ΑΠΟΨΕΙΣ

Πριν από πολλά- πολλά χρόνια, πρωτοετής φοιτητής ων, κατά την πρώτη μου περιπλάνηση στη δυτική -όπως την λέγαμε τότε- Ευρώπη, βρέθηκα  στο αυστριακό Κλάγκενφουρτ. Περιδιαβαίνοντας την πόλη και το τόσο άγνωστο για μένα σκηνικό,  κάθισα να ξαποστάσω και να κάνω ένα τσιγάρο σε ένα παγκάκι της κεντρικής πλατείας, παρατηρώντας τα γύρω κτίρια και τους ανθρώπους. Ευχαριστημένος και ξέγνοιαστος, πέταξα την γόπα και την πάτησα για να τη σβήσω. 

Έκπληκτος, αντιλήφθηκα μια ηλικιωμένη κυρία να ουρλιάζει κοιτώντας προς το μέρος μου. Από τις κινήσεις της που ακολούθησαν πλησιάζοντάς με, συνειδητοποίησα ότι με μάλωνε που πέταξα την γόπα και μου υποδείκνυε να σκύψω και να την μαζέψω. Το έκανα ντροπιασμένος. Ούτε που είχε περάσει από το μυαλό μου ότι δεν θα έπρεπε να την σβήσω στο πλακόστρωτο. Το γεγονός με σημάδεψε κι επανερχόταν στην μνήμη μου κάθε φορά που μου ερχόταν να πετάξω ένα σκουπίδι κάτω, αν και πολλές φορές δεν… πρόλαβα να συγκρατηθώ. 

Σαράντα χρόνια μετά. Στην καθημερινή μου βόλτα με τον σκύλο μου στο παρκάκι της πλατείας Ναυαρίνου, κινούμαι με τα μάτια στο γκαζόν για να μην πατήσω περιττώματα τετράποδων, των οποίων οι ιδιοκτήτες- συνοδοί θεωρούν ότι δεν οφείλουν να μαζεύουν. Ενθυμούμενος την αυστηρή Αυστριακή, δύο φορές παρατήρησα τους… φιλόζωους που κοιτούσαν επίτηδες αλλού, όταν ο σκύλος τους ανακουφίζονταν. «Ας τα μαζέψει ο δήμος. Γι’ αυτόν τον πληρώνουμε» μου απάντησε ο ένας. «Μου τελείωσαν τα σακουλάκια, μου δίνετε ένα;» είπε ενοχικά η άλλη. Σκεπτόμενος ότι αν συνεχίσω να το παίζω επόπτης θα ακούσω κανένα «κάνε την δουλειά σου ρε!» παριστάνω ότι δεν τους βλέπω.

Κι όμως, από μέσα μου με τρώει.

Ο σεβασμός του δημόσιου χώρου, είναι θέμα παιδείας και πολιτισμού. Από το να μην πετάμε χαρτιά στον δρόμο μέχρι να κατεβάζουμε τα σκουπίδια μας την μέρα που περνά το απορριμματοφόρο, από το να μην παρκάρουμε σε ράμπες αναπήρων μέχρι το να δίνουμε προτεραιότητα στους πεζούς, από το να μην καταλαμβάνουμε πεζοδρόμια (με τραπεζάκια έξω) μέχρι το να μην κρεμάμε ακαλαίσθητες διαφημιστικές πινακίδες σε σημεία που απαγορεύεται.

Στην χώρα μας, μάθαμε αλλιώς. Θεωρούμε τον δημόσιο χώρο- όπως και το κράτος- ότι είναι κάτι έξω από εμάς κι αν δεν μπορούμε να το ξεγελάμε και το εκμεταλλευόμαστε, απλά αδιαφορούμε. Ούτε που περνά από το μυαλό μας ότι είναι ΔΙΚΟ ΜΑΣ και είναι συμφέρον μας να το προστατεύουμε.

Μόνον με συνδυασμό αυστηρών ελέγχων και προστίμων από τη μια και κοινωνικής κινητοποίησης από την άλλη, μπορούν να υπάρξουν αποτελέσματα.  Η πρωτοβουλία με τα αυτοκόλλητα «είμαι γάιδαρος» και τα γερά πρόστιμα, ελευθέρωσαν τις ράμπες από τους ελληναράδες ΙΧδες.

- Πήγα πριν από λίγες ημέρες στο δημαρχείο της Θεσσαλονίκης. Ξαφνικά είδα στο προαύλιο κάτι που έμοιαζε με γιγάντιο σκελετό δεινόσαυρου. «Μπα, πότε ανακαλύφτηκε κάτι τέτοιο στην περιοχή μας;» αναρωτήθηκα στιγμιαία. Ευτυχώς, συνήλθα γρήγορα. Δεν ήταν σκελετός δεινόσαυρου, αλλά ένας υποτιθέμενος σκελετός βάρκας που είχε χρησιμοποιηθεί για το στολισμό της Πλατείας Αριστοτέλους τα Χριστούγεννα του 2016.

- Ο σκελετός αυτός υποτίθεται ότι ήταν παραπομπή στο δράμα των προσφύγων που φτάνουν στα νησιά του Αιγαίου. Μια ιδέα του πολύ καλού σκηνογράφου Απόστολου Βέττα, αλλά μια πάρα πολύ ατυχής εκτέλεση για Χριστούγεννα. Μελαγχολήσαμε εκείνη την χρονιά, έγινε μαύρη η καρδιά μας.

- Εδώ που τα λέμε, η Θεσσαλονίκη κάτι έχει με τα Χριστούγεννα. Δεν τα πάει και δεν την πάνε. Τη μια γιορτάζονται υπερβολικά, με φανφάρες και υπερπαραγωγές, με τον Ρουβά να φοράει φτερά και να κατεβαίνει με συρματόσχοινο. Την άλλη γιορτάζονται minimal, με λευκούς σκελετούς και κάτισχνες καμήλες, σε σημείο να μην καταλαβαίνεις εάν έρχονται Χριστούγεννα ή ξηρασία ερήμου.

- Επί Παπαγεωργόπουλου, καθιερώθηκε η Πλατεία Αριστοτέλους ως χώρος συγκέντρωσης. Δεν λέω, ήταν ωραία στολισμένη και λαμπερή. Αλλά επειδή κανείς δεν τη φρόντισε, έγινε χώρος συγκέντρωσης κάθε είδους παράνομου μικροπωλητή. Μαλλιά της γριάς, ζαχαρωτά, επικίνδυνα παιχνίδια, ζωάκια για φωτογραφίες, γεννήτριες, κακοστημένες ψησταριές, είναι μερικά μόνο από τα καλούδια που εγκαταστάθηκαν κάποτε στην Αριστοτέλους και έμειναν για πάντα.

- Επί Μπουτάρη ήρθε η επανάσταση των Χριστουγέννων. Για κάποιο λόγο, τέθηκαν υπό διωγμό. Κι εμείς μελαγχολούμε τα Χριστούγεννα, αλλά όχι κι έτσι, δήμαρχε… Την πρώτη χρονιά της δημαρχίας Μπουτάρη ζήσαμε να δούμε μια μεταμοντέρνα πλατφόρμα με μια κατασκευή που υποτίθεται ότι ήταν δέντρο, να τοποθετείται μέσα στη θάλασσα και να την παρασέρνει το ρεύμα. Tragic, που λέμε και στο χωριό μου. Το 2012 και το 2013 ο δήμος είπε να σοβαρευτεί λιγάκι κι έκανε απλά πράγματα: παιχνίδια για τα παιδιά, έναν minimum στολισμό, τέλος πάντων τη βγάλαμε.

- Το 2014 ήταν φρίκη. Η πόλη έμεινε αστόλιστη. Γι’ αυτόν το λόγο, το 2015 ο δήμος παραχώρησε την Αριστοτέλους στο Επαγγελματικό Επιμελητήριο, και ζήσαμε τα πιο κιτς Χριστούγεννα ever. Το 2016 οι γιορτές ήταν minimal με τους σκελετούς του κ. Βέττα και το 2017 δεν θυμάμαι καν πώς ήταν.

- Φέτος, ο αοιδός Σαμπάνης που θα εμφανιστεί στην Πλατεία Αριστοτέλους έφερε τη διχόνοια στο δημοτικό συμβούλιο. Για μεγάλη μερίδα δημοτικών αρχόντων δεν θεωρείται αρκετά ποιοτικός. Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι το λιγότερο. Το πολύ είναι ότι δεν υπάρχει η παραμικρή στρατηγική για τα Χριστούγεννα στην πόλη κι ότι ο στολισμός περιορίζεται στην Αριστοτέλους και το κέντρο. Λες και η Ξηροκρήνη ή η Μπότσαρη δεν έχουν Χριστούγεννα.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 18 Νοεμβρίου 2018