ΑΠΟΨΕΙΣ

Κανείς δεν πιστεύει πως οι Αμερικανοί θα αφήσουν την Τουρκία εκτός παιχνιδιού στη νέα πολιτική που διαμορφώνουν στην Ανατολική Μεσόγειο. Αλλά και τίποτε δεν δείχνει πως ακόμη και αν επιστρέψει ως άσωτος στις δυτικές αγκάλες, τα πράγματα θα είναι όπως τα ήθελε και επιδίωξε να τα διαμορφώσει η Άγκυρα.

Οι γραμμές αυτές γράφονται λίγο πριν από τη σημαντική τριμερή (Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ) στο Τελ Αβίβ, με τη συμμετοχή του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο. Η παρουσία του αμερικανού ΥΠΕΞ ήταν καταλυτική ως προς τη σημειολογία της αλλά και την ουσία της. Ένα μήνυμα στην περιοχή ότι η τριμερής θα προχωρήσει. Το θέμα είναι αν θα λάβει και διάσταση στρατιωτικής συνεργασίας με τη συμμετοχή και των ΗΠΑ. Και αυτό ενδιαφέρει τα μέγιστα Κύπρο και Ελλάδα.

Διότι, παράλληλα με την οικονομική σημασία των ενεργειακών αποθεμάτων στην ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ, το ζήτημα είναι πως μέσω της ενεργειακής ασφάλειας θα υπάρξει διασφάλιση των δικαιωμάτων των δύο χωρών στις θαλάσσιες ζώνες, τις οποίες αμφισβητεί με απειλητικό τρόπο η Τουρκία.

Η Άγκυρα φαίνεται να έχει λάβει το μήνυμα και εκείνο που επιδιώκει είναι να κερδίσει, αν μπορεί, περιοχές που διεκδικεί για γεωτρήσεις, αλλά σε περίπτωση που δεν τα καταφέρει, να διασφαλίσει την προώθηση των ενεργειακών αποθεμάτων από το δικό της έδαφος. Ούτε και αυτό είναι δεδομένο.

ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν άλλα σχέδια και η ανακάλυψη σημαντικών ενεργειακών αποθεμάτων στην ευρύτερη περιοχή τα διευκολύνουν. Είναι στρατηγικός στόχος τους η κατασκευή του EastMed, του αγωγού που θα ξεκινάει από το Ισραήλ και μέσω Κύπρου και Κρήτης θα διέρχεται από την Ελλάδα και θα καταλήγει στην Ιταλία. Κόστος 7 δισ. δολάρια. Τα αποθέματα που βρέθηκαν αλλά και άλλα που αναμένεται να ανακαλυφθούν θα δικαιολογήσουν την κατασκευή του.

Αυτό αποτελεί στρατηγικό χτύπημα για την Τουρκία. Αλλά ποιος μπορεί να συνεχίσει να εμπιστεύεται μια χώρα με τη συμπεριφορά της γείτονος;

Ας σημειωθεί πως είναι σε γνώση Ευρώπης και ΗΠΑ πως στο βαθύ τουρκικό κράτος έχουν επικρατήσει θύλακες κεμαλικοί, εθνικιστικοί, στρατιωτικοί και γραφειοκρατικοί με ευρασιατικό- και όχι δυτικό- προσανατολισμό. Και πως οι θύλακες αυτοί συγκυβερνούν και ανέχονται τον Ερντογάν μέχρι να εξαντλήσει την επιρροή που έχει στις μάζες.

Η κύρια ανησυχία των θυλάκων αυτών είναι η εκτίμησή τους πως είναι ειλημμένη απόφαση της Δύσης να δημιουργήσει κουρδικό κράτος, κάτι που μπορεί να οδηγήσει και σε απόσχιση της Νοτιοανατολικής Τουρκίας.

Για τους επισπεύδοντες ότι αυτά τα ακούν εδώ και χρόνια, να σημειώσουμε πως αυτές δεν είναι εξελίξεις που μπορούν να συμβούν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Ο Ερντογάν, λοιπόν, παρά τους λεονταρισμούς του, που παραπέμπουν σε διαταραγμένη προσωπικότητα αλλά στην ουσία δεν είναι, εξυπηρέτησε για άλλη μια φορά την Ελλάδα. Η Αθήνα εκλήθη να συμμετάσχει στο νέο γεωπολιτικό παιχνίδι των ΗΠΑ στην περιοχή λόγω της φαινομενικά ανερμάτιστης τουρκικής πολιτικής. Αν η Άγκυρα παρέμενε καλός σύμμαχος των ΗΠΑ, δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Ουάσιγκτον δεν θα αναζητούσε να εξισορροπήσει την τουρκική παρουσία. Αλλά, όπως επισημάνθηκε παραπάνω, το πρόβλημα στην Τουρκία είναι βαθύτερο και ξεπερνάει τον Ερντογάν. Είναι οι ευρασιατικοί θύλακες που κυριάρχησαν.

Στα καθ’ ημάς, τώρα, η Αθήνα δείχνει μια ανεξήγητη υποχωρητικότητα απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις, η οποία, ας ελπίσουμε, δεν θα λάβει τη μορφή και παραχωρήσεων κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως φοβούνται πολλοί. Αν και τίποτε δεν αποκλείεται διά της τακτικής της σταδιακής διολισθήσεως.

Στο στρατό η ηγεσία διαχειρίστηκε άσχημα και χωρίς χαρακτηριστικά ηγήτορος την περίπτωση του καταδρομέα-αλεξιπτωτιστή ενώ, μέρες που είναι, επιβεβαιώθηκε με έγγραφο της ελληνικής πρεσβείας πως δεν ήταν fake news η είδηση πως προτάθηκε στην Άγκυρα να είναι η Τουρκία η τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης κατά την 200ή επέτειο από την Επανάσταση του 1821.

Και όλα αυτά σε μια βαλκανική περιοχή που «βράζει» από εσωτερικές εξεγέρσεις, οι οποίες είναι, μάλλον, απίθανο να οδηγήσουν σε συγκρούσεις, όπως αυτές της δεκαετίας του ’90.

Αμφισβητούνται τα μετακομμουνιστικά καθεστώτα στο εσωτερικό των χωρών και ο τρόπος που διοικούν τις κοινωνίες των βαλκανικών κρατών. Τρόπος που ελάχιστη σχέση έχει με τις δυτικές δημοκρατίες. Μήπως, όμως, με όσα συμβαίνουν και στην Ελλάδα, η Ελληνική Δημοκρατία προσιδιάζει στις δυτικές;

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23-24 Μαρτίου 2019