ΑΠΟΨΕΙΣ

Κοιτώ τη φωτογραφία και σκέφτομαι τι μπορεί να κρατήσει μέσα του και να διδαχθεί από αυτήν, μία σημερινή φοιτήτρια και ένας σημερινός φοιτητής της εποχής του Erasmus, της τεχνητής νοημοσύνης και της εξ αποστάσεως διδασκαλίας που εξασφαλίζει η υψηλή τεχνολογία;

Δείτε την καλύτερα. Χαμογελαστοί οι 23χρονοι απόφοιτοι του 1960. Είναι η ιστορική πρώτη φουρνιά των φοιτητών Πολιτικών Μηχανικών που εισήλθαν στο πανεπιστήμιο το φθινόπωρο του 1955, που στεγάστηκαν για δύο χρόνια στα υπόγεια της Παλαιάς Φιλοσοφικής κάνοντας μάθημα με λίγους καθηγητές .

Φοιτητική ζωή στην μετεμφυλιακή Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του 1950.

Για μια παρέα αγόρια χωρίς ούτε μια συμφοιτήτρια! Χωρίς εργαστήρια, ακόμα και συγγράμματα, πράγμα που οδηγούσε τους πιο επιμελείς να κρατάνε πολυσέλιδες χειρόγραφες σημειώσεις . Ακόμα και τα μαρμάρινα σκαλιά της επιβλητικής εισόδου του εμβληματικού κτιρίου με την επιγραφή «Μούσαις Χάρισι Θύε» δεν επιτρέπονταν να τα ανέβουν οι φοιτητές, παρά μόνο οι καθηγητές. Φρόντιζε γι’ αυτό ο βλοσυρός επιστάτης.

Οι παλιότεροι θα αναγνωρίσουν πολύ σημαντικές μετέπειτα προσωπικότητες της επιστημονικής, πνευματικής, επαγγελματικής ακόμα και πολιτικής ζωής της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο.

Ας τους γνωρίσουμε:

Πρώτη σειρά (κάτω) από αριστερά: Λάκης Αλεξόπουλος, Αιμίλιος Χρόνης, Γιώργος Στεργιάδης, Όθωνας Πυλαρινός, ο καθηγητής Παρασκευάς Φλωράς , Αριστοτέλης Δελίδης, Μιχάλης Παπαδόπουλος. Δεύτερη σειρά: Μιλτιάδης Κατσουρίδης, Θεόδωρος Παπαθεοδώρου, Δημήτρης Δουνούκος, Αθανάσιος Γεωργόπουλος και η γραμματέας της σχολής Κ. Κιούρτη. Τρίτη σειρά (πίσω): Βασίλης Αγγελόπουλος, Γρηγόρης Στάρας, Σωτήρης Κούβελας, Κώστας Τσαβδάρογλου, Μανώλης Παντουβάκης, Γιώργος Τζιβανίδης.

Αξέχαστη η μοντέρνα καμπαρντίνα του «πλουσιότερου φτωχού» της παρέας, του Νίκου. Όποιος στενός φίλος είχε ραντεβού «σημαντικό» με κοπέλα τη δανειζόταν!

Ο Μιχάλης Παπαδόπουλος γράφει: «Θυμάμαι ακόμη τα μεσημεριανά με τη στενή παρέα των συμφοιτητών. Τις πρώτες μέρες μετά το έμβασμα των γονιών τρώγαμε στο ‘Ελβετικό’ στην Αγία Σοφία. Όταν τα χρήματα λιγόστευαν, στην ‘Ήβη’ της οδού Τσιμισκή και προς το τέλος καταφεύγατε στην ‘Πέρδικα’ στο Σιντριβάνι».

Θυμάται ακόμα τα ταπεινά ταβερνάκια, τα καταχωνιασμένα κάπου στην Τούμπα και στην περιοχή της 25η Μαρτίου συχνά κατέφευγε η παρέα και τα ζωντάνευε με τα τραγούδια της.

Διαβάζω το υπέροχο, βαρυσήμαντο βιβλίο του πρώην πρύτανη του ΑΠΘ Μιχάλη Παπαδόπουλου και προέδρου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ένα αυτοβιογραφικό πόνημα με τίτλο «Καλειδοσκόπιο μιας εποχής - όπως την έζησα» (Εκδ. Επίκεντρο). Μια εποχή και τι εποχή!

Η γε­νιά του, όπως με πίκρα αλλά και με τη σοφία των 85 χρόνων του σημειώνει, βί­ω­σε στη νι­ό­τη της έναν πα­γκό­σμιο πό­λε­μο, τη γερ­μα­νι­κή κα­το­χή, την Εθνι­κή Αντί­στα­ση, έναν εμ­φύ­λιο πό­λε­μο και τα πέ­τρι­να χρό­νια που ακο­λού­θη­σαν, αλ­λά και μία πε­ρί­ο­δο πρω­τό­γνω­ρης ανοι­κο­δό­μη­σης και εκ­βι­ο­μη­χά­νι­σης της χώ­ρας, από τα μέ­σα της δε­κα­ε­τί­ας του 1950 ως την στρα­τι­ω­τι­κή δι­κτα­το­ρία.

Ένα από τα πιο συγκλονιστικά διδάγματα που πήρε αυτή η γενιά αποτυπώνεται σ αυτή την παράγραφο της εισαγωγής του συγγραφέα:

«Έζη­σε η γενιά μου ανά­με­σα σε αν­θρώ­πους που πο­λέ­μη­σαν τους Γερ­μα­νούς στο μέ­τω­πο και αντι­στά­θη­καν στη συ­νέ­χεια στις πό­λεις και στα βου­νά και σε αν­θρώ­πους που συν­θη­κο­λό­γη­σαν και επω­φε­λή­θη­καν από τη σχέ­ση τους με τους κα­τα­κτη­τές. Είδε συ­χνά να δι­ώ­κο­νται οι πρώ­τοι και να φτά­νουν σε πε­ρί­ο­πτες θέ­σεις του δη­μό­σιου βίου οι δεύ­τε­ροι. Είδε φί­λους και συγ­γε­νείς να ξε­νι­τεύ­ο­νται εξ ανά­γκης και άλ­λους να πα­ρα­μέ­νουν και να αγω­νί­ζο­νται για να επι­βι­ώ­σουν στη ρη­μαγ­μέ­νη χώ­ρα -και οι δύο επι­λο­γές δύ­σκο­λες ήταν. Είδα­με και ζή­σα­με πολ­λά, πο­λύ νω­ρίς στη ζωή μας».

Ό,τι έγραψε ο Μιχάλης Παπαδοπουλος είναι τα δικά του «μακράς ζωής αγωνίσματα»(υπέροχη ρήση του αείμνηστου καθηγητή Εμμανουήλ Κριαρά που έφυγε από τη ζωή στα 108 του χρόνια, για τη προσωπική του διαδρομή).

«Τα όσα γράφω είναι βιώματα που δημιουργήθηκαν στις δύσκολες εποχές όπου μεγάλωσα. Τα βιώματα έχουν μια αμφίδρομη σχέση με όσα συμβαίνουν στον κοινωνικό και πολιτικό περίγυρο. Βασίζονται σε γεγονότα που θυμάμαι , που μου διηγήθηκαν παλιότεροι ή που κατά καιρούς , αργότερα διάβασα γι αυτά. Με το πέρασμα του χρόνου , αντί να θαμπώνουν στη μνήμη μου , επιστρέφουν εντονότερα πιέζοντας να ανασυρθούν στην επιφάνεια…».

Ο Μι­χά­λης Πα­πα­δό­που­λος γεν­νή­θη­κε το 1936 στη Δρά­μα. Σπού­δα­σε Πο­λι­τι­κός Μη­χα­νι­κός στο ΑΠΘ. Το 1976 εξε­λέ­γη κα­θη­γη­τής στο Τμή­μα Πο­λι­τι­κών Μη­χα­νι­κών (1976). Δι­ε­τέ­λε­σε Κο­σμή­το­ρας της Πο­λυ­τε­χνι­κής Σχο­λής (1988-1994), Αντι­πρύ­τα­νης (1994-1997) και Πρύ­τα­νης (1997-2003). Συ­γκλη­τι­κός για 15 συ­νε­χό­με­να χρό­νια. Για το έρ­γο του έχει τι­μη­θεί, με­τα­ξύ άλ­λων, από το Πα­νε­πι­στή­μιο του Κά­ρο­λου της Πρά­γας το 1998 και από τον Πρό­ε­δρο της Ομο­σπον­δι­α­κής Δη­μο­κρα­τί­ας της Γερ­μα­νί­ας, με την απο­νο­μή του «με­γά­λου σταυ­ρού αξί­ας» σε «ανα­γνώ­ρι­ση των δι­α­κε­κρι­μέ­νων υπη­ρε­σι­ών που προ­σέ­φε­ρε στην ανά­πτυ­ξη των ελ­λη­νο­γερ­μα­νι­κών επι­στη­μο­νι­κών σχέ­σε­ων». Είναι η με­γα­λύ­τε­ρη δι­ά­κρι­ση που μπο­ρεί να απο­δο­θεί σε μη Γερ­μα­νό πο­λί­τη.

Τι μένει; Μα η ευτυχία να γυρνάς, όπως γράφει στον επίλογο, από ένα ταξίδι γεμάτο μνήμες που συγκεντρώθηκαν όμως στα 85 χρόνια ζωής και είναι αμέτρητες, άρα και υπόσχονται νέο ταξίδι…