ΑΠΟΨΕΙΣ

Προοίμιο

«L’ etat c’ est moi» (:«το κράτος είμαι εγώ») είναι η, περισσότερο κι από τον Λουδοβίκο ΙΔ’, γνωστή ρήση του, που παραπέμπει στην παντοδυναμία του ηγεμόνα και, κατ’ ακολουθίαν, στην αδυναμία της ύπαρξης της διαφορετικής άποψης. Περιττό βέβαια να μιλήσουμε στην περίπτωση αυτή για την προστασία μιας τέτοιας διαφορετικής άποψης. Για την αντιπολίτευση έχουν διατυπωθεί, διαχρονικά, διάφορες απόψεις. Μια από τις χαρακτηριστικές εκείνη του Βλαντίμιρ Ίλιτς Λένιν: «Ο καλύτερος τρόπος να ελέγχεις την αντιπολίτευση είναι να την καθοδηγείς». Στο πλαίσιο τέτοιων παραδοχών όλοι, μάλλον, θα συμφωνήσουμε πως δεν θα ήταν εφικτό να μιλήσουμε για απολύτως ασφαλές περιβάλλον για τους μειοψηφούντες στη Γαλλία του δέκατου έβδομου ή στη Σοβιετική Ένωση του περασμένου αιώνα.

Ας προβληματιστούμε, κατ’ αντιστοιχία, για τις συνέπειες της μη αναγνώρισης δικαιωμάτων στους μειοψηφούντε,ς στο πλαίσιο οποιουδήποτε επιχειρηματικού σχηματισμού: Είναι περισσότερο από προφανές πως η (επί της ουσίας) αναγνώριση και διασφάλιση των δικαιωμάτων μειοψηφίας στα νομικά πρόσωπα συνιστά παράγοντα ασφάλειας για τους υποψήφιους επενδυτές και δανειστές και, κατ’ ακολουθίαν, προόδου της εταιρείας.

Τα δικαιώματα μειοψηφίας στην ανώνυμη εταιρεία

Υπό το πρίσμα των ανωτέρω σκέψεων, φαντάζει ως απολύτως δικαιολογημένη η επιλογή του σύγχρονου νομοθέτη για (ελαφρά) ενίσχυση των δικαιωμάτων των μειοψηφούντων μετόχων στον πρόσφατο νόμο για τις ανώνυμες εταιρείες. Τα συγκεκριμένα δικαιώματα συναρτώνται, εύλογα, με το ύψος του μετοχικού κεφαλαίου, που ένας έκαστος ή περισσότεροι εξ αυτών εκπροσωπούν. Ξεχωριστού ενδιαφέροντος όμως είναι τα δικαιώματα που αναγνωρίζει ο νόμος στους μειοψηφούντες όσον αφορά τον έλεγχο της εταιρείας. Περί αυτών όμως, λόγω της σοβαρότητάς τους, θα ακολουθήσει αυτοτελές άρθρο.

Από τα λοιπά δικαιώματα ξεχωρίζει το δικαίωμα veto σχετικά με: (α) την έγκριση ή μη συμβάσεων που, αρχικά, εγκρίθηκαν από το διοικητικό συμβούλιο, (β) σημαντικά θέματα για τη λειτουργία της εταιρείας (λ.χ. αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, συγχώνευση, διάσπαση, λύση κτλ.) και (γ) τη μη διανομή (ή περιορισμένη διανομή) του ελαχίστου μερίσματος. Επίσης το δικαίωμα πληροφόρησης των μετόχων σχετικά με την πορεία των εταιρικών υποθέσεων και την περιουσιακή κατάσταση της εταιρείας. Τέλος το δικαίωμα των μετόχων για την υποβολή αιτήματος στο διοικητικό συμβούλιο για την άσκηση αξιώσεων της εταιρείας σε βάρος μελών του (στο πλαίσιο της ενδοεταιρικής τους ευθύνης).

Εν κατακλείδι

Ο νόμος για τις ανώνυμες εταιρείες αναγνωρίζει (και ορθά) σειρά δικαιωμάτων στους μετόχους που διαθέτουν μειοψηφικά ποσοστά του μετοχικού κεφαλαίου. Όπως είναι φυσικό, τα δικαιώματα της μειοψηφίας γίνονται περισσότερο σημαντικά όσο μεγαλύτερο ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου κατέχει o μέτοχος.

Η ύπαρξη και η δυνατότητα άσκησης των δικαιωμάτων της μειοψηφίας λειτουργεί, καταρχήν, ευεργετικά για την εταιρεία και την επίτευξη των εταιρικών στόχων -βεβαίως και την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων. Απολύτως βλαπτική όμως για την εταιρεία είναι η κατάχρηση των δικαιωμάτων της μειοψηφίας όπως εξάλλου και η άσκησή τους προς όφελος του ασκούντος μετόχου. Δεδομένου όμως ότι αυτό που προέχει είναι το συμφέρον της επιχείρησης και όχι εκείνο των επιμέρους μετόχων, τέτοιες καταστάσεις είναι που χρήζουν πρόληψης αλλά και της, κατά περίπτωση, αποφασιστικής αντιμετώπισης. Είναι σημαντικό όμως να μην ξεχνούμε, σε κάθε περίπτωση, πως αυτό που προέχει είναι το εταιρικό συμφέρον.

Μόνο.-

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 21 Απριλίου 2019