ΑΠΟΨΕΙΣ

Τα μεσαία στρώματα δεν αποτελούν μία σχετικά ομοιογενή κοινωνική τάξη. Η ιδιοκτησία μικρής επιχείρησης, η αυτοαπασχόληση, η πολύ καλά αμειβόμενη μισθωτή εργασία είναι κριτήρια για την ένταξη σε αυτήν την κοινωνική κατηγορία.

Η χώρα χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλό ποσοστό μεσαίων στρωμάτων, που προέκυψε μέσα από ένα στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης. Ενδεικτικά, οι αυτοαπασχολούμενοι στην Ελλάδα είναι το 30% του συνόλου των απασχολούμενων, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά είναι στην Ε.Ε. 14% και στη Γερμανία 7%. 

Τα μεσαία στρώματα στη χώρα μας έχουν προβληματική διάρθρωση καθώς αφενός απέχουν από τους δυναμικά αναπτυσσόμενους τομείς και το άνοιγμα των αγορών και αφετέρου στηρίζουν σε μεγάλο βαθμό τα εισοδήματά τους στην εκτεταμένη φοροδιαφυγή.

Αυτός ήταν ο κύριος λόγος που ήταν ιδιαίτερα ισχυρή η επίδραση της κρίσης σε αυτά τα στρώματα. Οι πολιτικές επιλογές που έγιναν, ξεκινώντας από την εκκίνηση του 1ου μνημονίου, με επίκεντρο τη σταδιακή αύξηση της φορολογίας αντί της ουσιαστικής καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, επικάθησαν στην ήδη προβληματική διάρθρωση των μεσαίων στρωμάτων.

Αυτή η διαδικασία αποδυνάμωσης των μεσαίων στρωμάτων πρέπει προφανώς να ανακοπεί, διότι η παρουσία τους είναι πολλαπλώς χρήσιμη σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Ένας νέος ρόλος των μεσαίων στρωμάτων δεν μπορεί να προκύψει με τη διατήρηση σημερινών χαρακτηριστικών όπως η απασχόληση σε φθίνοντες κλάδους, η εσωστρέφεια, η απόκρυψη εισοδημάτων. 

Η μετάβαση της χώρας σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης απαιτεί νέα διάρθρωση και χαρακτηριστικά των μεσαίων στρωμάτων. Χρειαζόμαστε συγχώνευση πολύ μικρών επιχειρήσεων, δημιουργία νέων επιχειρήσεων από σημερινούς αυτοαπασχολούμενους, μεγαλύτερα μαγαζιά μέσα από νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες των εμπόρων, εισροή επιστημονικού δυναμικού σε αυτές τις επιχειρήσεις και γενικότερα μετασχηματισμούς που θα επιτρέψουν τη δημιουργία μικρών επιχειρήσεων και θέσεις αυτοαπασχόλησης με ικανότητα λειτουργίας στις ανοικτές αγορές και τη διεθνοποιημένη οικονομία.

Αυτές οι αλλαγές προϋποθέτουν ότι το πολιτικό σύστημα θα στρέψει την προσοχή του στην αναδιάρθρωση του παραγωγικού ρόλου των μεσαίων στρωμάτων και δεν θα περιορίζεται σε ρυθμίσεις ανακούφισης. Στην κατεύθυνση αυτή -μεταξύ άλλων- πρέπει να υπάρξει μέριμνα για θέματα όπως:

• Η δημιουργία χρηματοδοτικών εργαλείων για ΜμΕ και αυτοπασχολούμενους
• Η παροχή κινήτρων και υποστήριξης για τη δημιουργία κλάστερ επιχειρήσεων
• Η υποστήριξη (χρηματοδοτική, συμβουλευτική κ.ά.) με στόχο τη στροφή σε αναπτυσσόμενους τομείς της οικονομίας, την εισαγωγή καινοτομίας, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την κατάκτηση υψηλού βαθμού εξωστρέφειας,
• Η έμπρακτη αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής με ταυτόχρονη μείωση των φορολογικών συντελεστών

Η ανάταξη της οικονομίας προϋποθέτει ένα νέο ρόλο των μεσαίων στρωμάτων με είσοδό τους σε νέα πεδία και νέες μορφές οικονομικής δραστηριότητας. Το πολιτικό σύστημα πρέπει να συμβάλλει, προωθώντας κατάλληλες νεωτερικές πολιτικές.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 15-16 Ιουνίου 2019