ΑΠΟΨΕΙΣ

Και ξαφνικά η αλήθεια μάς τιμώρησε. Πόσο λίγοι είναι οι μεγαλόσχημοι που αποφασίζουν. Πόσο πίσω είμαστε, πόσο εγκληματικά αμέριμνοι απέναντι στον κίνδυνο και στις ευθύνες μας, πόσο αδιάφοροι απέναντι στα παιδιά μας τα ίδια.

Στις 28 Φεβρουαρίου 2023, ξαφνικά είδαμε κατάματα τον εφιάλτη ξεχνώντας τον αυτάρεσκο μικρόκοσμό μας της Καθαράς Δευτέρας, ή τα πολιτικά παίγνια ενόψει προκήρυξης εκλογών.

Πώς συγκρούστηκαν δύο τρένα; Γιατί «χάθηκαν» 57 άνθρωποι; Τι άλλο μας περιμένει σ’ αυτόν τον τόπο; Μπορεί να λάμψει η δικαιοσύνη; Αυτή η τραγωδία θα ξεπεραστεί μέσα μας;

Και πέρασε ένας χρόνος…

Η αναμενόμενη λαϊκή οργή που ξέσπασε στην πρώτη μαύρη επέτειο των Τεμπών, οι μαζικές και δυναμικές συγκεντρώσεις, το 1 εκατομμύριο των υπογραφών των πολιτών στο ψήφισμα των οικογενειών των θυμάτων (με το αίτημα του ψηφίσματος να είναι η αναθεώρηση του Συντάγματος και η κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών) και η οδύνη που αναδύθηκε στα social media, δεν άφηναν καμία αμφιβολία για τις διαθέσεις του κόσμου.

Το χρέος όλων μας να μην ξεχαστούν τα αθώα θύματα και η απαίτηση για απόδοση ευθύνης και τιμωρία των ενόχων για τα Τέμπη, ήταν αυτά που μυριάδες έγραψαν.

Ουδεμία λοιπόν έκπληξη προκάλεσε η δημοσίευση αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων όπου σε ποσοστό πάνω ποσοστό 70% οι ερωτηθέντες δηλώνουν «σίγουρα» και «μάλλον» απαισιόδοξοι ότι η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής θα ρίξει φως στα πραγματικά αίτια του δυστυχήματος και ότι θα αποδώσει ευθύνες, αφήνοντας ένα 17,7% που εμφανίζεται «σίγουρα» και «μάλλον» αισιόδοξο.

Στην πολιτική ιστορία, μπορεί να παρατηρήσει κανείς, ότι ο πολίτης βγάζει τις δικές του «ετυμηγορίες» συνείδησης και διατηρεί στην συλλογική μνήμη ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα, όπως και τον κοινωνικό αναστεναγμό που προκάλεσαν. Δίνει μάλιστα και ανεξίτηλους «τίτλους», σαν ένας μάστορας-αρχισυντάκτης που φτιάχνει την ιλιγγιώδη πρώτη σελίδα. Οι ρήσεις αυτές αντέχουν επί δεκαετίες.

Πέρα από τις εθνικές συμφορές και τραγωδίες υπάρχουν και πολιτικά γεγονότα που ακόμα διχάζουν.

Οι «εκλογές βίας και νοθείας του 1961», το σκάνδαλο Κοσκωτά και το «βρόμικο ’89», τα «μνημόνια», αλλά και οι μέρες των «αγανακτισμένων πλατειών» του 2010-11 όπως και η «κωλοτούμπα»του δημοψηφίσματος του 2015, οι υποκλοπές, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Το Watergate, για παράδειγμα, απαντέχει ως πολιτικό δίδαγμα προς αποφυγήν και τροφοδοτεί επί πάνω από μισόν αιώνα αφιερώματα, ντοκιμαντέρ και πολιτικές έρευνες. Κάποια στιγμή οι καιροί γίνονται τιμωροί.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι πολιτικοί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πέρασαν κάτω από τον πήχη των προσδοκιών του κόσμου.

Ίσως όμως στις «οθόνες του λαού» το θέμα των Τεμπών αποδειχθεί από τα πιο «επίμονα» στη συνείδηση του κόσμου που δεν θα επιτρέψει να ξεχαστεί.

Το έγκλημα στα Τέμπη είναι όμως παράλληλα και μία κατηγορία από μόνο του.

Στη σκέψη του κόσμου έμειναν κυρίως δύο πράγματα:

1. Η τραγική κουβέντα πως τα ταξίδια με το τρένο ήταν τελικά «πάμε και όπου βγει».

Πού να βγει όμως στα τυφλά, με γραμμές χωρίς φωτοσήμανση και σύστημα παρακολούθησης της θέσης των τρένων, τηλεδιοίκηση και επικοινωνία;

2. Όλα συνέβησαν έγιναν χωρίς ενημέρωση των επιβατών για τα προβλήματα και τις ελλείψεις που υπήρχαν, με τον αρμόδιο υπουργό μάλιστα ενοχλείται λίγα 24ωρα πριν το δυστύχημα, όταν ετέθη ζήτημα ασφαλείας των τρένων.

Και επιπλέον: Έργα ανακοινώθηκαν αλλά δεν υλοποιήθηκαν ενώ καμπάνιες αυτάρεσκες για τις νέες ταχύτητες των τρένων έμειναν κενό γράμμα αφού οι υποδομές δεν μπορούσαν να υποστηρίζουν αυτές τις ταχύτητες.

Η άλλη Ευρώπη

Ως πολίτες ενοχλούμαστε όταν καλά κρατούν οι συγκρίσεις με τα ισχύοντα στην αναπτυγμένη Ευρώπη και θέλουμε να λέμε πως και εμείς είμαστε πια Ευρώπη.

Ναι, είμαστε Ευρώπη, έχουμε προόδους, αλλά μένουμε και χωρίς τα συστήματα ασφαλείας που ισχύουν εκεί και που έχουν ελαχιστοποιήσει αν όχι μηδενίσει τις επιπτώσεις του πολυσυζητημένου «ανθρώπινου λάθους».

Μονίμως θα μένουμε πίσω και θα χάσκει αέναο το κενό όσο θα ασχολούμαστε μόνο με το πόσο ανεπαρκείς και λίγοι είναι κάποιοι υπάλληλοι και το πως διορίστηκαν την ώρα που στην Ευρώπη της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα και της Τεχνητής Νοημοσύνης, είναι πια όλα είναι αυτοματοποιημένα. Και γι’ αυτές τις καθυστερήσεις υπάρχουν υπεύθυνοι και συγκεκριμένα συμφέροντα.

Να τι μας καθυστερεί και μας εξοργίζει: Ότι ακούστηκε πολιτικός να λέει ότι φταίει ο σταθμάρχης επειδή «δεν πάτησε το κουμπί».

Έναν χρόνο μετά τα Τέμπη το δυστύχημα και έγκλημα μαζί -σύμφωνα με την κοινή γνώμη- που άφησε σοκαρισμένη την Ελλάδα δείχνει να παίρνει θέση στις πιο τραγικές στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Το αίτημα για διαλεύκανση δεν θα ξεχαστεί.

Ήταν το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην ιστορία της χώρας μας, είχε θύματα, κυρίως νέα παιδιά, ήρθε ως ανείπωτη συμφορά να μας αφυπνίσει για το πόσο εύθραυστοι, ανεύθυνοι και μοιραίοι μπορούν γίνουν κάποιοι που θα έπρεπε να υπηρετούν την κοινωνία.