηφιακή επανάσταση και οι αυξημένες απαιτήσεις για ευέλικτη εργασία έστειλε πολύ κόσμο σε εντελώς διαφορετικό εργασιακό περιβάλλον. Άλλοι παρέχουν το μεγαλύτερο μέρος του έργου τους από το σπίτι. Πολλές συνεργασίες γίνονται με συσκέψεις μεταξύ ατόμων που βρίσκονται σε διαφορετικές χώρες σήμαινε ότι ο πληθυσμός του μετανάστευσε αργά σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Πάνω από το ήμισυ του αμερικανικού εργατικού δυναμικού εργάστηκε ήδη εξ αποστάσεως, τουλάχιστον μερικές φορές.

Η Catherine Nixey συγγραφέας και κριτικός των Times σε άρθρο της που έγραψε τις μέρες της σκληρής απομόνωσης λόγω κορονοϊού, υποστηρίζει πως ‘’είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν το γραφείο έχει γίνει παρελθόν. Όπως συμβαίνει και με κάθε ξαφνική απώλεια, πολλοί από εμάς βρίσκουμε την κρίση μας θολή από συγκρουόμενα συναισθήματα’’

Το τέλος του γραφείου;

Κι όμως οι άνθρωποι χρειάζονται τα γραφεία. Για την ανθρώπινη επαφή. Για το ότι ο τρόπος που συζητάς, οργανώνεις τη δουλειά ακόμα και το πως ετοιμάζεσαι επιλέγοντας λ.χ. το ντύσιμο για να πας στο γραφείο είναι στοιχεία ενός πιο ανθρώπινου σχήματος του 24ώρου. Αυτό που μας κινεί δεν είναι χωμένο στον υπολογιστή μας, αλλά είναι η σχέση που έχουμε με τους ανθρώπους.

‘’ Οι διαδικτυακές συναντήσεις, συμπληρώνει η ίδια, μπορεί να μας κρατούν ζωντανούς ως κοινωνικά όντα αυτή τη στιγμή, αλλά οι συναντήσεις του βίντεο που σχετίζονται με την εργασία είναι πολύ συχνά επικεντρωμένες στις συναλλαγές, και όχι ελκυστικές’’.

Μετά την αρχική χαρά να δούμε τα σπίτια του άλλου στο Zoom, είδαμε τα κεφάλια των ανθρώπων να υψώνονται μπροστά μας ακόμη πιο κοντά από ό, τι τα βλέπουμε στη φυσική τους παρουσία στο γραφείο και κοιτάζουμε καμιά φορά με τρόμο τα μαλλιά που μεγάλωσαν , το διπλό πηγούνι και το ύφος της απορίας ‘’τι κάνουμε τώρα εδώ;’’

Δεν χωρά όμως αμφιβολία πως πολλοί εργοδότες θα διατηρήσουν την τηλεργασία και μετά τον κορονοϊό.

Οι εικόνες που περιγράψαμε παραπάνω ήρθαν για να μείνουν.

Κάποια στιγμή η πλειοψηφία των γραφείων της Ευρώπης και των ΗΠΑ μεταφέρθηκαν στο καθιστικό, στο σαλόνι ακόμα και στην κουζίνα των σπιτιών των εργαζομένων.

«Οι άνθρωποι το συνηθίζουν. Ο σκύλος ή το παιδί που περιπλανιέται στην τηλεδιάσκεψη είναι πλέον κάτι αποδεκτό στην εταιρική φιλοσοφία» είπε στέλεχος μεγάλης αμερικανικής εταιρείας.

Ένας νέος διάλογος μόλις άρχισε από ότι καταλαβαίνουμε.

*Πυκνώνουν οι κινητοποιήσεις των ανθρώπων της τέχνης στη χώρα μας , που είναι η απαντοχή μας και η απόδρασή μας στο όνειρο σε μια άχαρη εποχή αβεβαιότητας. Οι εργάτες , δημιουργοί στη μουσική, στο θέατρο, στο σινεμά , στις συναυλίες , στις παραστάσεις και τόσοι άλλοι βρίσκονται σε απόγνωση. Τα μέτρα ενίσχυσης λίγα και αποσπασματικά.

Βλέπω και διεθνώς το σοκ είναι μεγάλο.

Ο παραγωγός θεάτρου Sir Cameron Mackintosh ο οποίος είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους μουσικούς παραγωγούς με παραστάσεις όπως το Cats και το Les Misérables, δήλωσε ότι τα μέτρα που επιβλήθηκαν λόγω της επιδημίας Covid-19 σημαίνουν ότι τα θέατρα του West End του Λονδίνου είναι απίθανο να είναι σε θέση να ανοίξουν ξανά μέχρι το 2021 . Το ίδιο και στο Broadway.

Εκεί βέβαια τα μεγέθη και οι διασφαλίσεις είναι διαφορετικά.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10 Μαΐου 2020