ΑΠΟΨΕΙΣ

Καθώς πολλοί -δικαίως- αδυνατούν να καταλάβουν τι ακριβώς συμβαίνει στην Αριστερά, θα αποπειραθώ να ξεκαθαρίσω λίγα πράγματα, καταρχάς με μία διαπίστωση: προς το παρόν, η όλη συζήτηση είναι ακαδημαϊκή, διότι κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα του χώρου δεν έχει εκφράσει επισήμως την επιθυμία να συγχωνευτεί με τα υπόλοιπα. Ωστόσο σίγουρα κάτι μαγειρεύεται.

Αφορμές για τη συζήτηση ήταν οι επιδόσεις ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές, η πανευρωπαϊκή εικόνα της Κεντροαριστεράς και η έναρξη λειτουργίας του ιδρύματος Τσίπρα. Ειδικά η νέα δραστηριότητα του πρώην πρωθυπουργού ερμηνεύτηκε ως προσπάθεια για ενοποίηση δυνάμεων, ενδεχομένως υπό το σκήπτρο του. Ομολογουμένως η ιδέα να έχει ακόμη και δικό του (καφετί) χρώμα ο καινούριος φορέας πολιτικού προβληματισμού προκαλεί συνειρμούς επειδή χρώματα χαρακτηρίζουν συνήθως τα κόμματα. Στην Αθήνα ξεκίνησε φυσικά και σεναριολογία γύρω από τις προθέσεις και τα πλάνα του. Σύμφωνα λοιπόν με όσα ακούγονται, ο Τσίπρας έχει τη στήριξη μεγάλων επιχειρηματιών χωλωμένων με το Μαξίμου, «εκγυμνάζεται» από παράγοντες της Κεντροαριστεράς ως αυριανός ηγέτης της, και συνάμα ετοιμάζει μεγάλη εκδήλωση όπου θα παρευρεθούν εξαιρετικά σημαντικές προσωπικότητες της Εσπερίας.

Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τον βαθμό ακρίβειας τέτοιου είδους φημών, όμως δύσκολα μπορούν να απορριφθούν ελαφρά τη καρδία • είναι απολύτως λογικό να υπάρχουν επιχειρηματίες μα και ξένοι παίκτες που θα ήθελαν την ανάδυση μιας εναλλακτικής πρότασης εξουσίας (χωρίς εθνικιστικά χαρακτηριστικά) • εφόσον ο Τσίπρας αναλάμβανε έναν τέτοιο ρόλο, προφανώς θα έπρεπε να προσαρμόσει και το δημόσιο λόγο του σε αυτόν, αφήνοντας πίσω του τη γνώριμη αριστερίστικη επιχειρηματολογία • τέλος, καλό είναι να θυμόμαστε πως όταν η διεθνής Αριστερά περνά κρίση επιβίωσης, λογικό είναι να στρέφεται στα στελέχη της εκείνα που έχουν να επιδείξουν έστω αξιοπρεπείς κυβερνητικές επιδόσεις υπό αντίξοες συνθήκες, και να τα αναδεικνύει.

Τούτων λεχθέντων, τι θα μπορούσαμε να δούμε μέσα στο προσεχές διάστημα; Προσωπικά θεωρώ απίθανη την άνευ όρων παράδοση της… σφραγίδας από τους Κασσελάκη και Ανδρουλάκη. Όσο την κρατούν μπορούν να ελπίζουν σε κάτι, είτε αυτό είναι πρωθυπουργία είτε υπουργική θέση σε μελλοντική κυβέρνηση συνασπισμού, άρα πολύ δύσκολα θα συνεισφέρουν τα κόμματα τους σε ένα νέο σχήμα. Από την πλευρά του, λογικά ούτε ο Τσίπρας θα ήθελε να ξαναζήσει τον χαώδη ΣΥΡΙΖΑ των αναρίθμητων τάσεων και συνιστωσών, ανακατεμένο πλέον και με τους διαβόητους ΠΑΣΟΚικούς μηχανισμούς. Συνεπώς, θα στοιχημάτιζα πως θα ξεκινούσε μία κίνηση από το μηδέν, όπως άλλωστε έπραξε και ο Αριέλ Σαρόν όταν παράτησε το Λικούντ, με το οποίο είχε διατελέσει πρωθυπουργός. Με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργούσε ένα ολοκαίνουριο κόμμα δίχως βαρόνους, φράξιες, πολυλογάδες και προδότες, ένα κόμμα που θα έλεγχε πλήρως, αρεστό στους νέους και καλύτερα προσαρμοσμένο στις τρέχουσες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, εθνικές και παγκόσμιες (πρώτος δείκτης οι επερχόμενες γαλλικές εκλογές).

Ποιοί όμως θα ψήφιζαν ένα τέτοιο κόμμα, και πόσοι θα ήταν; Ποιοτικές έρευνες της κοινής γνώμης είναι σε θέση να προσδιορίσουν με ικανοποιητική ακρίβεια τη δυνητική χωρητικότητα της δεξαμενής από την οποία θα… αλίευε ψήφους μία ανάλογη παράταξη. Όσοι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι πάνω σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικής αλληλεγγύης προφανώς αποτελούν μία βασική μαγιά, όμως δεν αρκούν για κόμμα εξουσίας. Ο κεντρώος χώρος κυρίως αποτελείται από πολίτες που όντως έχουν σχετικές ευαισθησίες, όμως ταυτόχρονα δίνουν βάρος στην οικονομική ανάπτυξη, στην κρατική αποτελεσματικότητα, στη δημόσια ασφάλεια και στην εθνική άμυνα, δηλαδή σε πεδία όπου εξακολουθεί να κυριαρχεί κατά κράτος ο Μητσοτάκης, παρά όση φθορά έχει υποστεί. Επιπλέον, μπορεί ο Τσίπρας να διαθέτει περγαμηνές κυβερνητικής εμπειρίας και προσαρμοστικότητας (κοινώς κωλοτούμπας), όμως ουκ ολίγοι ξεχνούν τις καθεστωτικές πρακτικές του, τα κάπιταλ κοντρόλς, την υπερφορολόγηση των μεσοαστών, την κωμικοτραγική διαχείριση του μεταναστευτικού και την υποτακτικότητα στον Ερντογάν. Συνεπώς, η πρόκληση είναι να ξεπλύνει τους λεκέδες του παρελθόντος του και παράλληλα να χτίσει ένα νέο αφήγημα με ρεαλιστικές προτάσεις για την καθημερινότητα των Ελλήνων και το μέλλον της χώρας, χωρίς να απομακρύνει όσους ψηφοφόρους εξακολουθούν να τον στηρίζουν ως αντισυστημικό. Δύσκολη άσκηση. Τόσο δύσκολη που ενδεχομένως θα οδηγήσει στην ανάδειξη άλλου, άφθαρτου προσώπου για την ηγεσία της Κεντροαριστεράς, που θα είναι πιο επικοινωνιακό από τον Ανδρουλάκη και πιο σοβαρό από τον Κασσελάκη, με κάποια προοπτική διακυβέρνησης στις μεθεπόμενες εκλογές. Σε ένα τέτοιο σενάριο ο Τσίπρας θα κινούνταν μεν παρασκηνιακά αλλά οπωσδήποτε καθοριστικά.

Επιμένω ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει μέλλον για απλούς δημογραφικούς λόγους, μα αυτό δεν σημαίνει ότι κι ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει προοπτικές όσο παραμένει εγκλωβισμένος σε μνημονιακή και δικαιωματιστική διαμαρτυρία. Ο Κασσελάκης δείχνει να έχει αντιληφθεί τούτο το πρόβλημα, αν τουλάχιστον κρίνουμε από τις εκκαθαρίσεις και το τελευταίο ποστάρισμα του, όπου επίσης αναφέρθηκε σε μαύρα λεφτά και σε υποδεικνυόμενες ηγεσίες. Ο δε Ανδρουλάκης μάλλον ξέρει ότι δεν τραβάει, όμως μπορεί ακόμη να βασίζεται στους πολυάριθμους αντιΣΥΡΙΖΑ ψηφοφόρους του και στη δυσανάλογα μεγάλη ισχύ του ΠΑΣΟΚ στους ΟΤΑ, στο συνδικαλισμό και στο πολιτικό χρήμα. Προσθέστε εδώ τη ζωτική ανάγκη Τσίπρα να ξαναχτίσει το προφίλ του και το εύκολο συμπέρασμα είναι πως η Αριστερά θα μας προσφέρει πολλές αφορμές για συζήτηση στους επόμενους μήνες.