ΑΠΟΨΕΙΣ

Ναι, για το ίδιο θέμα: την χωρίς προηγούμενο ταλαιπωρία από τον χιονιά της προηγούμενης εβδομάδας στην Αθήνα. Κάποιες λοξές παρατηρήσεις στο αδιανόητο, που παρακολουθήσαμε, εμείς του Βορρά, ευνοημένοι, προσώρας, από τα φυσικά φαινόμενα του χειμώνα.

Κάτι που μου έκανε μεγάλη εντύπωση από τις τηλεοπτικές καταγραφές, ήταν η ψυχραιμία και η νηφαλιότητα με την οποία απαντούσαν άνθρωποι που ταλαιπωρήθηκαν για δεκάδες ώρες, ξεχασμένοι σε ένα πολικό τοπίο. Υποθέτω ότι στο μοντάζ κόπηκαν όσοι δεν μπορούσαν να διαχειριστούν την απολύτως δικαιολογημένη οργή τους, καθώς και όσοι θα εκτόξευσαν απαγορευμένους, για την καθωσπρέπει τηλεόρασή μας, χαρακτηρισμούς για την κυβέρνηση και κάθε άλλον υπεύθυνο. Αλλά και πάλι, οι περισσότεροι είχαν έναν λόγο ακριβή, ευθύ, αξιοπρεπή. Πολύ μακριά από τα γνωστά ελληνικά «που είναι το κράτος». Αλλά, με έναν δωρικό τρόπο, αναζητούσαν αυτό το «κράτος», που αν είχε συναισθήματα, θα έπρεπε να ντρέπεται. Και καθώς το κράτος έριχνε κατά ριπάς τις ευθύνες στον ιδιώτη, δηλαδή στην εταιρεία που διαχειρίζεται τους μεγάλους δρόμους, λες και δεν είναι αυτό το ίδιο κράτος που υπέγραψε συμφωνίες που θα έπρεπε να έχουν ρήτρες και εγγυήσεις, λες και δεν είναι αυτό ο ίδιο κράτος που θα έπρεπε να ελέγχει τη διαχειριστική ικανότητα του ιδιώτη που αφορά και στη δυνατότητα εκχιονισμού, εμφανίστηκαν και βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος που ομνύει στον φιλελευθερισμό, να φέρουν στο τραπέζι το θέμα των κρατικοποιήσεων! Ίσως για να περνά η ώρα απλώς, ίσως από αμηχανία να απαντήσουν σε μια ερώτηση δημοσιογράφου. Ίσως όμως, γιατί, σε ακραίες συνθήκες, μόνον το κράτος, δηλαδή το δημόσιο μπορεί να ανταποκριθεί. Μόνο που αυτό δεν μπορεί να αποτελεί μια τυχαία κουβέντα ανάγκης.

Μετά την, επί δεκαετίες, αχαλίνωτη ιδιωτικοποίηση των υποδομών και με δεδομένες και τις κλιματικές αλλαγές, μήπως θα πρέπει να ανοίξει μια σοβαρή συζήτηση για τα όρια απόκρισης των ιδιωτών, για τη διακινδύνευση βασικών αγαθών, του ηλεκτρικού ρεύματος, του νερού, των οδών εξόδων των μεγάλων πόλεων σε έκτακτες περιπτώσεις φυσικών φαινομένων ή άλλων απειλών… Τρείς και τέσσερις ημέρες μετά υπήρχαν ολόκληρες συνοικίες χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, κάτι που συμπαρέσυρε όλες τις λειτουργίες των ανθρώπων. Η συνειδητοποίηση αυτής της αποκλειστικής εξάρτησής μας από μία πηγή τροφοδοσίας, ομολογώ ότι με τρόμαξε. Κάποτε η θέρμανση, το τηλέφωνο και το ρεύμα, ήταν ανεξάρτητα.

Σήμερα, όταν υπάρχει πρόβλημα ηλεκτρισμού, δεν υπάρχει ούτε θέρμανση, ούτε ζεστό νερό, ούτε οποιαδήποτε δυνατότητα επικοινωνίας μέσω κινητού ή ιντερνέτ. Ούτε φαξ, ούτε τηλέγραφοι, ούτε τρανζιστοράκια υπάρχουν πλέον. Τελειώνει η μπαταρία του κινητού και είσαι στο έλεος της μοίρας σου. Αν είσαι αποκλεισμένος από χιόνια ή βομβαρδίζεσαι, δεν έχεις καμία πιθανότητα να μάθεις για τον έξω κόσμο, ούτε βέβαια οι εκτός του χώρου σου να γνωρίσουν την ανάγκη σου. Ούτε 100, ούτε 111, ούτε 112. Σενάρια τρόμου; Όχι βέβαια. Λογικές πιθανότητες καταστροφών και ακραίων θυμών της ατμόσφαιρας. Γιατί η πορεία του σύγχρονου πολιτισμού μας, δεν είναι πάντα μια γραμμή προς τα πάνω της αυτόματης ευημερίας.

Άλλωστε, εάν δεν υπήρχαν οι πιθανότητες ακραίων καταστάσεων, δεν θα είχε δημιουργηθεί ολόκληρο υπουργείο με την «κλιματική κρίση» στον τίτλο του. Και εδώ κάπου συναντάμε την άμεση ανάγκη πληροφόρησης και εκπαίδευσης μικρών και μεγάλων. Οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν για τα σχέδια έκτακτων αναγκών, τα σενάρια καταστροφών, να συμμετέχουν ενεργά στις ασκήσεις ετοιμότητας και να πληροφορούνται από το σχολείο για τους τρόπους αντιμετώπισής τους. Από το πώς μπαίνουν οι αλυσίδες στο αυτοκίνητο, πώς περπατάμε στον πάγο, πώς αποφεύγουμε τα δένδρα, ποιες είναι οι κεντρικές αρτηρίες εξόδου των πόλεων. Όταν ο καθηγητής Λέκκας λέει ότι οι ασκήσεις ετοιμότητας για την αντιμετώπιση καταστροφών γίνονται «για επίδειξη» και ότι η Αττική Οδός αντί για δρόμος διαφυγής είναι δρόμος εγκλωβισμού, κάτι πολύ ανατριχιαστικό με καταλαμβάνει.

Να τολμήσω προσομοίωση στην Θεσσαλονίκη;

ΣΕ ΠΟΣΕΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΛΜΟΥΝ ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΝΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΕΡΟΝΤΑΙ ΕΤΣΙ;

Ωστόσο, το να μην διαθέτεις το προσωπικό σου ή να μην έχεις άμεσα αντανακλαστικά για την ενοικίαση υπηρεσιών προκειμένου να διατρέξεις ολόκληρη τη σειρά των ακινητοποιημένων, παγωμένων αυτοκινήτων και να προσφέρεις νερό, φαγητό και κουβέρτες, δεν έχει να κάνει με διαχειριστική ανεπάρκεια, αλλά με απλή έλλειψη συναίσθησης ευθυνών και ανθρώπινης αλληλεγγύης . Και δεν επρόκειτο μόνον για την περιβόητη Αττική Οδό, αλλά και για την εκσυγχρονισμένη ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Χωρίς προσωπικό, χωρίς εκχιονιστικά αλλά και χωρίς προμήθειες στα κυλικεία των τραίνων; Χωρίς άμεση απόκριση για φιλοξενία εκτός του τραίνου, σε χώρο ζεστό και ανθρώπινο; Να θυμηθούμε ότι η πρώην θυγατρική εταιρεία του ΟΣΕ, πέρασε στο ΤΑΙΠΕΔ και από το 2017 αγοράστηκε, έναντι 45 εκατομμυρίων από ιταλικό όμιλο. Μήπως μπορούν οι υπεύθυνοι της εταιρείας να μας πληροφορήσουν, πώς συμπεριφέρονται σε άλλες χώρες της Ευρώπης σε αντίστοιχες καταστάσεις; Τι υποχρεώσεις έχουν απέναντι στους επιβάτες ακόμα και για μια καθυστέρηση του ενός τετάρτου; Εδώ λοιπόν έρχεται και ταιριάζει το «που είναι το κράτος». Γιατί ένα κράτος που σέβεται τον εαυτό του δεν επιτρέπει ούτε την ασυδοσία του κέρδους ούτε την προσβλητική και απάνθρωπη συμπεριφορά του ιδιώτη, ο οποίος, όπως πάντα γινόταν σ αυτόν τον κόσμο, βρίσκει και κάνει.

ΑΝΕΠΙΔΕΚΤΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ

Εντυπωσιακή και η αποστροφή του Πρωθυπουργού για την ανάγκη να συγκεντρώνονται, σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης, όλοι οι υπεύθυνοι σε ένα δωμάτιο! Μεγάλο πρόβλημα για τη χώρα αυτή η έλλειψη θεσμικής μνήμης αλλά και κοινής λογικής. Από τη δεκαετία του 90 τουλάχιστον, βάσει των τότε νόμων, λειτουργούσαν τα ΣΝΟ (Συντονιστικά Νομαρχιακά Όργανα). Για παράδειγμα, στην μεγάλη φωτιά στο Σέιχ Σου, όλες τις ημέρες και νύχτες, όλοι οι επικεφαλής των σωμάτων εγκαταστάθηκαν σε ένα γραφείο στην τότε Νομαρχία (κατά το νόμο προϊσταμένη όλων σε περίπτωση έκτακτων γεγονότων).

Τρεις δεκαετίες μετά, με δυνατότητες ψηφιακών εφαρμογών που δεν μπορούσαμε ούτε να φανταστούμε μέχρι πριν λίγα χρόνια, με εμπειρίες και φόβο φυσικών καταστροφών, με εκατόμβη νεκρών στο Μάτι και την Ηλεία και με ένα θεσμοθετημένο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, είναι ανησυχητικό να παραμένει η αυτονόητη συνεργασία των υπηρεσιών, ζητούμενο.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 30.01.2022