ΑΠΟΨΕΙΣ

Από μακριά όλα φαίνονται εύκολα. Εκατό ανθρώπους να ρωτήσεις γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν συνέρχεται, εκατό διαφορετικές απαντήσεις θα πάρεις. Στο τέλος λίγο θέλει να γίνεις γραφικός, όπως οι προπονητές της κερκίδας. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι όσοι ενδιαφέρονται για το ΠΑΣΟΚ πρέπει να εκχωρήσουν το δικαίωμα στις αυθεντίες της πολιτικής. Σημαίνει ότι οι γνώμες πρέπει να διατυπώνονται με συστολή και χωρίς μεγάλες βεβαιότητες. Αλλά, πάντως, να διατυπώνονται. Τα κόμματα που εφάπτονται με την κοινωνία -και το ΠΑΣΟΚ δεν έχασε ακόμη αυτή την κατάκτηση- τροφοδοτούνται από τον διάλογο.

Το πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ είναι αντικειμενικό και ελάχιστα έχει να κάνει με την προσωπικότητα του αρχηγού του ο οποίος δεν είναι «χαρισματικός» -πράγμα όχι κατ’ ανάγκην κακό αν αναλογιστούμε ότι «χαρισματικός» ήταν ο Τσίπρας, ο κατ’ εξοχήν τοξικός πολιτικός της Μεταπολίτευσης. Από τη στιγμή που το ΠΑΣΟΚ έπαψε να είναι κόμμα εξουσίας, δεν μπορεί να είναι πολυσυλλεκτικό. Μόνο τα κόμματα εξουσίας είναι πολυσυλλεκτικά γιατί η προσδοκία της συμμετοχής στα ωφελήματα της διαχείρισης του κράτους παραμερίζει τις ιδεολογικές διαφορές. Στην Αριστερά είχαν παράδοση να διασπώνται ακόμη και σε τηλεοπτικό θάλαμο αλλά μόλις μία ιδιοτροπία της Ιστορίας έδωσε στον ΣΥΡΙΖΑ προοπτική εξουσίας αγκαλιάστηκαν με τον Καμμένο και οι ψηφοφόροι τους το κατάπιαν αμάσητο. Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε πολυσυλλεκτικό σε άλλες εποχές, όταν με ελάχιστες τριβές συνυπήρχαν στο εσωτερικό του οι λαϊκιστές και οι εκσυγχρονιστές. Οι λαϊκιστές, μέγα μέρος των οποίων ταξινομούνται και ως «αυριανιστές», ήταν πάντοτε πλειοψηφία. Πώς από αυτούς τους συσχετισμούς προέκυψε η αρχηγία Σημίτη και δι’ αυτής οι καλύτερες κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης, αυτό μάλλον ανάγεται στη σφαίρα της μεταφυσικής -ο Θεός της Ελλάδος. Φαντάζεστε ποιο θα ήταν το ιστορικό αποτύπωμα του ΠΑΣΟΚ και ποια η μοίρα της χώρας εάν στις εσωκομματικές εκλογές του ’96 είχε κερδίσει ο Τσοχατζόπουλος;

Η πολυτέλεια της πολυσυλλεκτικότητας τελείωσε με το 43,92% του 2009. Τα μετέπειτα είναι γνωστά. Η οικονομική κρίση έθεσε το πολιτικό σύστημα προ των ευθυνών του, το ΠΑΣΟΚ, ανταποκρίθηκε στο εθνικό καθήκον, δυσαρέστησε τους κακομαθημένους ψηφοφόρους του που ο σύνδεσμός τους με το κόμμα ήταν οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, οι προσλήψεις στις ΔΕΚΟ και «μία σύμβαση για το παιδί» και εκείνοι πέρασαν στον ΣΥΡΙΖΑ όπου τους υπόσχονταν να σκίσουν τα μνημόνια με ένα νόμο και με ένα άρθρο, εκτοξεύοντάς τον από το 4,60% του 2009 στο 35,46% του 2015. Απλώς, επειδή δεν μπορούσαν να παραδεχτούν ότι το κίνητρο ήταν τυχοδιωκτικό, έβαλαν λίγη ιδεολογική χρυσόσκονη που δεν άντεχε ούτε για τα καρναβάλια. Η περιπέτεια, όμως, είχε και την καλή διάσταση. Το ΠΑΣΟΚ ξεσκαρτάρισε. Έμειναν εκείνοι που του αναγνώρισαν την υπεύθυνη στάση στην περίοδο της αντιμνημονιακής απάτης.

Εδώ αρχίζει η αντίφαση. Για να ξαναγίνει το ΠΑΣΟΚ κοινοβουλευτικά ισχυρό πρέπει να ξαναφέρει πίσω αυτό τον κόσμο που τίποτε δεν διδάχθηκε ούτε είναι διατεθειμένος να διδαχθεί. Όσο όμως απευθύνεται σε αυτόν, τόσο απομακρύνεται από τους ανθρώπους που το στήριξαν στα πολύ δύσκολα. Είναι δύο κόσμοι που μιλούν διαφορετικές γλώσσες και αποκλείεται να συνυπάρξουν -χώρια που τη γλώσσα του «τραμπισμού» μιλούν καλύτερα ο Κασσελάκης και οι συνεργάτες του. Ρεαλιστικά μιλώντας, το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται πρώτα να κατοχυρώσει το πολιτικό του κεφάλαιο που δεν πρέπει να θεωρεί δεδομένο. Έπειτα θα δει πώς μπορεί να το αυξήσει και με ποιους. Το πολιτικό κεφάλαιο του ΠΑΣΟΚ είναι το εκσυγχρονιστικό παρελθόν. Πώς όμως θα το κατοχυρώσει όταν, αντί να αναδείξει τον αυτόνομο μεταρρυθμιστικό του ρόλο, πορεύεται στην κεντρική πολιτική όπως ο εκλεκτός του στον δήμο Αθηναίων, υιοθετώντας ό,τι οπισθοδρομικό απαιτούν οι λοιπές «δημοκρατικές δυνάμεις»; Εκτός εάν νομίζει ότι μπορεί να πάρει ψηφοφόρους από το μέτωπο της συνωμοσιολογίας και των νεοαγανακτισμένων, οπότε τα πράγματα με το ΠΑΣΟΚ είναι ακόμη χειρότερα από όσο φοβόμαστε…

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 07.04.2024