ΑΠΟΨΕΙΣ

Αρχές 1^ης, π.Χ., χιλιετίας: Εμφανίζεται η γαλέρα. Βασικό μέσο προώθησής της: τα κουπιά. Οι δεκάδες κωπηλάτες της κινούν, μαζί, τα πλοία.

Αρχές 20ού, μ.Χ., αιώνα: Εμφανίζεται η γραμμή παραγωγής (:Henry Ford-1914). Οι εργάτες λειτουργούν, μαζί, στο πλαίσιο της μαζικής παραγωγής (Κανένας κωπηλάτης ή εργάτης δεν σκέφτηκε, πιθανότατα, να προσφέρει εξ αποστάσεως τις υπηρεσίες του).

11/3/20: Ο Π.Ο.Υ. κηρύσσει ως πανδημία τη λοίμωξη COVID-19. Οι επιχειρήσεις επιβάλλεται να συνεχίσουν να λειτουργούν. Οι εργαζόμενοι όμως;

Οι νέες (και ευέλικτες) μορφές (συν)εργασίας

Ευέλικτες μορφές εργασίας κερδίζουν, σταθερά, έδαφος έναντι της γνωστής παραδοσιακής. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας αποδεικνύεται, ολοένα και περισσότερο, αλματώδης. Νέες μορφές εργασίας αναδύονται.

Κατά την από 16/07/2002 συμφωνία-πλαίσιο της ΕΕ: «τηλεργασία είναι μια μορφή οργάνωσης ή/και εκτέλεσης εργασίας που... εκτελείται κανονικά εκτός... των εγκαταστάσεων (σ.σ. της επιχείρησης)».

Η τηλεργασία εμφανίζεται με διάφορες μορφές. Καθιστά, πάντοτε, εφικτή την παροχή των υπηρεσιών του εργαζόμενου σε τόπο διαφορετικό από αυτόν του εργοδότη του.

Ο κορονοϊός και η τηλεργασία...

Η τηλεργασία βρίσκεται, τις τελευταίες μέρες, σε πρώτο πλάνο. Και στη χώρα μας. Η από 11/3/20 ΠΝΠ προβλέπει: «Ο εργοδότης δύναται με απόφασή του να καθορίζει ότι η εργασία... παρέχεται... με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας».

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της τηλεργασίας

Η τηλεργασία προσφέρει σειρά πλεονεκτημάτων. Ενδεικτικά για: (α) τον εργαζόμενο (οργάνωση του χρόνου εργασίας του, εξοικονόμηση χρόνου μετακινήσεων, προστασία προσωπικής υγείας), (β) τον εργοδότη (μείωση κόστους εγκαταστάσεων, εξοπλισμού) και (γ) το κοινωνικό σύνολο (ευνοϊκή επίδραση στο περιβάλλον, υποβοήθηση ανάπτυξης απομακρυσμένων περιοχών, προστασία δημόσιας υγείας). Παρουσιάζει, ωστόσο, και μειονεκτήματα. Ενδεικτικά για: (α) τον εργαζόμενο (απομόνωση, κατάλυση ορίων ιδιωτικής-επαγγελματικής ζωής), (β) τον εργοδότη (περιορισμός δυνατότητας ελέγχου εργαζομένου, διάχυση δεδομένων επιχείρησης εκτός ασφαλών περιοχών).

Το νομικό καθεστώς της τηλεργασίας

Οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις είναι ατελείς. Με βάση την προαναφερθείσα, από 16/07/2002, συμφωνία-πλαίσιο της ΕΕ λαμβάνεται σειρά από πρόνοιες για τους τηλεργαζόμενους. Ενδεικτικά: Η εξίσωση και διασφάλιση των δικαιωμάτων των τηλεργαζόμενων με εκείνα των λοιπών εργαζομένων, η προστασία της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών τους δεδομένων, η υποχρέωση του εργοδότη να παρέχει κατάλληλη τεχνική υποστήριξη στον τηλεργαζόμενο, να προστατεύει την υγεία και ασφάλεια του τηλεργαζομένου κ.ο.κ.). Στη χώρα μας -όσον αφορά την τηλεργασία, υφίσταται (υπό προϋποθέσεις) τεκμήριο υπέρ της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας- ήδη από το 1998.

Ο εθνικός νομοθέτης, μόλις το 2010, επιχείρησε την εξειδίκευση ορισμένων προβλέψεων της ευρωπαϊκής συμφωνίας-πλαισίου. Οι σχετικές όμως ρυθμίσεις αποδεικνύονται ατελείς.

Εν κατακλείδι

Είναι αναγκαίο να αποκολληθούμε από αντιλήψεις που μας πηγαίνουν πίσω τρεις χιλιάδες (ή περισσότερα) χρόνια. Ακόμα κι από αντιλήψεις της προηγούμενης εκατονταετίας. Οι εξελίξεις είναι ταχύτατες. Δεν είναι δυνατό να τις αγνοήσουμε. Η τηλεργασία παρέχει σημαντικές ευκαιρίες. Δεν είναι τυχαία η (εκτός της χώρας μας) σημαντική άνθισή της. Ο κορονοϊός-2019 SARS-CoV-2 ανέδειξε, απλά, την αξία της.

Προκειμένου να αξιοποιηθεί ο συγκεκριμένος θεσμός θα πρέπει να αρθεί η σχετική επιφυλακτικότητα. Η διασφάλιση των συμφερόντων των εμπλεκομένων (:εργαζόμενου και εργοδότη) αλλά και της εύρυθμης λειτουργίας της τηλεργασίας θα συμβάλουν προς την ορθή κατεύθυνση. Η θέσπιση επαρκούς ρυθμιστικού πλαισίου μοιάζει ανάγκη αδήριτη. Η άρση της ανασφάλειας δικαίου θα συνδράμει στην άρση αγκυλώσεων.

Βεβαίως και στην ανάπτυξη.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 22 Μαρτίου 2020