ΑΠΟΨΕΙΣ

Τον περασμένο Ιούλιο ανακοινώθηκαν τα πρώτα στοιχεία της απογραφής του 2021 και πιστοποιήθηκε, με επίσημο τρόπο, η μείωση κατά 3,5% των μονίμων κατοίκων της χώρας. Αρκετά δημοσιεύματα ανέδειξαν το θέμα, κάποια από αυτά προέβαλαν, κατά τη γνώμη μου σωστά, ότι η υπογεννητικότητα και η ερημοποίηση αποτελούν τον μεγαλύτερο εθνικό κίνδυνο, αλλά, σύντομα, άλλες ειδήσεις κάλυψαν την ισχνή μας ανησυχία. Έγιναν και κάποιες επιδερμικές αναλύσεις για τους λόγους της καταγραμμένης μείωσης, το brain drain, η φυγή μεταναστών λόγω κρίσης, η μείωση των γεννήσεων λόγω του «δυτικού τρόπου ζωής», ανησυχητικό μεν το αποτέλεσμα αλλά αναμενόμενο. 

Περιμένοντας τη δημοσίευση και συγκριτική ανάλυση περισσότερων στοιχείων που αφορούν στην παραγωγή και στην οικονομία, θαρρώ ότι αξίζει να κρατάμε στην επικαιρότητα τα ήδη δημοσιοποιημένα, σηκώνοντας λίγο περισσότερο την κουρτίνα των σοφών αριθμών. Για να κατανοήσουμε καλύτερα, μεταξύ άλλων, τις περιφερειακές ανισότητες, που αποτελούν ένα, ίσως ακόμα μεγαλύτερο, κίνδυνο στρεβλής εθνικής πορείας. Γιατί το 3,5% της πανελλαδικά μετρούμενης μείωσης έχει διαφορετική έκφραση από Περιφέρεια σε Περιφέρεια. 

Η Δυτική Μακεδονία καταγράφει την μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού κατά 10,1%, ενώ, μία μόνη Περιφέρεια, αυτή του Νοτίου Αιγαίου, έχει αύξηση, κατά 5%. Η χαρά μας για τα υπέροχα νησιά των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων μεγάλη, και τα στοιχεία μόνο ευφορία μπορούν να προκαλούν. Όχι όμως το ίδιο και το ποσοστό μείωσης του πληθυσμού της Αττικής που είναι μόνον 1% και αφορά στο ένα τρίτο της χώρας που διαμένει στην Αττική και εργάζεται για την Αττική. Από 3828434 το 2011, οι μόνιμοι κάτοικοι που έχουν καταγραφεί το 2021 είναι 3792469. Εάν οι λόγοι της μείωσης του γενικού πληθυσμού είναι η υπογεννητικότητα (ιστορικά μεγαλύτερη στα αστικά κέντρα) και το brain drain ( που θα περίμενε κάποιος να είναι εντονότερο στην Αθήνα), η Αττική θα έπρεπε να παρουσιάζει μείωση, τουλάχιστον, ανάλογη της γενικής. Αλλά, να που δεν είναι έτσι! Χωρίς ειδικές αναλύσεις, που καλό θα ήταν να κάνουν τα Πανεπιστήμια μας, είναι φανερό ότι η Αθήνα συνεχίζει να απομυζά τις δυνάμεις της Περιφέρειας και να μεγαλώνει ασύστολα και παράλογα σχετικά με την υπόλοιπη χώρα. Γιατί η Αθήνα; Γιατί είναι η οικονομία stupid! 

Εκεί το χρήμα που φέρνει χρήμα, εκεί οι αποφάσεις, εκεί η διαπλοκή, εκεί οι ευκαιρίες. Εκεί καταφανώς και το καινούργιο Σχέδιο που είναι και Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας! Για πολλούς λόγους την Αθήνα την αγαπώ. Το δηλώνω, προς αποφυγή κάθε παρεξήγησης. Αλλά έχω προ καιρού προσπεράσει τους χαρακτηρισμούς που αποδίδουν τα, λεγόμενα, κεντρικά μέσα ενημέρωσης (λες και υπάρχουν και ισότιμα περιφερειακά!) και κάτι εντεταλμένοι ψευδοαναλυτές, που χαρίζουν επίθετα (γραφικότητας, υπερεθνικισμού κλπ) σε καθέναν που θέτει το θέμα. Η παντελής έλλειψη περιφερειακής πολιτικής, κατά το ευρωπαϊκό πρότυπο, είναι προφανής και στην απλή ανάλυση των στοιχείων της Κεντρικής Μακεδονίας, όπου και η Θεσσαλονίκη. Ενώ λοιπόν η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη καταγράφει 7,6% και η Δυτική Μακεδονία 10,1%, η Κεντρική Μακεδονία βρίσκεται στο 4,8%. 

Τα συμπεράσματα προφανή. Και η Θεσσαλονίκη, αμήχανη και ασθμαίνουσα, ανάλογο ρόλο παίζει για τη δική της περιφέρεια. Το ποσοστό μείωσης της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης είναι 1,7%. Εάν δει κάποιος καλύτερα τα επιμέρους στοιχεία των Δήμων, θα κατανοήσει γιατί κάθε χρόνο, χάνουμε ολόκληρα χωριά και κινδυνεύουμε να χάσουμε ολόκληρες πόλεις. Δεν έχουμε πόλεμο, δεν είναι η εποχή ούτε της καταστροφής του 40, ούτε του εμφυλίου.

Με μια πρόχειρη ανάγνωση και σχετική αναγωγή επιλέγω, ενδεικτικά: Στο Αμύνταιο η μείωση του πληθυσμού φθάνει στο 15,5%, στο Διδυμότειχο στο 17,1%, στο Σουφλί το 21%! Είναι κάτι ιστορικά χωριά της εγκατάλειψης, που, όπως λένε οι παλαιότεροι, δεν έχει γίνει βάφτιση εδώ και πολλά χρόνια στις εκκλησίες τους. Αλλά, για να έρθουμε και στα πολύ κοντινά μας: Στον Δήμο Λαγκαδά (20 λεπτά από το κέντρο της Θεσσαλονίκης) η μείωση φθάνει στο 10%! Στον Δήμο Βόλβης με τις λίμνες, τα ιαματικά, την παλιά αγροτική παραγωγή, το ποσοστό θεριεύει στο 15,6% και στην Χαλκηδόνα στο 11%! ΓΙΑΤΙ; Και αναρωτιέμαι εάν και ποιόν απασχολεί το θέμα; Μια έρημη επαρχία γύρω από την Θεσσαλονίκη.

Περιφέρεια, Δήμοι, Κυβέρνηση, Ινστιτούτα, Πανεπιστήμια έχουν ένα ελάχιστο καθήκον. Να μελετήσουν, να αποδεχθούν πραγματικότητες και να δώσουν λύσεις. Και οι λόγοι της ερημοποίησης είναι προφανείς και η ανάταξη της κατάστασης δυνατή. Ακόμα!

ΑΠΟ ΤΗΝ ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΦΛΩΡΙΝΑ

Αφορμή για αυτήν την, εκ νέου, αναφορά στην ξεχασμένη Ελλάδα, στάθηκε μια ανάρτηση του φίλου, νέου δικηγόρου, του Αλεξανδρινού από την Φλώρινα. Μεταφέρω ένα μεγάλο τμήμα της: «Η πόλη των παιδικών μου χρόνων πεθαίνει, επιτέλους κάντε κάτι… 

Η πόλη μου είναι η Φλώρινα. Μια μικρή κουκκίδα στον χάρτη. Σας έχω μιλήσει αρκετές φορές γι αυτήν. Δεν ξέρω αν την ξέρετε, αν την έχετε ακουστά από καμιά δυσμενή μετάθεση ή κανά κακό φανταρικό, αν την έχετε επισκεφθεί ποτέ ή αν την έχετε πετύχει σε κανά σταυρόλεξο. Ούτως ή άλλως πουθενά αλλού δεν παίζει. Άντε βαριά βαριά, να την έχετε ακούσει από τις ταινίες του Αγγελόπουλου, που κάποτε της έδωσαν μια άγρια γοητεία! Από κει και πέρα όμως σιωπή. Σιωπή και απραγία. 

Η Φλώρινα είναι ίσως από τις πιο αδικημένες περιοχές της Ελλάδας, κι επιτρέψτε μου να πω, πως όχι, δεν έχει καμία σχέση με εκείνο το «παντού τα ίδια είναι στην επαρχία», που ελαφρά τη καρδία ξεστομίζουν μερικοί, που σίγουρα ούτε απ έξω δεν έχουν περάσει, ούτε και φυσικά έχει σχέση με την Φλώρινα της δεκαετίας του 90 και του μιλένιουμ που ενδεχομένως παλιοί φοιτητές θυμούνται. Καμία απολύτως σχέση όμως. Που λέτε, η Φλώρινα μας σήμερα, είναι πλήρως παραμελημένη από την Πολιτεία, με πολικό κρύο και οικονομική κρίση, με πολύ γκρίζο, ελάχιστες υποδομές και καμία μα καμία ελάφρυνση. 

Το ρεύμα, ο ΦΠΑ, ο ΕΝΦΙΑ, οι μισθοί, οι συντάξεις, οι φόροι είναι ίδιοι με όλη την υπόλοιπη χώρα… Ξεχασμένοι στην άκρη της Ελλάδας επιβιώνουμε. Αντέχουμε!!! Παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, ξυπνάμε, κοιμόμαστε, ερωτευόμαστε, διαβάζουμε, αθλούμαστε και απολαμβάνουμε την ελάχιστη ψυχαγωγία που μας αντιστοιχεί! Ό,τι έχει απομείνει δηλαδή…. Η Δυτική Μακεδονία αργοπεθαίνει και πρώτα πρώτα η Φλώρινα, η Πρέσπα και το Αμύνταιο. Το λένε δεκάδες μετρήσεις. Η ανεργία μας κατατάσσει σταθερά πρώτους, οι επιχειρήσεις κλείνουν η μία μετά την άλλη, οι συμπολίτες μας μεταναστεύουν, ο δημόσιος τομέας υποβαθμίζεται, η αγροτική παραγωγή πλήττεται, τα χρέη μας πνίγουν, οι θάνατοι ξεπερνούν τις γέννες, ο χειμερινός τουρισμός έμεινε στην μακέτα κι ο φετινός χειμώνας θα είναι η πιο σκληρή δοκιμασία των τελευταίων δεκαετιών… Πρώτη φορά νομίζω πως, σε τούτη την πόλη, όλοι μαζί εκπέμπουμε SOS.

Ζητώ συγγνώμη που σας χάλασα την όμορφη Κυριακή με την επαρχιώτικη γκρίνια μου, αλλά δεν γίνεται αλλιώς… Πνιγόμαστε με τούτη την αδικία».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 09.10.2022