ΑΠΟΨΕΙΣ

Ο λαός λέει «όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια, ο Θεός γελάει». Εάν την ίδια ρήση την αποτυπώσουμε ορθολογικά, δεν υπάρχει αιτιατό χωρίς αίτιο ή μία διαδοχή αιτίων και αιτιατών. Το θέμα είναι κατά πόσο ο άνθρωπος της πολυφωνικής και δημοκρατικής κοινωνίας, έμπλεος αυτοπεποίθησης ότι κατέχει επαρκώς γνώση και πληροφόρηση και ότι ορίζει την μοίρα του, μπορεί να κατανοήσει και να αντέξει ξαφνικές (;) τεκτονικές αλλαγές της πραγματικότητάς του. Πόσο ενημερωμένος είναι για τις αιτίες που με μαθηματική ακρίβεια οδηγούν σε ολέθρια αποτελέσματα. 

Το θέατρο του κόσμου αλλάζει σκηνές, έργα, σκηνοθέτες και παραγωγούς με ταχύτητες που μας ξεπερνούν, με καινούργιες αλήθειες που δεν μπορούμε να μεταβολίσουμε. Και χωρίς καμία δημοκρατική συμμετοχή στις σχετικές αποφάσεις ανοίγματος της κάθε αυλαίας. Η πιο προσφιλής έκφραση και προσδοκία, στα δύο χρόνια του κορονοϊού, ήταν η «επιστροφή στην κανονικότητα». Μια προσδοκία προφανώς αφελής. Ο κορονοϊός επιτάχυνε το σχέδιο ψηφιακής μεταμόρφωσης της πραγματικότητας και αυτό δεν θα σταματούσε την ημέρα που θα βγαίναμε από το σπίτι. Σε συνδυασμό με τα δεδομένα της κλιματικής κρίσης που επέβαλαν παγκόσμιες συμφωνίες για αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων με καθαρή ενέργεια, ήταν φανερό ότι ένας άλλος καπιταλισμός έπαιρνε κεφάλι. 

Κάποτε γνωρίζαμε για τις «επτά αδελφές», τις πολυεθνικές εταιρείες πετρελαίου, που κατηύθυναν την παραγωγή της βιομηχανικής εποχής και τον τρόπο της ζωής μας, ενώ, τα τελευταία χρόνια μαθαίνουμε τους πέντε κολοσσούς τεχνολογίας που μας παρασύρουν σε έναν άλλο κόσμο «επαυξημένης πραγματικότητας». Ο μέσος, καλά πληροφορημένος και ευφυής πολίτης αιφνιδιάζεται χρόνο τον χρόνο, κινούμενος από τη σιγουριά της γραμμικής προόδου σε εικόνες και τρόπους «ζην» που είτε δεν μπορεί να κατανοήσει είτε αισθάνεται ότι τον πηγαίνουν ολοταχώς προς τα πίσω, σε εποχές που, πίστευε ότι, το ανθρώπινο είδος άφησε πίσω του. Αναμένοντας την εξέλιξη του πολέμου, τις επιπτώσεις και τις ιστορικές αλλαγές που ακολουθούν, αναρωτιόμαστε μήπως «κάθε πέρσι και καλύτερα». Και το πέρσι, θυμόμαστε πως δεν ήταν καθόλου καλό. Η πανδημία έκανε την προηγούμενη λιτότητα να φαίνεται ανεκτή και η πιθανότητα ενός γενικευμένου πολέμου ορίζει την πανδημία ως έναν διαχειρίσιμο κίνδυνο. 

Η εισβολή στην Ουκρανία, πυροδότησε μέσα σε λίγες ημέρες αλλαγές στην παγκόσμια σκηνή, που δεν μπορούσαμε ούτε να φανταστούμε. Όπως δεν μπορούσαμε να φανταστούμε και την πανδημία. Αποφάσεις για τον εξοπλισμό της Γερμανίας με μυθικά ποσά, μετακινήσεις χωρών του βορρά από ιστορικές θέσεις πασιφιστικής ουδετερότητας , προβαλλόμενη συμφωνία της κοινής γνώμης για περαιτέρω εξοπλισμούς σε ένα ανώτερο επίπεδο τρόμου, καινούργιες επενδύσεις για αποθήκευση ορυκτών καυσίμων, γενικευμένος φόβος. Φόβος πολέμου, φόβος για ενεργειακή ένδεια, φόβος επισιτιστικής κρίσης. 

Όλες οι μεγάλες πλανητικές ανησυχίες και όλες οι μεγάλες πολιτικές των προηγούμενων χρόνων, απαξιώθηκαν, έχασαν την βαρύτητά τους, σε λίγα εικοσιτετράωρα. Ο πρόεδρος Μπάιντεν το εξέπεμψε με σαφήνεια. Η καθαρή ενέργεια είναι για το μέλλον. Μόνο που δεν μας διαβεβαίωσε εάν υπάρχει μέλλον. Οι συμφωνίες περί αφοπλισμών και περιορισμού των πυρηνικών έχουν χάσει κάθε σημασία και οι ευρωπαϊκές αμφιθυμίες για τη διαχείριση των «προσφυγικών ροών» των προηγούμενων ετών, μοιάζουν με συζήτηση χωρίς περιεχόμενο. Εάν λοιπόν, ορθολογικά μιλώντας, όλα αυτά είναι παράγωγα κάποιων αιτίων, ποια είναι αυτά τα αίτια; Ποιοι ορίζουν και επικαθορίζουν τις εξελίξεις, ποιος ο βαθμός ευθραυστότητας ενός κόσμου που επαίρεται ότι τα έχει ανακαλύψει και μπορεί να τα κάνει όλα; Από τη δημιουργία ζωής στο εργαστήριο μέχρι τα διαστημικά ταξίδια αναψυχής; Ποιος ο ρόλος της Πολιτικής και της συνδιαμόρφωσής της από τους πολίτες στη Δύση του ηθικού πλεονεκτήματος της Δημοκρατίας; Η πανδημία και η ηγεμονία των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών, ο ψηφιακός κόσμος και οι αναδυόμενες οικονομικές δυνάμεις της καθαρής ενέργειας που έμοιαζε να κερδίζουν εις βάρος των παλαιών κολοσσών και, τώρα, ο πόλεμος που προκαλεί μια άνευ προηγουμένου παραγγελία όπλων από τις παλιές κλασικές βιομηχανίες, μάλλον είναι πράξεις του ίδιου έργου και δεν πρόκειται για γεγονότα ανεξάρτητα μεταξύ τους. Μία αχαλίνωτη κούρσα κέρδους και ανταγωνισμών. 

Άλλωστε, σε όλες τις κρίσεις, οι διεθνείς Οργανισμοί, κατάκτηση της ανθρωπότητας, που δήλωνε ότι συσσώρευσε σοφία από τους παγκόσμιους πολέμους, είτε είναι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, είτε η Ευρωπαϊκή Ένωση, είτε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας , αποδεικνύονται ανέτοιμοι, ανήμποροι και αναποτελεσματικοί, επιβεβαιώνοντας με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι αλλού βρίσκονται τα κέντρα αποφάσεων. Και ότι η σοφία που υποτίθεται ότι η ανθρωπότητα κατάκτησε για διεθνή συνεργασία μετά τον ζόφο του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, έχει χαθεί.

ΟΧΙ ΣΤΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ

Την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, έρχεται η είδηση από την Αυστρία, ότι σταμάτησαν να παίρνουν ενημερώσεις από την Ζαπορίζια, όπου, εξαιτίας του πολέμου, πληροφορηθήκαμε ότι βρίσκεται το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο της Ευρώπης. Αυτό δήλωσε ο επικεφαλής της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Οργανισμού που έχει τις κεντρικές του υπηρεσίες στην Βιέννη .Το άλλο εργοστάσιο του Τσερνομπίλ, συνώνυμο του πυρηνικού ολέθρου για τη γενιά μας, παρουσιάζει επίσης προβλήματα με ανυπολόγιστους κινδύνους και για την αποκατάσταση των βλαβών του, ταξιδεύουν από την Λευκορωσία επιστήμονες και τεχνικοί. Ελπίζω ότι, όταν διαβάζετε αυτό το σημείωμα, θα έχει επανέλθει η επικοινωνία και η ηλεκτροδότηση . Το «όχι ευχαριστώ» στην πυρηνική ενέργεια, σύνθημα με το οποίο ενηλικιωθήκαμε, περπατήσαμε στους δρόμους όλου του κόσμου, έχει αρχίσει, εδώ και καιρό, να υποκαθίσταται από τους ευρωπαίους με την υπόθεση ότι, η πυρηνική μπορεί και να αποτελεί ένα είδος καθαρής ενέργειας, στην μεγάλη στρατηγική υποκατάστασης των ορυκτών καυσίμων! Θα έλεγα, ένας εύσχημος τρόπος να εξοικειωθούμε με τα πυρηνικά. 

Εάν στα λειτουργούντα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, πολλά από αυτά παλαιάς τεχνολογίας, προσθέσουμε τις χιλιάδες πυρηνικές κεφαλές των εξοπλισμών, θα καταλάβουμε ότι η Γη είναι ναρκοθετημένη. Από δυνάμεις που ενισχύουμε, χωρίς να έχουμε την παραμικρή ιδέα πως θα τις αντιμετωπίσουμε, όταν και όποτε τις αφήσουμε ελεύθερες. 

Ιδέα δεν έχουμε και τι θα γίνει με τα πυρηνικά απόβλητα που θάβονται, πιστεύοντας ότι οι επόμενες γενιές θα βρουν την τελική λύση. Για πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες και σίγουρα μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, γίναμε μάρτυρες επίκλησης πυρηνικής επίθεσης. Που ξεκίνησε η Μόσχα και απαντήθηκε από την Δύση. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει εάν αυτά είναι μία πρόβα ενός πολέμου που ο Αϊνστάιν τον χαρακτήρισε ως τον τελευταίο που θα γίνει με όπλα, καθώς ο επόμενος θα γίνει με ρόπαλα. Εάν υπάρχει ένα καθήκον αντίστασης, άμυνας και υπεράσπισης των λαών στο δικαίωμα στη ζωή είναι η απαίτηση της κατάργησης των πυρηνικών όπλων. 

Το μάθημα της Ουκρανίας για την ανθρωπότητα δεν μπορεί να είναι η αναβάθμιση του τρόμου και η αποδοχή της κούρσας των πυρηνικών. Η συγκρότηση ενός παγκόσμιου, δυνατού, φιλειρηνικού Κινήματος που θα απαιτήσει άμεση κατάργηση των πυρηνικών, είναι η μόνη απάντηση στην οπισθοδρόμηση που χαρακτηρίζεται από πολλούς με διάφορους τρόπους, όπως «νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας».

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 13.03.2022