ΑΠΟΨΕΙΣ

Το κλίμα στα Βαλκάνια θυμίζει παραμονές βαλκανικών πολέμων και στη Δύση άρχισε να καλλιεργείται η ιδέα μήπως οι ενδημικές κρίσεις δεν είναι, απλώς, τα αποστήματα κακών οικονομικών χειρισμών ή κυκλικών οικονομικών κρίσεων, αλλά ενδείξεις παρακμής. Όπως και την επαύριον του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Όσβαλντ Σπέγκλερ εξέδωσε το εμβληματικό βιβλίο του «Η παρακμή της Δύσης» (1918), έτσι και τώρα άρχισαν να πληθαίνουν οι αναλύσεις ότι η δυτική οικονομική κυριαρχία υποχωρεί και στην θέση της αναδύεται η Κίνα. Και, όπως συμβαίνει πάντοτε, όποιος κυριαρχεί οικονομικά, επιβάλλει και το δικό του πολιτισμικό πρότυπο.

Τι θα είναι η Δύση και ο δυτικός άνθρωπος στην περίπτωση που κυριαρχήσει η Κίνα και ο πολιτισμός της;

Οι δυτικές οικονομίες παρουσιάζουν μία ανησυχητική στασιμότητα και η Κίνα υπερτερεί, ήδη, των ΗΠΑ σε πολλούς οικονομικούς και αναπτυξιακούς δείκτες και θα τις υπερκεράσει και σε άλλους κρίσιμους την επόμενη δεκαετία.

Η παράδοση της ηγεσίας δεν γίνεται, συνήθως, ομαλά. Η Κίνα προσπαθεί να αποφύγει, προς το παρόν, τη σύγκρουση, αλλά δεν θα είναι το Πεκίνο που θα αποφασίσει αν η ανθρωπότητα οδηγηθεί σε μια, ακόμη, τραγωδία.

Λίγο πριν πεθάνει ο αμερικανός γεωπολιτικός Ζμπίγκιου Μπρεζίνσκι, σε ένα ιστορικό άρθρο του στο «American Interes», αφού διαπίστωνε πως οι ΗΠΑ δεν είναι, πλέον, οι μόνες κυρίαρχες στον κόσμο αλλά πρώτες μεταξύ ίσων, έθετε το ερώτημα με ποια από τις δύο άλλες μεγάλες δυνάμεις θα συνεργαστεί η Ουάσιγκτον, για να συνεχίσει να κυριαρχεί στον κόσμο. Τη Ρωσία ή την Κίνα.

Φαίνεται η επιλογή της Μόσχας να είναι νομοτελειακή. Ουάσιγκτον και Πεκίνο θα είναι οι πρωτεύουσες που θα ανταγωνιστούν και στον αγώνα τους αυτό θα πρέπει να προσεταιριστούν και τη Μόσχα. Ποιος θα καταφέρει;

Η διακυβέρνηση Τραμπ έχει διακωμωδηθεί διεθνώς και στο εσωτερικό των ΗΠΑ βρίσκεται σε εξέλιξη μια δικαστική διερεύνηση των σχέσεων του αμερικανού προέδρου με τους Ρώσους.

Η εικόνα που δίνεται για τον αμερικανό πρόεδρο είναι ενός πολιτικού κλόουν. Η επιλογή, όμως, της συνεργασίας με τη Ρωσία περιέχει στρατηγικά χαρακτηριστικά για τις ΗΠΑ. Δεν θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την Κίνα μόνες τους. Και είναι πολύ αμφίβολο αν η Μόσχα προστρέξει προς βοήθεια της Ουάσιγκτον.

Με αυτό το σκεπτικό προκαλεί ερωτήματα η αντίθεση των Δημοκρατικών προς τη Ρωσία. Έχουν κάποιο άλλο σχέδιο κυριαρχίας και διαχείρισης του κόσμου; Ποιο μπορεί να είναι αυτό;

Αποτέλεσμα της δυτικής παρακμής είναι και η επιστροφή των εθνικισμών και στην Ευρώπη αλλά και στα βαλκάνια, που μας ενδιαφέρουν.

Όπως σημειώσαμε η γενικότερη εικόνα παραπέμπει στις παραμονές των βαλκανικών πολέμων. Οι εθνικισμοί (κυρίως οι κατεψυγμένοι για πολλά χρόνια και οι αδιαμόρφωτοι, όπως ο αλβανικός) βρίσκονται σε έξαρση, ενώ ο κατακερματισμός της Ευρώπης και η παρακμή της δεν εγγυώνται ευέλικτη διαχείρισή τους.

Στο βαλκανικό τερέν βρίσκονται όλοι οι παίκτες (ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα) αλλά και δευτερεύοντες που, όμως, επηρεάζουν τις τοπικές ισορροπίες και συμπεριφορές.

Το περιβάλλον είναι περίπλοκο. Όσοι γνωρίζουν, πιστεύουν πως υπάρχει το ανθρώπινο δυναμικό στην Ελλάδα που μπορεί να διαμορφώσει πολιτική. Δεν υπάρχει, όμως, η πολιτική βούληση, η πολιτική κατεύθυνση και, κυρίως, ικανά πολιτικά πρόσωπα να αναλάβουν ηγετικούς ρόλους.