ΑΠΟΨΕΙΣ

(Μέρος 1ο: Οι ευθύνες που απορρέουν από το νέο νόμο για τις Α.Ε.)

Η εξουσία προσελκύει τους πάντες, πάντοτε, παντού. Όταν ο Χ. Κίσινγκερ κατέληγε πως «η εξουσία είναι το υπέρτατο αφροδισιακό», μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως κάτι περισσότερο από εμάς γνώριζε. Για τις συνέπειες από την άσκησή της; Είχε μιλήσει ήδη ο Όμηρος: «Αυτός που βρίσκεται στην εξουσία, δεν μπορεί να κοιμηθεί ήσυχα μια ολόκληρη νύχτα». Κι ακολούθησε, αρκετά μεταγενέστερα, ο Τσαρλς Κάλεμπ Κόλτον, για να διευκρινίσει: «Τα βάσανα της εξουσίας είναι πραγματικά, οι χαρές της φανταστικές».

Το εύρος της ευθύνης εκείνων που ασκούν εξουσία σε μια ανώνυμη εταιρεία, καθώς και οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν δεν είναι, συνολικά, καταγεγραμμένοι. Η μεγαλύτερη ανησυχία τους συναρτάται με τα είδη και το εύρος της ευθύνης τους: για πράξεις ή -χειρότερα- για παραλείψεις τους.

Η είσοδος των εισαγγελέων στην καθημερινότητα της διοίκησης των επιχειρήσεων αλλά και η προσπάθεια (κάποιων από αυτούς) για μεταμόρφωσή τους σε «Αντόνιο Ντι Πιέτρο» της οικονομικής κι επιχειρηματικής ζωής της χώρας με υιοθέτηση δράσεων τύπου «Καθαρά Χέρια», λειτουργούν κάποιες φορές εξυγιαντικά και κάποιες άλλες αποτρεπτικά ευεργετικών επιχειρηματικών αποφάσεων.

Από την άλλη πλευρά είναι απολύτως συνήθεις οι ποινικές (και όχι μόνο) εμπλοκές μελών του διοικητικού συμβουλίου από παραλείψεις που αφορούν υποχρεώσεις έναντι του δημοσίου. Ενδεχομένως κι από γεγονότα που συνδέονται (ή επιχειρείται να συνδεθούν) με την επιχειρηματικότητα. Μη λησμονούμε επίσης το ενδεχόμενο να βρεθεί κάποιο μέλος δ.σ. «τυλιγμένο σε μία κόλλα χαρτί» για οποιοδήποτε θέμα.

Η ιδιότητα του «μη εκτελεστικού» μέλους του διοικητικού συμβουλίου δεν σημαίνει, αυτόματα, ανυπαρξία ευθυνών.

Η παραγραφή των αξιώσεων της εταιρείας σε βάρος των μελών του διοικητικού συμβουλίου μπορεί να φτάσει τη δεκαετία. Η έγκριση των οικονομικών καταστάσεων, της διαχείρισης των μελών του διοικητικού συμβουλίου και η ενδεχόμενη απαλλαγή τους από «κάθε ευθύνη» από την τακτική γενική συνέλευση ΔΕΝ λογίζεται ως παραίτηση.

Ο νέος νόμος αφιερώνει μια ξεχωριστή ενότητα για τις ποινικές ευθύνες (και) των μελών του διοικητικού συμβουλίου. Η επαπειλούμενη ποινή φυλάκισης για τους παραβάτες δεν είναι εκείνη που δημιουργεί (σοβαρή) ανησυχία, αλλά οι επαπειλούμενες χρηματικές ποινές (από 5.000 € έως 100.000 €). Θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο για κείνα από τα μέλη που τους ζητείται να λάβουν αποφάσεις σε συγκεκριμένα θέματα, για τα οποία δεν έχουν βεβαιότητα να το ξανασκεφτούν. Είναι επίσης δεδομένο πως θα πρέπει να επιδεικνύουν τη μέγιστη δυνατή επιμέλεια κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και πιστά να (προσπαθούν να) τηρούν το νόμο.

Συμπερασματικά

Η αποδοχή μιας «τιμητικής» πρότασης για είσοδο σε διοικητικό συμβούλιο, η εξυπηρέτηση ενός καλού φίλου («για να συμπληρωθούν τα τρία, κατ’ ελάχιστον, μέλη») αλλά και η συμμετοχή στο αντίστοιχο όργανο της οικογενειακής επιχείρησης δεν είναι μια απόφαση που πρέπει «ελαφρά τη καρδία» να λαμβάνεται. Όχι πως κάθε μέλος διοικητικού συμβουλίου είναι δεδομένο πως «θα μπλέξει», αλλά καλό είναι να θυμόμαστε πως η (συν)άσκηση εξουσίας δεν είναι ένα, απλό, αφροδισιακό.

Σε επόμενα άρθρα θα επιχειρηθεί η καταγραφή των σημαντικότερων από τις λοιπές ενότητες ευθύνης των μελών του δ.σ. Κυρίως όμως προτάσεις μετριασμού των σχετικών κινδύνων και άρσης των δυσμενών συνεπειών.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 3 Μαρτίου 2019