Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για την αντιμετώπιση του φαινομένου της βίας στα σχολεία, που παρουσιάζει αύξηση μετά την πανδημία, υλοποιεί δράσεις και λαμβάνει μέτρα σε δυο επίπεδα: μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου μέχρι και τον Οκτώβριο 2022 στη διάρκεια της τελευταίας τριετίας στα βραχυπρόθεσμα μέτρα εντάσσεται η πρόσληψη 3.203 ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών. Συγκεκριμένα, διορίστηκαν δυο ειδικοί (ένας ψυχολόγος και ένας κοινωνικός λειτουργός) με στόχο την κάλυψη ανά 5 σχολικές μονάδες, ώστε να επισκέπτονται μία φορά την εβδομάδα κάθε σχολείο αρμοδιότητάς τους. 

Οι προσλήψεις δε των ειδικών, όπως υποστηρίζουν στελέχη του υπουργείου είναι αυξημένες κατά πολύ σε σχέση με εκείνες που έγιναν την περίοδο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Μάλιστα, από αυτές οι 838 είναι μόνιμες προσλήψεις και καλύπτουν οργανικές θέσεις (1.100). 

Την ίδια ώρα, υποστηρικτικοί φορείς, όπως είναι τα Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης και Συνεργασίας (ΚΕΔΑΣΥ) παρεμβαίνουν άμεσα, με επιτόπια παρουσία, στα σχολεία προς υποστήριξη σε κάθε εμφανιζόμενο περιστατικό. Σύμφωνα με το υπουργείο αυξήθηκαν και τα κονδύλια για την κάλυψη των αναγκών των υποστηρικτικών φορέων κατά 152%, την τελευταία τριετία. 

Μεταξύ άλλων, θεσμοθετήθηκε ο «Σύμβουλος Σχολικής Ζωής» αλλά και το πρόγραμμα «ΦΙΛΙΑ» για την πρόληψη, εκπαιδευτική προσέγγιση, αντιμετώπιση και προστασία παιδιών και εφήβων από κάθε μορφή βίας και σχολικού εκφοβισμού και ενίσχυση ασφαλούς περιβάλλοντος.

Το πρόγραμμα, σύμφωνα με την περιγραφή του, περιλαμβάνει ένα σύνολο δράσεων που έχουν ως τελικό στόχο:

α) την ανάπτυξη στοχευμένου υλικού για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών,

β) τη συστηματική ενημέρωση της εκπαιδευτικής κοινότητας επί σχετικών θεμάτων και καλών πρακτικών μέσω ειδικού ψηφιακού κόμβου για την ενδοσχολική βία και εκφοβισμό και

γ) την εκπόνηση ειδικών πρωτοκόλλων πρόληψης φαινομένων ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, διαχείρισης και αντιμετώπισης περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού στο άμεσο και απώτερο μέλλον.

Στα σχολεία της Θεσσαλονίκης επίσης, άρχισε πιλοτικά η εφαρμογή της «Διαμεσολάβησης», της ειρηνικής επίλυσης διαφορών, με προοπτική το πρόγραμμα να εφαρμοστεί και σε άλλα σχολεία της χώρας. Επίσης εκπονούνται ειδικά προγράμματα σε συνεργασία με φορείς και Πανεπιστήμια.

Στους μακροχρόνιους σχεδιασμούς το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων περιλαμβάνονται τα «Εργαστήρια Δεξιοτήτων» με στόχο την ενημέρωση και την ενδυνάμωση των παιδιών, ώστε να προστατεύουν τον εαυτό τους από τη σεξουαλική θυματοποίηση και βία.

Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η πρόληψη»

Μιλώντας στη «ΜτΚ» ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας, Αλέξανδρος Κόπτσης παρατηρεί πως μετά την πανδημία παρατηρείται μία αύξηση των περιστατικών βίας στα σχολεία σε όλη την Ευρώπη. 

«Όντως έχουμε φαινόμενα βίας σε σχολεία, φαινόμενα που παρουσιάζονται σε πολλές αν όχι σε όλες τις χώρες της Ευρώπης μετά την πανδημία, γεγονός που μας προβληματίζει, μας κινητοποιεί και μας έχει σε συνεχή εγρήγορση για άμεση αντιμετώπιση. Πρέπει να πούμε όμως πως αντίστοιχα φαινόμενα βίας έχουμε σε ολόκληρη την κοινωνία και όχι μόνο στο σχολείο» αναφέρει ο κ. Κόπτσης.

Και συμπληρώνει: «τα φαινόμενα βίας δεν έχουν τη γεννουσιοργό τους αιτία στο σχολείο ή αν θέλετε όχι μόνο στο σχολείο. Μπορεί και στο σχολείο και στο σπίτι και στη γειτονιά και στην πλατεία. Στο σχολείο είναι εμφανές γιατί είναι μία μικρή ανοιχτή κοινότητα και υπάρχει και συλλογικότητα. 

Υπάρχει και στο σπίτι αλλά εκεί οι πόρτες είναι κλειστές και δεν ανοίγουν εύκολα στόματα. Εμείς στο σχολείο καταφέραμε μετά από πολλή προσπάθεια να ανοίγουν τα στόματα και να μη μένει τίποτα κρυφό. Και αυτό το καταφέραμε με πολύ προσπάθεια. 

Γι’ αυτό απαιτείται συστράτευση δυνάμεων, συστράτευση όλων για να αντιμετωπιστεί αυτό το κοινωνικό φαινόμενο. Το υπουργείο δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην πρόληψη και αντιμετώπιση συμπεριφορών που επηρεάζουν το σχολικό κλίμα και επιβραδύνουν τη μαθησιακή πορεία σε επίπεδο προγραμμάτων σπουδών και σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού. Το θέμα βίας είναι πολυπαραγοντικό, πολύπλευρο και θέμα κουλτούρας που δεν αλλάζει εύκολα, ούτε εύκολα αντιμετωπίζεται αν δεν γίνει πρόληψη, γιατί η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η πρόληψη. 

Και πρόληψη σημαίνει να δημιουργείς συνθήκες ώστε να την αποτρέπεις. Και βέβαια απαιτείται και η προσωπική ευθύνη και πρωτοβουλία, δηλαδή του κάθε εκπαιδευτικού του κάθε γονέα» αναφέρει ο κ. Κόπτσης.

Ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων κάνει ειδική αναφορά στα «εργαστήρια δεξιοτήτων» και την ένταξη σε αυτά ενοτήτων όπως ο αλληλοσεβασμός, τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα. «Μέσα από αυτό το καινοτόμο πρόγραμμα ουσιαστικά εφοδιάζουμε τα παιδιά μας να αναπτύξουν τις δεξιότητες, που απαιτούνται για την ασφαλή διαδρομή τους στον κόσμο» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ειδικότερα για το πρόγραμμα «ΜΊα Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ» - «ΜΝΑΕ» αναφέρει πως «αποτελεί ένα πολυδιάστατο πρόγραμμα που περιλαμβάνει μια δέσμη παρεμβάσεων που αφορούν στην ψυχοκοινωνική και γνωστική υποστήριξη των μαθητών και μαθητριών των ΕΠΑΛ, στη δημιουργία δικτύων υποστήριξης καθώς και σε συμπληρωματικές δράσεις που σχετίζονται με τη θεματική της ψυχικής υγείας».

«Όραμά μας είναι το σχολείο να συμβάλει ενεργά στη δημιουργία της προοπτικής ενός καλύτερου, δικαιότερου και ασφαλέστερου κόσμου χωρίς να καθυστερούμε ούτε λεπτό τις συντονισμένες ενέργειές μας και τις αρμοδιότητες που έχουμε ως ΥΠΑΙΘ απέναντι στην απειλή της βίας σε κάθε μορφή της» καταλήγει ο κ. Κόπτσης.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13.11.2022