ΑΠΟΨΕΙΣ

Τζάμπα λοιπόν ο σαματάς. Ούτε ακροδεξιά επέλαση σημειώθηκε στη Γαλλία, ούτε αριστερή στη Βρετανία. Ο Κιρ Στάρμερ εξελέγη πρωθυπουργός προσθέτοντας όμως όλο κι όλο 1% στο προηγούμενο ποσοστό του κόμματος του, ενώ οι απώλειες Σούνακ κατευθύνθηκαν σχεδόν εξ ολοκλήρου στο δεξιότερο λαϊκιστή Φάρατζ. Στην απέναντι ακτή της Μάγχης, αν και δημοσκοπικό φαβορί, ο Μπαρντελά τερμάτισε τρίτος, κερδίζοντας σαφώς λιγότερες έδρες από τους Μελανσόν και Μακρόν. Αθροιστικά, Αριστερά και Δεξιά έχουν περίπου 40-42% σε κάθε χώρα, με τρίτους τους κεντρώους (14-20% των ψήφων για Liberals και Ensemble2024). Η κοινοβουλευτική επικράτηση των Εργατικών οφείλεται στη βασική διαφορά μεταξύ γαλλικού και βρετανικού πλειοψηφικού συστήματος: στην ύπαρξη δεύτερου γύρου όταν ο πρώτος υποψήφιος δεν συγκεντρώνει 50% +1 των ψήφων. Με 33% αμφότεροι, στον πρώτο γύρο ο Εθνικός Συναγερμός (RN) συγκέντρωσε 25% των εδρών, ενώ οι Εργατικοί 65%.

Πάντως το πολιτικό ρίσκο Μακρόν απέδωσε, και οι Γάλλοι είπαν ξεκάθαρο «όχι» στην Ακροδεξιά, κόβοντας την ορμή που της είχε προσφέρει το θετικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Σε τακτικό επίπεδο, η επιτυχία οφείλεται στην κατά τόπους απόσυρση 220 αριστερών και μακρονιστών υποψηφίων, ώστε να υπάρξει μοναδική υποψηφιότητα απέναντι σε εκείνους του RN. Σε επίπεδο μηνύματος, η στασιμότητα της παράταξης Λεπέν ως προς τον απόλυτο αριθμό ψήφων δείχνει πως ή τα επιχειρήματά της υστερούν, ή οι υποψήφιοί της, ή και τα δύο.

Το ερώτημα τώρα είναι τι είδους κυβέρνηση θα μπορούσε να σχηματιστεί. Θα αποδειχθεί εφικτή μία μετριοπαθής συγκυβέρνηση Σοσιαλιστών-Πρασίνων-Μακρονιστών-Γκωλικών, έστω μειοψηφίας, όπως άλλωστε υπήρχε από το 2022; Δεδομένων των οικονομικών προβλημάτων της, η χώρα σίγουρα χρειάζεται σταθερή πορεία. Θα απαιτηθούν σκληρά μέτρα ώστε να περιοριστεί το δημοσιονομικό έλλειμμα, όταν το ακροαριστερό LFI ζητά επιπλέον 170 δισ. € σε κοινωνικές δαπάνες. Ταυτόχρονα, με τυχόν συμμετοχή του φιλοπαλαιστίνιου Μελανσόν σε κυβέρνηση συνασπισμού ας μην περιμένουμε αξιόλογη γαλλική παρουσία στη φλεγόμενη Ανατολική Μεσόγειο. Ίσως λίγες συμβολικές κινήσεις, που δεν θα θίγουν Ισλάμ και φυσικά Τουρκία. Ως προς το Ουκρανικό μάλλον θα διατηρηθεί η τρέχουσα στάση.

Το χθεσινό αποτέλεσμα φυσικά δεν σημαίνει οριστική απαλλαγή της Γαλλικής Δημοκρατίας από την ακροδεξιά… απειλή. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος θα χρειαστεί εξαιρετική συνεργασία όσων δυνάμεων συνεργαστούν. Ο νεοεκλεγείς βουλευτής Ολάντ θα μπορούσε να λάβει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης που θα κληθεί να ικανοποιήσει τις εύλογες απαιτήσεις των δυσαρεστημένων Γάλλων πολιτών: χαμηλότερες τιμές στα ράφια και καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες. Βέβαια πολλά λέγονταν προεκλογικά και για την ασφάλεια και το μεταναστευτικό, αλλά δεν αποδείχθηκαν καθοριστικά διακυβεύματα. Εάν πάντως καταγραφεί ακυβερνησία, θα πρέπει να θεωρείται σχεδόν βέβαιη η αναρρίχηση της Λεπέν στην προεδρία το 2027. Ας μη ξεχνάμε ότι το χάος μεταξύ των Συντηρητικών χάρισε άνετη πρωτιά στους Εργατικούς μετά 14 χρόνια. Εις το εξής ειδικά ο Γάλλος πρόεδρος θα χρεώνεται και κάθε ακρότητα του Μελανσόν (αφού συνεργάστηκε μαζί του και τον έφερε πρώτο ως ηγέτη της συμμαχίας NFP), με τη Λεπέν να… πετροβολάει χωρίς φθορά, από κοινού με 80 εξοργισμένους πρώην βουλευτές του. Μετά την προεδρική θητεία, ίσως τερματιστεί και ο βίος του κόμματος Μακρόν.

Εδώ αξίζει να αναφερθεί το εξής: σε Βρετανία, Γαλλία και ΗΠΑ δεν καταγράφεται απλώς οριακή ισοδυναμία μεταξύ των δύο ιστορικών πολιτικών πόλων, αλλά και ανάλογη πληθυσμιακή κατανομή των ποσοστών τους. Η Αριστερά υπερτερεί στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα, ενώ η Δεξιά στα μικρότερα και στην ύπαιθρο. Είναι αρκετά σαφές πού κατοικούν, ποιές θρησκευτικές και κοινωνικές πεποιθήσεις έχουν, και πού διατηρούν τα συμφέροντά τους οι -κατά τη γνώμη τους- κερδισμένοι και χαμένοι του ισχύοντος κοινωνικοοικονομικού στάτους κβο. Τούτων λεχθέντων, παρά τον κοινωνικό διχασμό και την εκλογική αποδυνάμωσή τους, οι πέριξ του κέντρου πολιτικές δυνάμεις παραμένουν κυρίαρχες στον ευρωπαϊκό χώρο: ισοδύναμοι Σοσιαλιστές-LFI και σταθεροί οι Γκωλικοί στη Γαλλία, καθαρή υπεροχή Συντηρητικών έναντι Reform στο ΗΒ, παρόμοια κατάσταση στη Γερμανία, υποχώρηση Podemos και αποτελμάτωση Vox στην Ισπανία, χαμηλοί τόνοι Μελόνι στην Ιταλία, επανεκλογή Τουσκ στην Πολωνία. Ωστόσο οι ηγεσίες τους περπατούν σε τεντωμένο σκοινί, και θα πρέπει επιτέλους να κατανοήσουν ότι δεν είναι στραβός ο γιαλός, κι ότι δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζονται σοβαρά προβλήματα με επικοινωνιακά τεχνάσματα ή με δυσνόητες προτεραιοποιήσεις.

Αν δεν το πήρατε χαμπάρι, στο Ιράν εξελέγη μεταρρυθμιστής πρόεδρος, γιατρός κουρδοαζέρικης καταγωγής. Συνοπτικά, το συμπέρασμα είναι ότι δεν βγαίνει συμπέρασμα από τα μέχρι τώρα τεκταινόμενα του 2024 στη διεθνή σκακιέρα. Ομολογουμένως δεν βαριόμαστε.