ΑΠΟΨΕΙΣ

«Big brother is watching you» (:«Ο μεγάλος αδελφός σάς βλέπει») είναι η γνωστή «ατάκα» του George Orwell στο ευρύτατα γνωστό μυθιστόρημά του «1984». Τον Big Brother έχουμε ταυτίσει με φαινόμενα παρακολούθησης και καταγραφής κατά κατάχρηση εξουσίας.

Η ανάγκη για οπτική καταγραφή είναι παρούσα στις σύγχρονες κοινωνίες για την προστασία προσώπων και αγαθών. Ειδικά στη σύγχρονη επιχείρηση, η συγκεκριμένη ανάγκη είναι περισσότερο έντονη, μια και καταλαμβάνει τα «δικά μας» πρόσωπα και τα «δικά μας» αγαθά.

Στο συγκεκριμένο πλαίσιο, η χρήση συστημάτων οπτικής καταγραφής έχει τεθεί υπό καθεστώς ρύθμισης τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Συγκεκριμένες παράμετροι του νομοθετικού πλαισίου αφορούν τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τέτοια συστήματα αλλά και τους εργαζόμενους που βρίσκονται στην εμβέλειά τους.

Οι ρυθμίσεις του πρόσφατου ν. 4624/2019 για την οπτική καταγραφή και οι κατευθύνσεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα

Υφίστατο υποχρέωση ενσωμάτωσης των ρυθμίσεων του ενωσιακού στα εθνικά δίκαια έως τις 6/5/2018. Καθώς οι Έλληνες (και οι Ισπανοί) αδιαφορήσαμε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε την επιβολή σημαντικών κυρώσεων.

Υπό την πίεση των επαπειλούμενων κυρώσεων, ψηφίστηκε το συγκεκριμένο νομοθέτημα που καταλαμβάνει και το θέμα της οπτικής καταγραφής, μέσω κλειστού κυκλώματος, στους χώρους εργασίας.

Από τη διατύπωση των σχετικών διατάξεων του νόμου αυτού προκύπτουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα συμπεράσματα:

(α) Η χρήση κλειστού κυκλώματος οπτικής καταγραφής μέσα σε χώρους εργασίας είναι επιτρεπτή (αποκλειστικά) εάν είναι απαραίτητη για την προστασία προσώπων και αγαθών, όχι όμως και για την αξιολόγηση της αποδοτικότητας των εργαζομένων.

(β) Οι εργαζόμενοι είναι υποχρεωτικό να ενημερώνονται εγγράφως για τη διενεργούμενη οπτική καταγραφή μέσα στους χώρους εργασίας.

(γ) Στην έννοια των εργαζομένων εντάσσονται όλοι οι, με οποιαδήποτε νομική βάση, απασχολούμενοι στην επιχείρηση -ακόμα και όσοι κατά το παρελθόν απασχολήθηκαν.

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα έχει επανειλημμένα ασχοληθεί με τη χρήση κλειστού κυκλώματος οπτικής καταγραφής μέσα σε χώρους εργασίας. Με σχετικά πρόσφατες αποφάσεις της (οι οποίες επέβαλαν σημαντικές κυρώσεις) έχει παράσχει τις κατευθύνσεις για την ορθή και σύννομη λειτουργία τέτοιων συστημάτων. Στο πλαίσιο αυτό αποδέχεται πως «τα δεδομένα ήχου και εικόνας, εφόσον αναφέρονται σε πρόσωπα, συνιστούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα». Επίσης πως «Βασική προϋπόθεση... για τη νομιμότητα της επεξεργασίες προσωπίδων δεδομένων είναι... να είναι αναγκαίο... για τον επιδιωκόμενο σκοπό, ο οποίος θα πρέπει να μη δύναται να επιτευχθεί με ηπιότερα μέσα...». Τέλος πως «...το σύστημα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την επιτήρηση των εργαζομένων εντός των χώρων εργασίας, εκτός από ειδικές εξαιρετικές περιπτώσεις...».

Εν κατακλείδι

Η τεχνολογία παρέχει τα μέσα και η νομοθεσία επιτρέπει τη δημιουργία αντίστοιχων συνθηκών με εκείνες που ο George Orwell περιγράφει στο «1984». Αναγνωρίζεται ήδη ως επιτρεπτή, υπό προϋποθέσεις, η παρακολούθηση και οπτική καταγραφή (και) εντός των χώρων εργασίας.

Η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση λειτουργεί προστατευτικά για τις επιχειρήσεις, ιδίως όμως για τους εργαζόμενους. Αντίστοιχα και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.

Για την αποφυγή των προβλεπόμενων (ιδιαίτερα) επαχθών κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων, παρουσιάζεται ως επιβεβλημένη η απόλυτη ευθυγράμμιση με τις επιταγές του νόμου και τις κατευθύνσεις της αρχής.

Σήμερα.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 8/9/2019.