ΑΠΟΨΕΙΣ

Ε όχι πάλι διχασμός, γκρίνιες και αιτιάσεις. Φτάνει πια με αυτήν την τραγική συνήθεια της Θεσσαλονίκης να διυλίζει τον κώνωπα, να κάνει την τρίχα τριχιά και να υπονομεύει κάθε απόπειρα να προχωρήσει οποιοδήποτε έργο.

Παρακολουθώντας τις εκ των υστέρων αντιδράσεις στην πορεία υλοποίησης του μεγαλόπνοου σχεδίου αναμόρφωσης του χώρου της ΔΕΘ, έρχονται τελείως ασυνείδητα στην σκέψη μου, δύο γεγονότα που με σημάδεψαν ως άτομο.

Το πρώτο, τριανταπέντε χρόνια πριν, όταν μετέχοντας ως υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος στις δημοτικές εκλογές, είχα παρασυρθεί στις αντιδράσεις προς το σχέδιο του τότε υποψήφιου δημάρχου Κούβελα για την Θεσσαλονίκη, το οποίο περιλάμβανε τρία εμβληματικά έργα: την περιφερειακή, το μετρό και την επέκταση της παραλίας στο ιστορικό κέντρο της πόλης.

Δεν θέλω να επεκταθώ. (Οι παλιοί θα τα θυμούνται, και όσοι από τους νεότερους ενδιαφέρονται εύκολα θα βρουν πληροφορίες και υλικό σχετικά). Ο Κούβελας κέρδισε, αλλά εγώ και όλοι όσοι είχαμε εκλεγεί στο δημοτικό συμβούλιο με τις παρατάξεις της αντιπολίτευσης, κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να δυναμιτίσουμε κάθε πιθανότητα προώθησης του σχεδίου. Δεν θέλαμε περιφερειακή για να μην κοπούν δέντρα στο Σέιχ Σου, δεν θέλαμε μετρό γιατί προτιμούσαμε τραμ, τρόλεϊ και καραβάκια, δεν θέλαμε επέκταση της παραλίας εναντιωμένοι στο… μπάζωμα και την αλλοίωση του παραλιακού μετώπου της πόλης.

Στα λόγια ωστόσο, θέλαμε… μεγάλα έργα και ξιφουλκούσαμε κατά της Αθήνας που μας έβαζε εμπόδια -όπως λέγαμε.

Δεύτερο γεγονός, μια δεκαετία αργότερα -κάπου στα μέσα του ‘90, όταν ο Κώστας Λαλιώτης ως υπουργός Δημοσίων Έργων, ανακοίνωνε στην Θεσσαλονίκη το σχέδιό του για το μετρό της πόλης. Πέσαμε να τον φάμε. Γιατί να περάσει από εδώ κι όχι από εκεί, γιατί να έχει τόσο βάθος κι όχι περισσότερο ή λιγότερο, γιατί να κατασκευαστεί με αυτήν ή την άλλη τεχνική μέθοδο, γιατί να χρηματοδοτηθεί με αυτόν ή τον άλλον τρόπο, γιατί να γίνουν στάσεις εκεί και όχι αλλού. Κάποια στιγμή, τον είχα συναντήσει και με την ιδιότητα του γενικού διευθυντή της ΕΡΤ3 που είχα την τιμή να κατέχω εκείνην την περίοδο, του ζήτησα μια καλή ενημέρωση και τις απαντήσεις του στα προαναφερόμενα ερωτήματα τα οποία αφελώς θεωρούσα «ερωτήματα της πόλης».

Έχοντας ολοκληρώσει έναν κύκλο επαφών με τους παράγοντες και τους φορείς της πόλης -όταν τον συνάντησα- ο Λαλιώτης εν εξάλλω μου είπε με σαφήνεια ότι οι αντιρρήσεις της πόλης δεν είναι για τον έναν ή τον άλλον λόγο. Όλα αυτά είναι αφορμές. Το πρόβλημα είναι πως θα υπάρξει αντίδραση σε οτιδήποτε, γιατί στην Θεσσαλονίκη δεν αναζητούν συμφωνίες αλλά ψάχνουν αφορμές για διαφωνίες. «Με τέτοια νοοτροπία, κανένα έργο δεν πρόκειται να γίνει», ήταν η κατακλείδα εκείνης της συζήτησης.

*********************************************************************************************************************************************

Να με συγχωρήσουν όσοι θεωρούν ότι τους αδικώ, αλλά νομίζω πως η Θεσσαλονίκη πορεύτηκε με την ατζέντα Κούβελα όπως αυτή διαμορφώθηκε από τον Λαλιώτη. Η εν λόγω ατζέντα, συμπληρώθηκε με την αναγκαιότητα για μεγάλες παρεμβάσεις σε τέσσερις τομείς: το Λιμάνι (κατασκευή 6^ου προβλήτα ώστε να δένουν μεγαλύτερα πλοία και σύνδεση με οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο), το αεροδρόμιο (επέκταση αεροδιαδρόμου για να επιτραπεί η προσγείωση μεγάλων αεροσκαφών και βελτίωση επίγειων υποδομών), κατασκευή θηριωδών εγκαταστάσεων της νέας ΔΕΘ στην Σίνδο και διεκδίκηση της ΕΧΡΟ, διαμόρφωση παραλιακού μετώπου της πόλης και διαχείριση απορριμμάτων και αποβλήτων.

Όλα τα επόμενα χρόνια, τα βήματα υλοποίησης της εν λόγω «ατζέντας», ήταν αργόσυρτα έως μηδαμινά.

Η περιφερειακή οδός, είναι το μόνο έργο πνοής που έγινε στην Θεσσαλονίκη τα τελευταία πενήντα χρόνια (θυμάμαι εκείνους που δένονταν με αλυσίδες στα δέντρα για να παρεμποδίσουν τις μπουλντόζες).

Το μπάζωμα της παραλίας δεν έγινε -και καλώς, αλλά καθώς υπήρχε αναγκαιότητα για την ανακούφιση του κυκλοφοριακού φόρτου επιλέχτηκε αντ’ αυτής η κατασκευή υποθαλάσσιας αρτηρίας η οποία ναυάγησε ως ασύμφορη. Για το μετρό, τα ζούμε και όπως φαίνεται θα τα ζούμε ακόμη για αρκετά χρόνια.

Ακόμη και τα λεγόμενα συμπληρωματικά έργα Λιμάνι, Αεροδρόμιο, Μαρίνες, Σκουπίδια «μπλοκαρίστηκαν» από τους… αγωνιστές. Θυμάστε τι γινόταν στο λιμάνι, την επιτροπή αγώνα κατά της επέκτασης του διαδρόμου προσγείωσης, στην κατασκευή του ΧΥΤΑ και των σταθμών μεταφόρτωσης απορριμμάτων (ΣΜΑ).

Κάπως έτσι, η Θεσσαλονίκη, έχασε την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί την εποχή που στην Ελλάδα «έβρεχε» λεφτά (δεκαετίες ‘90 και 2000) μέσα στις οποίες έγιναν έργα απείρως δυσκολότερα στην χώρα (ΠΑΘΕ, Εγνατία Οδός, Ιόνια Οδός), ενώ η Αθήνα κυριολεκτικά άλλαξε πρόσωπο. Έγινε το μετρό με συνεχείς επεκτάσεις, ο προαστιακός, η Αττική Οδός, το νέο αεροδρόμιο, εκσυγχρονίστηκαν οι εγκαταστάσεις στο λιμάνι του Πειραιά κλπ.

Τα τελευταία χρόνια, ο κόμπος έφτασε στο χτένι. Η εσωστρέφεια, η αντιδραστικότητα σε οποιοδήποτε έργο και ο συνεπακόλουθος διχασμός, απειλούν να μετατρέψουν την Θεσσαλονίκη σε μεγάλο χωριό. Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει οπουδήποτε στον κόσμο, εμείς εδώ απαιτούμε να έχουμε γνώμη επί οικονομικών, τεχνικών, αρχιτεκτονικών, οικολογικών θεμάτων και να συναινέσουμε σε κάθε σχεδιασμό.

Είναι αδιανόητο να έχει τελειώσει ολόκληρη Εγνατία, αλλά το ένα χιλιόμετρο της σύνδεσης του ΟΛΘ με αυτήν, να μένει μετέωρο. Είναι αδιανόητο να γίνεται ο κακός χαμός με τα έργα στο αεροδρόμιο και μόλις μπήκε η Fraport σε αυτό, να προχωρούν με ταχείς ρυθμούς. Όπως ακριβώς δηλαδή και με την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού, με την οποία μπήκε στο αυλάκι η κατασκευή του 6^ου προβλήτα.

Ταυτόχρονα, μπήκε σε μια σειρά το μετρό -παρά τις νέες προσφυγές για τον σταθμό της Βενιζέλου- σχεδιάζεται η επέκταση της περιφερειακής (Fly Over), ολοκληρώνεται ο σχεδιασμός του ΦΟΔΣΑ για τα σκουπίδια, ενώ γίνονται τα πρώτα βήματα αναφορικά με τον συνολικό σχεδιασμό και την αναμόρφωση του παραλιακού μετώπου.

Την προοπτική της απαλλαγής της πόλης από την αρρωστημένη νοοτροπία της αντίδρασης σε οτιδήποτε, ήρθε να σφραγίσει το εμβληματικό έργο της αναμόρφωσης της ΔΕΘ, που ακολούθησε την εγκατάλειψη του αβάσταχτου οικονομικά και αχρείαστου λειτουργικά σχεδιασμού για μεταφορά της στην Σίνδο.

Το γεγονός ότι η νέα αυτή προοπτική συντονίστηκε από μια διοίκηση της ΔΕΘ που διορίστηκε από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ (ΓΑΠ), συνέχισε επί Σαμαρά- Βενιζέλου, παρέμεινε επί Τσίπρα- Καμμένου και διατηρήθηκε επί ΝΔ (Κυριάκου Μητσοτάκη), κι εξασφάλισε την συμφωνία όλων των τοπικών φορέων αυτοδιοίκησης (Δήμος, Περιφέρεια) και οικονομίας (όλα τα επιμελητήρια), έδειξε ότι η πόλη άφησε πίσω την κακή της νοοτροπία.

Στην πεποίθηση αυτή συνέτεινε το γεγονός ότι οι μέχρι τώρα διαδικασίες προχώρησαν απρόσκοπτα (αρχικές μελέτες, παρουσίαση σχεδίου, ολοκλήρωση κοινωνικής διαβούλευσης, πρόσκληση ενδιαφέροντος για διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό κλπ).

Και ξαφνικά…το φυτίλι της διχόνοιας άναψε. Κάποιοι θυμήθηκαν ότι θέλουμε περισσότερο πράσινο, ότι θέλουμε χαμηλότερα κτίρια, ότι η δυτική πλευρά της πόλης είναι υποβαθμισμένη, και βγήκαν στο μεϊντάνι.

Να η επιτροπή αγώνα, να οι πανεπιστημιακοί που υπογράφουν, να οι προσωπικότητες, να οι δήμαρχοι της δυτικής Θεσσαλονίκης, να και ο μητροπολίτης Νεαπόλεως ως επικεφαλής.

Όλοι αυτοί, με μια χαμηλή φωνή λένε να έρθει η ΔΕΘ δυτικά για να κρύψουν την πραγματική γενεσιουργό αιτία της αντίδρασής τους, που είναι να μην γίνει τίποτα και να παραμείνουν τα κακάσχημα, αντιλειτουργικά και απαρχαιωμένα περίπτερα της ΔΕΘ ίδια κι απαράλλαχτα όπως κατασκευάστηκαν σαράντα κι ογδόντα χρόνια πριν. Γιατί δεν είναι αφελείς να πιστεύουν πως η ΔΕΘ σε μια εποχή που αλλάζει ριζικά το μοντέλο των εμπορικών εκθέσεων, μπορεί να δικαιολογήσει την τεράστια δαπάνη που θα απαιτούσε για την κατασκευή φαραωνικών εγκαταστάσεων έξω από την πόλη και τριάντα χιλιομέτρων από το αεροδρόμιο.

Εύχομαι κι ελπίζω να επικρατήσει η σύνεση.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 24.01.2021